Kilis'te Meyan Kola'ya rağbet

Meyan bitkisi M.Ö 2000 yıllarından itibaren kullanılmaktadır. Bugünde meyan kökü kullanımı ve meyan hakkında araştırmalar sürekli yapılmaktadır. Meyan güçlü bir besindir. İçindeki maddeler ayrı ayrı ilaç olabilecek niteliktedir. Meyan kökünün içinde tıbbi ilaçlarda kullanılan kumarinizoflavan gibi maddeler bulunmaktadır. Meyan kökünün tıbbi ilaçlarda kullanımı oldukça fazladır.

Meyan (Glycyrrhiza glabra) hakkında yapılan birçok araştırma onun insan sağlığına olan etkilerinin tespitini sağlamıştır.

Yapılan çalışmalarda meyanın mide ülserinin midede yayılmasını engellediği ve ülserin büyüklüğünü ciddi oranda azalttığı belirlenmiştir. Onikiparmak bağırsağı ülseri ile ilgili meyanla yapılan bir araştırmada da meyanın ülserle ilgili kullanılan kimyasal ilaçtan daha çabuk yarar sağladığı tespit edilmiştir.

Bir glikosit olan gliserizin, meyan bitkisinin yaklaşık %8'ini oluşturur. Bu kimyasal bileşiklerin vücuda pozitif etkileri vardır. Prostaglandin E'yi (PGE) parçalayan iki enzim, gliserizin tarafından durdurulur. PGE'nin düşük düzeyleri, mide iltihabı, kolit ve ülser hastalıklarıyla doğrudan bağlantılıdır. Gliserizin, enzimlerin PGE düzeylerini düşürmesini durdurur, düzeylerin yükselmesine izin verir. Yükselmiş PGE, mide hastalıklarına yol açacak yüksek asit düzeylerini düşüren mide mukozasının üretimine yardım eder.

Alman Sağlık Bakanlığının bitkisel preparatların hazırlanması ve ruhsatlandırılmasından sorumlu E Komisyonu meyan kökünün balgamlı öksürük, mide ülseri ve karın ağrılarına karşı kullanılabileceğinin belirtmiştir.

"Pigment Cell Research"de 1998 Aralık ayında yayınlanan bir çalışma, meyan kökü ve ekstresinde bulunan bir saponin olan glabridin'in, süperoksit anyon üretimi baskılaması ve siklooksijenaz ya da COX enzimlerinin inhibisyonu yolu ile anti-enflamatuar etkiler ortaya koyduğunu göstermiştir.

"Journal of Biomedicine and Biotechnology"de 2010 yılında yayınlanan bir çalışma, meyan bitkisi ekstresi ve kavrulmuş meyan bitkisi ekstresi birlikte alındığında, içeriklerindeki anti-enflamatuar özelliklerin, akut enflamasyon ve romatoid artrit gibi hastalıklardaki kronik enflamasyonlara karşı koruma sağladığnı göstermiştir.

Bronşite iyi gelen bitkiler arasında önemli yeri olan meyan gögsü yumuşatıcı ve balgam söktürücüdür. Bronşit ve ciğerdeki balgamı akışkan hale getirir. Meyan kökü bitkisinin öksürük kesici etkisi vardır. Soğuk algınlığı içinde yararlanılabilir. Soguk algınlığı septomlarını iyileştirici etkisi bir diğer meyan kökü faydası olarak belirtilebilir.

Meyan bitkisi aynı zamanda, virüslere saldırarak onlarla savaşan bağışıklık sistemi kimyasalı interferonun düzeylerini yükselterek bağışıklığı canlandırır. Araştırmalar, meyan bitkisinin, aynı zamanda HIV bağlantılı hastalıklarda da kullanılabileceğini göstermiştir. Meyan bitkisi, HIV'nin AIDS'e ulaşma sürecini yavaşlatmaktadır ve sürdürülen klinik çalışmalar, meyan kökünün test tüplerinde HIV'nin çoğalmasını yavaşlatabilmiş olduğunu göstermektedir.

Araştırmalar, meyan kökünün kronik ve akut hepatit tedavisinde etkili olduğu yönündedir. Meyan bitkisinin içeriği olan gliserizin, Japonya'da klinik anlamda kullanılmış ve hem Hepatit B hem de C üzerinde etkili bir tedavi aracı olduğunu göstermiştir. Meyan bitkisi alfa-interferon kadar etkiliydi ve onun gösterdiği yan etkileri göstermiyordu.

Meyan kökünün enjekte edilebilen hali Hepatit C hastaları üzerinde kullanılmaktadır. Gliserizinin HCV'ye karşı olan anti viral etkisi özellikle Hepatit C tedavisine önemli bir bir yer tuttuğu rapor edilmiştir. Meyan kökü ekstresi gliserizin'dir. Bu maddenin anti enflamatuar etkileri ve sitoprotektif içerikleri vardır, bu nedenle, meyan kökü, hepatiti enflamasyonu ve karaciğerdeki hücre tahribatını gidererek tedavi etmektedir. Meyan kökünden yapılmış tedaviler sıklıkla Japonya'da kullanılmaktadır. Bazı vakalarda damar içi olarak da kullanılmaktadır. The National Center for Complementary and Alternative Medicine, meyan kökünün enjeksiyon halinin Hepatit C enfeksiyonlarını tedavi etmede etkili olabileceğini söylemektedir.

