Birleşmiş Milletler (BM) Gıda ve Tarım Örgütünce (FAO), 2050 yılına kadar dünya nüfusunun 9 milyara ulaşacağı ve ekonomik büyüme ile birlikte küresel gıda talebinin de iki katına çıkacağı ön görülmektedir. Ancak dünyadaki artan nüfus, iklim değişikliği ve azalan tarımsal üretimin küresel yoksulluk üzerine etkileriyle; bu zaman diliminde 1 milyar insanın yoksulluk tehdidi altında kalacağı bildirilmektedir.
Devletler, bu tehdit karşısında, tarımsal faaliyetlerini sürdürülebilir kılarak; vatandaşı için yeterli ve güvenli gıda arzı sağlama adına politikalar üretmek ve geliştirmek zorundadırlar.
Bilindiği üzere, tarımsal üretim elbette ki tarımsal alanların bulunduğu kırsal alanlarda yapılmaktadır. Ancak, tarım ve hayvancılıktan elde edilen gelirin, artan nüfus ve harcamalar karşısında yetersiz kalması ve tarım dışı istihdam olanaklarının da kırsalda oluşturulamamış olması, kırsaldan kente giderek artan bir göçe mecbur bırakmıştır. Tabi ki kentlere doğru yaşanan yoğun göç dalgası sürecine ve azalan tarımsal üretime, ekonominin yanında sosyokültürel dönüşümünde büyük etkileri olmuştur.
Küresel nüfusun yoksulluk ve açlık tehdidi altında bulunması, özellikle kırsal alandaki genç nüfusun tarımsal üretime aktif olarak katılımlarını zorunlu kılmaktadır. Zira tarım: iklime, coğrafyaya, toprağa, tohuma karşı deneyimlerle elde edilen bir yaşam şeklidir. Kadimden bugüne oluşan hafıza, gelecek kuşaklara ancak genç nesille aktarılabilecektir.
- Kırsal alan ve tarım
- Kırsalda veya tarımda gençlik için engeller
- Kırsal kalkınma ve tarımın sürdürülebilirliği için yapılması gerekenler
- Tarımın geleceği "Genç Çiftçiler" için yatırım destekleri
Kırsal alan ve tarım
Kırsal alan ve tarımsal faaliyet içe içe kavramlardır. Kırsal alanda yaşayan ile tarımsal faaliyette bulunan nüfus aslında farklı kavramlardır. Kırsalda ikamet, tarımda çalışan anlamına gelmiyor. Ancak kırsal alanı yeterince gelişmeyen ve bu alanlarda tarım dışı istihdamı olmayan ülkelerde, kırsal nüfus büyük oranda tarımla iştigal ettiği için tarım nüfusu olarak tanımlanabilmektedir.
Gelişmiş ülkelerde ortalama tarım nüfusu %1,5-3'lerde iken, bu orana karşılık kırsal nüfuslarının ise %20-50'lerde olduğu görülmektedir. Kırsaldaki yaşam standartlarının sosyoekonomik açıdan yükselmesi ve tarım dışı istihdam olanaklarının da bulunması ile bu alanlarda ikamet tercihi artmaktadır.
Ülkemiz şartlarında kırsal bölgede ekonomik faaliyet ve istihdam, birincil üretime dayalı tarım merkezlidir. Ülkemiz gerçeğinde kırsalda ikamet, tarımsal faaliyeti biraz da zorunlu kılmaktadır.
Kırsal ekonominin çeşitlendirilmesi kapsamında en önemli alternatif alan ise ikincil üretime dayalı tarımsal sanayi faaliyetidir. Devamında da bu sektörlerin ortaya çıkardığı veya oluşturduğu doğal ve kültürel potansiyelle agro veya ekoturizm ekonomik çeşitliliğidir. Ancak, kırsal alan ve tarım için yakın tehdit; azalan genç nüfustur. Çünkü her anlamda geleceğin dünyası genç nüfusa bağlıdır.
