Türkiye Leblebi İhracatının %50'den Fazlası Denizli'den Yapılmaktadır

Kuruyemiş dendiğinde hem tatlı hem tuzlu çeşitleriyle akla ilk gelen isim olan leblebi; nohudun tanelerinden çeşitli işlemler sonucu elde edilen, kendisine has tat ve kokuda olan bir üründür.

700 yıllık bir geçmişi olduğu söylenmektedir. Ortadoğu'dan çıktığı düşünülen leblebi,  Asya kıtasında yaygın olarak tüketilmektedir.

Leblebinin hammaddesi olan nohut, içerdiği zengin protein, mineral maddeler ve vitaminler nedeniyle asırlardır önem taşıyan bir besin maddesidir. Taneleri ağırlıkları oranında %18-31 protein içermektedir.

Oldukça önemli bir protein kaynağı olan leblebinin %74'ü suda çözünen karbonhidrat, % 22'si proteindir.

Leblebinin bel ağrılarına, diş etlerine ve bağırsaklara iyi geldiği; vücuttaki su miktarını dengelediği söylenmektedir. Ayrıca yok denecek kadar az yağ içeren leblebinin,  A, C ve E vitaminlerin yanı sıra kalsiyum, demir, bakır, potasyum ve yüksek miktarda sodyum içerdiği, vücuttaki asit fazlasını alarak mideyi rahatlattığı ayni zaman kilo kaybında da etkisi olduğu yönünde bilimsel çalışmalar yapılmaktadır. Leblebinin hammaddesi olan nohuttun ise kolesterolü kontrol eden asitler içerdiği bilinmektedir.

Sarı Leblebi:

Sarı leblebi kabuğu soyularak yapılan leblebi çeşididir. Nohuttan leblebi yapım aşamaları sırasında nohutlar; sınıflandırma, tavlama, ısıtma, kavurma ve eleme gibi işlem aşamalarından geçmektedirler. Nohuttaki ilk işlem; nohutların boyutlarına göre sınıflandırılmasıdır. Leblebi yapımı için en az 6 mm çapındaki nohutlar kullanılmaktadır. Boylarına göre ayrılmış olan nohutlar, ıslatma makinelerinde ıslatılır ve daha sonra ısıtılır. Yöreden yöreye farklılık göstermekle birlikte yaklaşık olarak üç ısıtma işlemi (tavlama) yapılır. Tavlama işleminde kabuk taneden ayrılır. Son dinlendirmede kabuğunun çatlamasından dolayı oluşan sesler gelir, bu sesler kesilinceye kadar dinlendirmeye devam edilir. Dinlendirme sırasında nohutlar sık sık karıştırılır.

Nohutlar kavrulmadan önce ıslatmaya tabi tutulur. Kazandan  alınan   nemli  nohutlar  çuvallara doldurularak  bir  gün   süreyle bekletmeye  alınır.  Bu süre içerisinde nohutlar buruşarak kabuk belirginleşmeye ve taneden ayrılmaya başlar. Islatma aşamasını, tek kavurma aşaması takip eder. Bu aşamada dinlenmiş nohutlar ısıtma tavasına alınır. Yaklaşık 5 dakika süreyle ısıtılan nohutlar, daha sonra 50-60 ºC sıcaklıkta 5-6 dakika süreyle kavrulur. Bu aşamadaki amaç; tanelerin ezilmeden kabukların taneden uzaklaştırılmasıdır.

Sarı leblebi; parlak sarı renkli, iri, yumuşak yapıda, ağızda dağılan, dişe yapışmayan özellikte ve kendine has aromada olmalıdır. Yanık kokusu olmamalı, siyah benekler de fazla bulunmamalıdır.

Ülkemizde leblebi imalatı geleneksel yöntemlerle yapılmaktadır. Tek kavrulmuş leblebiye kadar olan üretim aşaması küçük ölçekli işletmelerde yapılmaktadır. Leblebiler tüketime sunulacağı zaman ikinci kavurma işlemine tabi tutulmaktadır

Denizli Ticaret Borsası verilerine göre; Ülkemiz genelindeki 30 bin tonluk leblebi pazarının yüzde 80'i Denizli'den karşılanmaktadır.

Denizli'de yoğunluklu olarak Serinhisar İlçesinde ve Tavas İlçesi Kızılca Mahallesinde olmak üzere 260 adet kuruyemiş, kuru meyve ve leblebi üreten işyeri bulunmaktadır. Bakanlığımızca kayıt altına alınmış;

161 adet sadece tek kavrumluk leblebi üreticisi bulunmaktadır. Bunlardan

128 tanesi Serinhisar,

29 tanesi Tavas,

3 tanesi Merkezefendi,

1 tanesi Pamukkale ilçesinde faaliyet göstermektedir.

Denizli Ticaret Borsası rakamlarına göre Türkiye leblebi ihracatının da yüzde 50'den fazlası Denizli'den yapılmaktadır. "Avrupa'dan Amerika'ya, Ortadoğu'dan Avustralya'ya kadar pek çok ülkeye leblebi ihraç edilmektedir. 'Denizli leblebisi', 2009 yılında coğrafî işaret belgesiyle tescillenerek üretimindeki temel esaslar belirlenmiştir.

2014 yılında beri Denizli Gıda tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü Bitki Sağlık Sertifikası ile 6.654 ton leblebi ihraç edilmiş olup, 2015 yılı ilk 7 ayında ise bu rakam 4208 ton'dur.

Leblebi yapımı ustalık isteyen bir meslektir. Leblebi işletmelerinin çoğu aile işletmesi olarak faaliyet göstermektedir. Denizli genelinde pek çok aile geçimini bu üründen sağlamaktadır.

Denizli üreticisi leblebide marka olma yolunda hızla ilerlemektedir. Hem iç pazarda hem de ihracatta her yıl artan bir taleple alıcı  bulmaktadır.