‘Şiir’ gibi domates

Türkiye’nin örtüaltı domates üretim merkezi Antalya’da tohum ıslah firmaları, minimum 5 yıl olmak üzere 10 yıla kadar varabilen ar-ge çalışmaları neticesinde klasik ıslah yöntemleri kullanarak yeni ürünler ortaya çıkarıyor. Tarla veya seralardaki tane domatesler dışında özel ürün olarak sunulan bu domates çeşitleri, ağırlıklı olarak ihraç ediliyor ve lüks marketlerde satılıyor.

Aksu İlçesi’nde faaliyet gösteren İstanbul Tarım firması da Gaziler Mahallesi’nde 62 kişilik uzman kadronun görev yaptığı 40 dönüm arazi üzerinde kurulu modern tesis ve 25 dönümlük fide üretim serasına sahip. Kontrollü sulama ve ısıtma sistemleri ile yılda 70 milyon adet sebze ve çiçek fidesi üretimi yapılan tesislerde, birbirinden ilginç domates tohum ve fide üretimi de gerçekleştiriliyor.

En kaliteli domates üretiminin topraksız tarım denilen yüksek teknolojili seralarda yapıldığını belirten İstanbul Tarım A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Ali Rıza Akıncı, kamuoyu ve basında ‘Antalya’da üreticide domates 1 lira İstanbul’da markette 5 lira’ şeklindeki değerlendirmeleri yanlış algı ve gerçek dışı olarak değerlendirdi.

Klasik toprakta üretim yapan ve sayısı 100 binleri bulan sera üreticisinin domatesinin Şubat ayında 1 liranın altına, 80-90 kuruşa düştüğünü belirten Ali Rıza Akıncı, “Maalesef bu ürünlerin fiyatıyla salkım domatesin fiyatı karıştırılıyor. Oysa topraksız serada üretilen 1 kg salkım domatesin maliyeti 2 TL, seradan 2 TL’ye çıkan ürünün İstanbul’da marketlerde 4 lira olması son derece normal. Üreticinin 90 kuruşluk tane domatesi 4 liraya satılmıyor. Birçok tür domates üretiliyor Türkiye’de. Çeri, kokteyl, salkım, tane, bif gibi ve bunları karıştırmamak lazım. Hangi ürün Antalya’da kaç lira, İstanbul’da kaç lira, bunların iyi mukayese edilmesi gerekiyor. Antalya’da 90 kuruşa da 2.65 TL’ye de domates var. Bunun ayrımı iyi yapılamayınca da farklı sonuçlar çıkıyor” diye konuştu.

DOMATESİN ADI ‘ŞİİR’

Tohum ve fidesini ürettikleri salkım kokteyl türü yeni bir domates çeşidini bu yıl ilk kez Demre’de ürettiklerini belirten Ali Rıza Akıncı, bir domatesin 40-50 gram geldiğini, her salkımda 8-10 domates yer aldığını söyledi. Demre’de 60 dekar alanda üretim yapıldığı ve diğer domateslere göre yüzde 30 fiyat farkı olduğunu kaydeden Akıncı, “Tane domates kadar, yani 1 dönümde 20 ton verimi olan bu türü üreticilere ilk gösterdiğimizde ‘şiir gibi domates’ dediler ve biz de salkım dizaynı güzel göründüğü için adını ‘şiir’ koyduk” dedi.

İHRACAT HALKASINA ROMANTİK DOMATES DE EKLENDİ

Bir başka kokteyl domates çeşidine ise ‘Romantik’ adını verdiklerini belirten Ali Rıza Akıncı, “Bu da oval kokteyl ve bu çeşidimiz tane hasat ediliyor. Romantik domateste çok yüksek briks var, şeker oranı yüksek. Çok lezzetli ve sert bir çeşit. Nakliyeye dayanıklı. Bugün Türkiye’nin ihraç ettiği domates halkasına ‘romantik domates’ de eklendi. Rusya dahil bütün Avrupa ülkelerine ihraç ediliyor. Bize şekil itibariyle romantik geldi ve bu nedenle bu adı koyduk. Biraz da isminin insanlarda etki bırakmasını istedik. İnsanlar artık domatesleri de markalarıyla alıyor. Bunun fiyatı markette 5 lira civarındadır” diye konuştu.