Kırsalda veya tarımda gençlik için engeller
Tarım gelirleri, küçük ölçekli üretici ve aile bireyleri için düşük kalmaktadır. Bu durum genellikle gençleri, tarım dışı istihdam olanakları aramaya itiyor. Kırsalda yaşayan veya tarımla uğraşan gençlik, birçok sorunla karşı karşıya gelmektedir.
Bu sorunlar çoğunlukla, toplumun karşılaştığı büyük sorunların yansımasıdır. Bunlar; dünyada veya ülkemizde dönemsel büyük toplumsal olaylar, kalkınma, eğitim ve öğretim, iş, sağlık, barınma, aile hayatı, güvenlik, kültür ve çevre ile ilgili olarak sayılabilir. Daha yerel anlamda, artan oranda kırsal yoksulluk, çocukları için iyi eğitim umutları, altyapı yetersizliği, öz sermaye yoksunluğu, sürekli göç, ekilebilir arazi azlığı, sulama yetersizliği, bilgi, beceri, özgüven ve girişimcilik yetersizliği, kredilere ulaşımda zorluklar, üretici açısından organizasyonsuzluk, pazar ve fiyatta istikrarsızlık ve düşük fiyat vb. sorunlar.
Türkiye'de son 50 yıldır az bir oranda kırsala olan emekli göçünün aksine, kırsaldan kente büyük bir genç nüfus akımı olmuştur. Genel olarak kırsal nüfusun azalması yanında, geride yaşlıların kalmasıyla kır-kent arasındaki yaşlı nüfusta büyük bir oransal farklılaşma ortaya çıkmıştır. Yine üretim ve tüketim alışkanlıklarının farklılaşmasının etkisi oransal olarak düşükte olsa, göç olgusuyla birlikte; kırsalda dönüşüme ön ayak olmuştur.
Sosyokültürel ve ekonomik açıdan büyük bir baskı yaşayan kırsal alanların, bütün dünyada olmakla birlikte, bölgesel-alansal gelişmişlik farkının fazla olduğu ülkeler başta olmak üzere, bu yerleşim birimlerinin gelecekte ortadan kalkabileceği tehlikesiyle de karşı karşıyadır.
Kırsal kalkınma ve tarımın sürdürülebilirliği için yapılması gerekenler
Kırsal kalkınma ve tarımın sürdürülebilirliği sağlanarak; gelecek nesillerin gıdaya kolay erişimlerinde, kırsaldaki gençliğin hayati önemde rolü olacaktır. Dolayısıyla, tarımda ve kırsalda genç nüfusu tutmanın tek yolu kırsal kalkınmadır. Bunun için;
Birincil üretimin yanında ikincil üretime kapı açan tarımsal sanayi, agro/ekolojik turizmle kırsalda ekonomik çeşitlilik ve istihdamı artırma, eğitim, sağlık hizmetleri ve sosyal yaşam açısından kırsalda altyapı ve hizmetlerle; kırsal gençlik için tatmin edici bir yaşam sunmak başlıca önceliklerdir.
Kırsal gençlik ve gençlik çiftçiler öncelik hedefli olmak üzere, kırsalda yaşam için yararlı becerileri öğrenmeyi sağlama, kamu ve STK'ların temel hedefi olmalıdır.
Kırsalda kolay ulaşım, yayla ve arazi yolları, yayla ve arazide enerji kullanabilme veya güneş enerjisi gibi alternatif enerji sağlama imkânları, çoban evleri, hayvan içme suyu, mera yönetimi ve kullanımı, kredi ve girdilere kolay ulaşım, pazarlama organizasyonları, makine-ekipman tedariki, arazi sulama gibi alt yapı ve araçsal hizmetler; ülkemiz ve bölgemiz özelinde kırsal kalkınmanın temel gereksinimleridir.
Ekonomik kalkınma çabaları Cumhuriyetimizin her döneminde yürütülmekle birlikte son yıllarda yaşanan ekonomik ve sosyokültürel değişim, kentleri daha cazibeli hale getirmiştir.
