Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) Tarım ve Orman Bakanlığı iş birliğinde yürüttüğü ve Küresel Çevre Fonu (GEF) tarafından fonlanan, “Arazi Tahribatının Dengelenmesi (ATD) Yaklaşımının Ulusal Düzeyde Yaygınlaştırılması Maksadıyla Yukarı Sakarya Havzasında Uygulanarak, ATD Hedeflerinin Oluşturulmasına Katkıda Bulunulması” projesi, Aralık 2019`da başladı. Proje Yukarı Sakarya Havzası’nda arazi tahribatının dengelenmesi için hedef belirleme, planlama ve uygulamaya yönelik bir model geliştirmeyi amaçlamakta olup ATD yaklaşımı Yukarı Sakarya Havzası’nda uygulanacak ve ulusal düzeyde yaygınlaştırılacaktır. Özetle bu proje, ATD hedeflerini eylemlere çevirecek bir dönüşüm projesidir. Bu kapsamda kurulacak olan Karar Destek Sistemi (KDS), projenin önemli çıktılarından bir tanesidir. Yukarı Sakarya Havzasında uygulanacak olan KDS ile arazi bozulumunun önlenmesini ve çok sektörlü arazi kullanım planlama süreçlerinin güçlendirilmesi sağlanacak.
Karar Destek Sisteminin oluşturulma süreci COVID-19 salgını koşullarına rağmen proje paydaşları ve ortakları ile gerçekleştirilen çevrimiçi toplantılarla yürütülmektedir. Tarım ve Orman Bakanlığı ve paydaşlar ile kurulan yakın iş birliği ile mevcut tüm mevcut sistemlerin ve verilerin değerlendirilmesi, paydaşlardan geri bildirimler alınması ve akademisyenlerin sürece dahil edilmesi ile KDS’nin genel çerçevesi oluşturulmaktadır. FAO teknik desteği ve Tarım Orman Bakanlığı ilgili Birimlerinin katkılarıyla kurulacak KDS`nin yönetimini Bakanlığın ilgili birimleri yapacaktır.
KDS’nin tasarımı, karar vericilerin farklı arazi kullanımları ve uygulamaları arasındaki üstünlükleri ve sinerjileri analiz etmesini sağlayarak, ATD göstergeleri için farklı metriklerin (arazi örtüsü, toprak organik karbon ve toprak verimliliği) tanımlanması, test edilmesi ve kalibrasyonunu içermektedir. ATD konsepti doğrultusunda, KDS bazı alanlarda arazide meydana gelen bozulmayı yalnızca tespit etmek için bir araç olarak kullanılmayacak, diğer alanlarda bu bozulmayı telafi etmek için öneriler de sunabilecektir. KDS, arazi bozulmasının önlenmesi ve azaltılması, kısmen bozulmuş arazinin iyileştirilmesi ve çölleşmiş arazilerin ıslahı için faaliyetleri bütünleştirmek ve koordine etmek amacıyla ileriye dönük bir süreç olarak tasarlanacaktır.
Sistemde, Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğünde mevcut olan, Potansiyel Ağaçlandırma Sahalarının Belirlenmesi Modeli (POS), Türkiye Çölleşme Modeli (TÇM), Toprak Organik Karbon Modeli (TOK), arazi üretkenliğin yönelik Collect Earth yöntemi ve Ulusal Arazi Kullanım Arazi Örtüsü (UASİS) gibi izleme sistem ve kullanılacaktır.
Projenin Baş Teknik Uzmanı, FAO Arazi ve Su Sorumlusu Sara MarjaniZadeh; “Daha önceki FAO Projeleri ve çalmamalarında Sürdürülebilir Arazi Yönetimi (SAY) çalışmalarının dokümantasyonunun önemi vurgulanmış ve ülkeler SAY yaklaşımını merkeze alan stratejiler geliştirmeye teşvik edilmişti. Şu an gelinen noktada, kurulacak Karar Destek Sistemi ile, arazi bozulumunu önlemek, azaltmak ve tersine çevirmek seklinde ilerleyen ATD yanıt hiyerarşisi ile uyumlu olarak SAY bilgilerini kanıta dayalı karar verme süreçleri ilişkilendirmek ve bu şekilde ATD Hedeflerine ulaşmak mümkündür” dedi. Ayrıca, Sara MarjaniZadeh KDS ile ilgili olarak bu sistemin projenin önemli bir bileşeni ve karar destek sisteminin nihai sahibinin Türk hükümeti olduğunun altını çizdi ve ekledi; “Dolayısıyla, bu yaklaşım katılımcı bir şekilde yürütülecek, paydaşlarla yakın işbirliği ve istişare toplantıları yapılarak, mevcut tüm araç ve metodolojilerin dikkate alınması, yaklaşım konusunda hem fikir olunması ve sistemin projeden sonra bile sürdürülebilirliğinin garanti edilmesi konularından emin olunacaktır.” dedi.
Ağustos aynın başında, FAO uluslararası uzmanlarının, yerel paydaşların, bakanlık uzmanlarının ve akademisyenlerin katılacağı ve KDS’nin gerekliliklerinin ele alınacağı çalıştay ise online olarak gerçekleştirilecek.
2 gün sürecek çalıştayda hem proje hakkında bilgiler vermek ve gelişmeleri paylaşmak hem de Yukarı Sakarya Havzası’na ait farklı arazi üretkenliği trend haritalarını karşılaştırmak, tartışmalar yürütmek, arazinin bozulmasına ve iyileşmesine neden olan etmenlerle alana özel potansiyel Sürdürülebilir Arazi Yönetimi ve Sürdürülebilir Orman Yönetimi uygulamalarına yönelik uzman bilgisi elde etmek hedeflenmektedir.
Yorum Yazın