ÇİKOLATA VE ZEBRA

Kokteyl domatesler içinde halk arasında ‘Çikolata domates’ olarak adlandırılan kahverengi domatesin de ilgi gördüğünü belirten Akıncı, “Bu ürünlerin çok özel satışları yapılıyor. Piyasada bulmak mümkün olmayabilir. Hiçbir zaman ana sekmentteki tane ve salkım domatesler kadar ekimi de yapılmaz. Ürün çeşitliliği açısından önemli özel çeşitlerdir. Türkiye için yeni bir tür de ‘Zebrano’. Zebralara benzeyen çizgili bir yapıda. Lezzetleriyle dikkat çeken kokteyl domatesler ve taneyle hasat ediliyor. Şeker oranlarıyla dikkat çekiyor ve yine lüks market dediğimiz özel pazarlara hitap edebilecek ve belli bir oranda üretimi yapılabilen çeşitlerden” dedi.

BU YILIN YENİ BİR ÜRÜNÜ DE ‘MİKROSKOP’

Bu yıl çok heyecanlandıran bir çeşidin de ‘Mikroskop’ adlı domates olduğunu belirten Akıncı, şöyle konuştu:
“Önümüzdeki yıl piyasaya arzını yapacağız. Bu çeşidin özelliği salkımda 12-14 tane meyvesi oluyor ve salkımıyla hasat ediliyor. Ortalama meyve ağırlığı 14-17 gram arasında. Bir salkımda 200 gram meyvesi bulunuyor. Salkımıyla hasat edildikten sonra her salkım bir ambalaja konuyor. Özellikle bu türler İtalya-Sicilya adasında çok üretiliyor ve dünyaya en fazla Sicilya’dan gönderiliyor. İtalyanlar bu konuda ihtisaslaştı. Bu çeşitleri Türkiye’de yaygınlaştırmak ve üreticinin geliri daha yüksek, daha fazla katma değeri olan ürünlere kaymasını sağlamaya çalışıyoruz. Bu konuda özellikle Demre pilot bölge. Yüksek tuzlu sulama suyu ve kumsal arazileri olan Demre, Türkiye’de bu açıdan daha ön plana çıkmış bir lokasyon, üretim merkezi.”

SARI RENKLİ DOMATES OLUR MU?

Sarı renkli çeri türü domateslerin de yine özel pazarlar için üretildiğini belirten Akıncı, “En büyük özelliği rengi ve görünmeyen lezzeti. Çok yüksek briks oranı var. Briksi 9 ve son derece lezzetli demek bu. Rengiyle çok fazla sempati oluşturuyor. İnsanlar sarı domatesi görünce ‘Acaba bu ürünler genetiği değiştirilmiş midir, acaba transgenik midir’ diye akılarından geçiyor. Hiç alakası yok. Bir kere bu çeşitlerin tamamı klasik yollarla ıslah edilmiş, doğadaki normal tozlanmanın insan eliyle kontrollü yapılmasıyla elde edilmiş çeşitler. Hiçbir transgenik özelliği yok. Bu hem yasaktır hem de böyle bir teknoloji yok zaten. Dolayısıyla doğadaki sarı domateslerden yola çıkılarak geliştirilmiş bir çeşit. Doğada zaten sarı domates var” diye konuştu.

TÜRKİYE İHRACATININ EFSANESİ

İç piyasada da normal domatese göre görünüm ve fiyatıyla öne çıkan salkım domatesi ise ‘Efsane Bandita’ olarak tanıtan Akıncı, “Türkiye’de ileri teknoloji seralarda ilk kullanılan ve bugün de yüzde 95 oranında kullanılan çeşit. Bu çeşit özellikle kışın düşük ışık ve soğuk şartlarda üretilebilen yegane tür. Tüm kış koşullarına rağmen son derece sert koyu kırmızı ve albenisi yüksek yeşil aksam oluşturmaktadır. Lezzeti çok güzel. Salkım domates sekmentinde ve salkımıyla hasat ediliyor. Bir salkımda ortalama 5 adet meyve var. Şu an ülkemizde topraksız seracılık dediğimiz endüstrinin hammaddesidir. Rusya, Almanya, İngiltere, Azerbaycan, Fransa, sayamadığımız diğer bütün ülkelere ihracatı yapılır. Bandita domatesinürkiye domates ihracatında çok önemli bir yeri vardır” dedi.