Devletimizin, sürecin çok iyi farkında olarak kalkınma planlarında, stratejik eylem planlarında kamu otoritesinin en önemli hedefleri arasında kırsal kalkınmanın planlandığını görmekteyiz. Ancak küresel dönüşümün büyüklüğü ve hızının etkisiyle, ülkemiz için de kırsal kalkınma ve tarımın sürdürülebilirliğinde çok daha büyük kamu kaynaklarına ihtiyaç olduğu ortaya çıkmaktadır.
Sosyal, kültürel ve ekonomik olarak kırsalın devamlılığını ve tarımın geleceğini etkileyecek olan bu süreçte, kamu desteğiyle kırsal kalkınma çalışmalarının hızlandığını görmekteyiz.
Tarımın geleceği "Genç Çiftçiler" için yatırım destekleri
Tarım, artık stratejik bir sektör olarak ön planda tutularak gelişmesi için kalkınma planlarında başta olmak üzere konu bazında dahi stratejik planlar çerçevesinde planlamalar yapılarak çok ciddi destekler sağlanmaktadır. Tarımsal desteklemeler esasında, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı görev ve sorumluluğunda olup, Kalkınma Bakanlığı, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, İl Özel İdareleri, Belediyeler, Kalkınma Ajansları kanalıyla da değişik kapsamlarda sağlanmaktadır.
Günümüzde tarımsal destekleme politikaları, üretimi artırmanın yanında kalite, sağlık, verimlilik ve kırsal kalkınma ile birlikte tarımda sürdürülebilirliği sağlama hedefiyle belirlenmektedir. Kırsal kalkınmanın ve tarımda sürdürülebilirliğin başaktörü, artık genç çiftçidir. Bu farkındalıkla, son yıllarda "Genç Çiftçi" hedefli birçok uygulama ve destek başlatılmıştır. Bu uygulamalardan birkaçını arz edecek olursak;
1- Kırsal Kalkınma Destekleri Kapsamında Genç Çiftçi Projelerinin Desteklenmesi
Bakanlık Kurulu Kararı ile Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından 2016-2018 yıllarında uygulanmak üzere, kırsal alanda yaşayan genç çiftçilerin mahallinde uygulayacağı bitkisel, hayvansal, yöresel tarım ürünleri, tıbbi ve aromatik bitki üretimi, işlenmesi, depolanması ve paketlenmesine yönelik projelere otuz bin TL'ye kadar hibe ödenmesini kapsamaktadır.
2016 yılında ülke genelinde yaklaşık 15 bin genç çiftçinin hibe almaya hak kazandığı desteklemede; Arıcılık, Kanatlı, Bağcılık ve Üzümsü Meyveler, Coğrafi İşaretli Ürün ve Gıdalar, Kapama Meyve Bahçesi, Mantarcılık, Örtüaltı ve Büyükbaş-Küçükbaş hayvancılık konularında genç yatırımcının projeleri desteklenecektir.
Bakan Faruk ÇELİK tarafından, 3 yıllık bir süreci kapsayan hibe destek programı kapsamında kabul edilen bu projelere, 2016 yılı için ülkemiz genelinde 450 milyon liralık bir kaynak kullandırılacak olup, önümüzdeki yıllarda söz konusu bütçe, artırılarak devam ettirileceği açıklanmıştır.
2- Tarımsal Nüfus Gençleşiyor Eğitim Projesi
Bakanlığımız ile Türkiye Ziraat Odaları Birliği işbirliği ve Türkiye İş Kurumu desteğiyle yürütülmekte olan eğitim projesi ile kırsalda yaşayan ve tarımla uğraşan genç çiftçilere bilgi, beceri ve mesleki özgüven kazanma sağlama hedeflenmiştir. 2013 yılında pilot uygulama ile başlayan proje artık ülke genelinde uygulanmaktadır.