Amerika'daki Ulusal Bilimler Akademisi Raporları'nda yayınlanan araştırmaya göre, meyan kökünden elde edilen 'carbenoxolon'' denilen bileşim, beyinde yaşlanmaya bağlı akıl faaliyetlerinin azalmasına yol açan bir enzimin oluşmasını engellemektedir. Araştırmada, 55-75 yaşlarında 10 sağlıklı erkek ile diyabet hastası 12 yaşlı rasgele seçilerek günde 100 mg carbenoxolon ya da plasebo 4 hafta boyunca verilmiş ve süre sonunda sağlıklı erkeklerden carbenoxolon alanların sözel akıcılık testlerinde daha iyi durumda oldukları saptanmıştır. Diyabet hastası yaşlılardan 6 hafta boyunca bu bileşimi alanların ise sözel hafıza yeteneğinde artış olduğu tespit edilmiştir.

The Lancet dergisinde yayınlanan haberde, Frankfurt Üniversitesi'nin kliniğinde görevli Bilim adamları, meyan kökünden elde edilen ve HIV-1 ve Hepatit C virüsüne karşı başarıyla kullanılan "glycyrrhizin" adlı maddenin, laboratuvar ortamında SARS virüsünün çoğalmasını engellediğini açıklamışlardır. Araştırmacılar meyan kökünden elde edilen maddenin, SARS'a karşı kullanılan ribavirin maddesinden çok daha etkili olduğunu belirtmişlerdir.

Amerikadaki Güney Carolina üniversitesince, bir meyan kökü çeşidiyle ilgili yapılan araştırmaya göre meyan kökü alzheimer ya da parkinson gibi beyin hastalıklarında beyin hücreleri ölümlerinin önlenmesinde etkili olabilir.

Mide bağırsak sorunlarında meyan çok iyi bir yardımcıdır. Ülser ve gastrit sorunları için kullanılmaktadır. Meyan kökünün içinde carbendoxolane gibi ülseri tedavi edici maddeler bulunmaktadır. Ülser için 200-600 mg meyan kapsüllerinin 6 haftayı geçemeyecek şekilde kullanımı önerilmektedir.

Meyan nasıl kullanılır?

Meyan kökü çayı ve meyan kapsülleri şeklinde alınabilir. 100-520 miligramlık kapsülleri vardır.

Meyan Çayı : Yarım kahve kaşığı kıyılmış meyan kökü üstüne bir fincan kaynar su döküldükten sonra 5 dakika demlenir ve süzülerek içilir.

Meyan Balı : Meyan balı meyan köklerinin kaynar suyla karıştırılmasından sonra alçak basınçta yoğunlaştırılması yoluyla yapılır. Siyah renkte sert bir yapıdadır. Toz veya çubuk halde satılır.
Özelikle güney illerimizde meyan şerbeti kullanımı oldukça yaygındır.

Özelikle güney illerimizde meyan şerbeti kullanımı oldukça yaygındır.

Meyan kökü geleneksel Çin tıbbında da kullanılan bir bitkidir. Meyan ekstresi Avrupa ve Amerikada da eczanelerde satılmaktadır. Bütün meyan kökü, aktif glycyrrhiza içerir – ama bu maddeyi içermeyen ürünler de mevcuttur. Meyan kökü adı altında satılan ve meyan kökü içermeyen, bunun yerine aynı koku ve tada sahip anason yağı içeren bazı ürünler de mevcuttur.

Meyan kökünün faydaları meyan kökünün kullanımının bilinçli şekilde uygulanmasından geçiyor.

Sürekli ve yüksek miktarda alımından kaçınılmalıdır. Altı haftadan daha uzun bir süre yüksek miktarda alımı toksik etkiye neden olabilir. Kullandıktan sonra 3 hafta ara verilmesi tavsiye edilmektedir.

Günlük en yüksek doz -600 mg glisirizin- aşılmamalıdır!

Meyan kökü kullanımı potasyum kaybına yol açabileceği için potasyum içeren yiyecekler de alınmalıdır.

Yüksek tansiyona sebep olabilir. Tansiyon ilacı kullananlar aynı anda meyan kökü kullanmamalıdır.

Kalp hastalarının kullandığı ilaç olan Digoxin alanlar meyan otu kullanmamalıdır.

Vücutta sıvı birikmesine yol açabilir.

 Böbrek rahatsızlığı bulunanlar kullanmamalıdır.

Helsinki Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırmada hamilelik dönemi boyunca meyan kökünden üretilen besinleri tüketen kadınlarla, hamileliğinde hiç meyan kökü tüketmeyen kadınların çocukları yedi yaşına kadar izlenmiştir. Anne karnında meyan kökü alan çocuklarda kortizol hormonu düzeyi diğerlerinden 3 kat daha yüksek çıkmıştır. Uzmanlar, meyan kökü nedeniyle kortizol hormonu fazla olan çocukların ilerki yaşlarda bağışıklık sisteminin zayıflığı sebebiyle diyabet, yüksek tansiyon gibi hastalıklara yakalanma olasılığının bulunduğunu ifade etmişlerdir.

Genel anlamda da ifade edilecek olursa herhangi bir rahatsızlığı olan tedavi gören kişiler doktorunun haberi olmadan bitkisel ilaç kullanmamalıdır. Bazı durumlarda bitkisel ilaçlar diğer ilaçlarla etkileşebilir ve sağlık için daha olumsuz bir durum ortaya çıkabilir.