15-40 yaş arasında kırsalda oturan ve tarımla uğraşan gençlere yönelik sağlanan bu programla;
- Genç çiftçiler tarımla ilgili konularda kendilerini geliştirip farkındalıklarını artırmaktalar,
- Eğitim sonunda başarılı olan kursiyerlere katıldığı eğitimi ifade eden geçerli bir kurs bitirme belgesi verilmektedir,
- Genç çiftçiler aldığı eğitim konusuna uygun alanlarda ve işlerde istihdam edilme imkânı bulabilmektedir,
- Belgeli ve başarılı kursiyerler AB kaynaklı hibe destekli projelerden yararlanma imkânı bulabilmektedir,
Eğitime katılanların aldıkları eğitime uygun alanlarda faaliyet gösteren üretim, işleme, ambalajlama, pazarlama vb. tarıma dayalı sanayi tesisleri konularında bilgilendirilmeleri, söz konusu kuruluş ve tesislere ziyaret sağlanarak bilgilerin pratiğe aktarılması, bu kurum ve kuruluşların düzenlenen eğitimlerden haberdar olması, pazarlama olanakları konusunda bağlantı kurmaları için girişimlerde bulunulmasına katkı sağlanmaktadır.
3- Kredi Destekleri
Başta kamu bankaları olmak üzere bir kısım bankalar tarafından, Bakanlığımızca hibe sağlanan Genç Çiftçi Projelerine avantajlı kredi imkânları sağlanmaktadır. Örneğin;
Bakanlık tarafından onaylanan hibe tutarının 3 katına kadar, düşük faizli, hasat vadesine göre ödemesiz dönem avantajları gibi çeşitli imkânlarla işletme kredisi sunulmaktadır.
Uygulanabilir işletme ve yatırım kredisi sağlanan başlıklar: Etçi ve Kombine Irklarla Yapılan Büyükbaş Besi Hayvancılığı, Damızlık Süt Sığırı Yetiştiriciliği, Küçükbaş Hayvan Yetiştiriciliği, Arı ve Arı Ürünleri Yetiştiriciliği, Serbest Sistem Yumurta Tavukçuluğu, Serbest Sistem Kaz, Ördek, Hindi Yetiştiriciliği, Kontrollü Örtüaltı Sebze Yetiştiriciliği, Kültür Mantarı Üretimi
4- TKDK Desteklemelerinde Genç Çiftçi Avantajları
Bakanlığın Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu tarafından tarımsal yatırımlar için önemli oranda hibe desteği sağlanmaktadır.
- Yatırım ve destekleme için başvuru sahibi, başvurusunun yapıldığı tarihte 40 yaşın altında olan genç çiftçilere,
- Bölgemizde kırsal alandaki tarımsal işletmelere,
Başvuru sunulduğu tarihte 40 yaşın altında olan genç çiftçilerin sahip olduğu kırsal alanlardaki tarımsal işletmelere ait yatırımlar için ayrı ayrı olmak üzere belirli oranlarda artırılarak projeleri için daha avantajlı destek oranı sağlanmaktadır.
5- Tematik Gençlik Kampları Projesi
Gençlik ve Spor Bakanlığı tarafından Bakanlığa destek amacıyla ve Bakanlığın uyguladığı Genç Çiftçi Projeleri kapsamında başta olmak üzere, kırsalda oturan gençlere yönelik tarım ve hayvancılık konularında belirlenen başlıklarda bilgilendirilmek üzere kamp programları düzenlenmiştir.
Bu kapsamda, Besicilik, Sütçülük, Seracılık, Organik Tarım, Arıcılık ve Balıkçılık konularında olmak üzere, pilot seçilen bazı illerimizde genç çiftçilere yönelik düzenlenen kamplarda, gençlere, alanında ihtisas sahibi eğitici ve iş sahipleri tarafından eğitim ve modern tesislerde uygulama seminerleri verilmiştir.
GENÇ ÇİFTÇİ PROJELERİ ADIM ADIM GERÇEKLEŞİYOR…
Bakanlıkca Kırsal Kalkınma Desteklemeleri kapsamında uygulanan Genç Çiftçi Projeleri, adım adım gerçekleştiriliyor.
Destekleme programının uygulanması sürecinde karşılaşılan sorunların çözümü amacıyla, yatırım alanları için ayrı ayrı olmak üzere bir kısım bilgilendirme ve eğitim toplantıları düzenlenmektedir.
Kaynak Alıntısı:
"Erzurum'da Tarım" Bülteni, Özcan YILDIRIM
Yorum Yazın