Türkiye Tarımda İflas Etti

Türkiye verimli topraklarıyla tarımda çok büyük bir potansiyele sahip. Ancak bu potansiyelin doğru bir şekilde değerlendirilebildiğini söylemek maalesef mümkün değil.

Dünyanın en yüksek ve en kaliteli ürünlerini elde eden Türkiye, sadece al-sat yaparak büyük kârlar elde eden Avrupa ülkelerinin çok çok gerisinde bir tarım geliri elde ediyor. Tarımdaki bu kaybın nedenleri arasında pazarlama sorunu sayılabildiği gibi verimlilik de ön sıralarda geliyor.

Tarımda hala eski moda teknolojiyle ilkel şartlarda üretim yapan Türkiye verimlilik konusunda alacağı çok yol var. Dünya Gıda ve Tarım Örgütü (Food and Agriculture Organization-FAO) verilerine göre 1 hektar alanda İtalya ve Hollanda 45’er ton elma üretirken, aynı büyüklükteki alandan Fransa 41 ton, Almanya 35 ton, İspanya 20 ton elma elde ediyor. Türkiye ise 1 hektar alanda yalnızca 15 ton elma üretebiliyor.

Buğdayda bile geri kalmış durumdayız

Verimlilik konusunda Türkiye yalnızca elma üretiminde bu vahim durumda değil, anavatanı Anadolu olan buğdayda da manzara farklı değil. Yine FAO verilerine göre Hollanda 1 hektar alandan 9.2 ton buğday alıyor.  

Almanya 8.6 ton alırken Fransa 7.3 ton, İtalya ise 3.8 ton buğday elde ediyor. Türkiye ise 2.4 ton ile 1 hektar alandan Hollanda’nın elde ettiği buğdayın 4’te 1’i kadar ürün hasat ediyor. Türkiye toplamda 7.8 milyon hektar alanda buğday ekip 19 milyon ton ürün elde ediyor.

Türkiye’nin yarısından daha az alanda, yani 3.2 milyon hektar alanda buğday üretimi yapan Almanya ise 27.8 milyon ton buğday elde ediyor. 5.3 milyon hektar alanda buğday eken Fransa ise Türkiye’nin iki katı, 38.9 milyon ton buğday elde ediyor.

Fındıkta da durum aynı

Gelelim Türkiye’nin dünyanın en büyük üreticisi olduğu fındıktaki duruma. Dünya fındık üretiminin yüzde 70’den fazlasını Türkiye tek başına üretiyor.

Türkiye’nin fındığı aynı zamanda dünyanın en kaliteli ürünü. Buraya kadar iyi ama iş verimlilik konusuna gelince fındıkta da çuvallamış durumdayız. 1 hektardan Karadeniz komşumuz Gürcistan bin 830 kilogram fındık elde ediyor.

İtalya ise aynı büyüklükte bir alandan bin 46 kilogram fındık elde ediyor. Bu ülkelerden daha verimli topraklara sahip, çok daha kaliteli fındık üreten Türkiye ise 1 hektarda yalnızca 642 kilogram fındık üretebiliyor. Bu vahim durum böyle devam ettiği takdirde çok yakın bir gelecekte Türkiye, fındık üretimindeki liderliğini başka ülkelere kaptıracak.

Pek çok üründe benzer manzara var

Fındık, elma ve buğday üretimindeki durum pek çok diğer üründe de karşımıza çıkıyor. FAO verilerine göre; Fransa 1 hektar büyüklüğündeki bir tarlada 48 ton patates elde edebiliyor. Aynı büyüklükteki alanda Almanya 47 ton, Hollanda 46 ton, Türkiye ise 32 ton patates elde ediyor.

Türkiye ile Rusya arasındaki krizde en çok gündem olan domates üretiminde de aynı sorunla karşı karşıyayız. 1 hektar alandan İtalya 545 ton, Hollanda 506 ton, Almanya 256 ton, Fransa 199 ton, İspanya 89 ton domates elde ederken Türkiye, İtalya’dan 15 kat daha düşük verimle, 1 hektardan yalnızca 37 ton domates elde ediyor.

Türkiye’nin diğer ülkeleri verimde geçebildiği tek ürün portakal. 1 hektardan 32 ton portakal elde eden Türkiye’ye karşın İspanya 24 ton, İtalya ise 19 ton portakal elde ediyor.

Keşke bu kadarla kalsaydı…

Verimlilik konusunda içler acısı bir durumda olan Türkiye tarımının ihracattaki durumuna baktığımızda ‘keşke bu kadarla kalsaydı’ demek zorunda kalıyoruz. Tarımsal ihracatta Türkiye’nin durumu gözleri yaşartacak seviyede. Önce verimde nispeten iyi durumda olduğumuz portakaldaki vaziyete bakalım.

Fransa portakalın tonunu bin 65 dolardan ihraç ederken, Hollanda bin 42 dolara, İspanya 811 dolara satıyor. Türkiye ise portakalın tonunu yalnızca 655 dolardan ihraç ediyor. FAO verilerine göre tonunu 655 dolara Türkiye’den aldığı portakalı Hollanda dünyaya bin 42 dolardan satıyor. Karadeniz insanının en önemli tarım ürünlerinden çayda da benzer bir durum var.

Hiç çay üretmeyen Fransa Türkiye’den aldığı çayın tonunu 17 bin 65 dolara ihraç ederken, yine çay üretimi olmayan Almanya çayın tonunu 9 bin 241 dolara, İngiltere 8 bin 277 dolara, Hollanda ise 5 bin 14 dolara satıyor. Çay ihracatından rekor gelirler elde eden bu ülkelerin çay ihtiyacının büyük kısmını karşılayan Türkiye ise çayın tonunu yalnızca 3 bin 650 dolardan ihraç ediyor.

Türkiye üretiyor onlar kazanıyor

Türkiye 2016 yılında 110 bin ton kuru kayısı üretimiyle dünya kuru kayısı üretiminin yüzde 62’sini tek başına karşıladı. Dünya kuru kayısı ihracatının da büyük çoğunluğunu Türkiye gerçekleştiriyor. Kuru kayısı ihracatının 1 tonundan Fransa 6 bin 290 dolar kazanıyor. Almanya’nın 5 bin dolardan ihraç ettiği kuru kayısının tonunu Türkiye ise 2 bin 794 dolardan ihraç ediyor.

İklimleri uygun olmadığı için hiç kuru kayısı üretemeyen Almanya ve Fransa, Türkiye’den ithal ettikleri kuru kayısıyı, Türkiye’den aldıkları fiyatın yaklaşık 3 kat fazlasına dünyaya satıyorlar. Bu durum tarımın sadece üretmek değil, aynı zamanda pazarlama olduğunu gözler önüne seriyor. Asıl acı olan şey ise Türkiye’nin hem üretimde hem de pazarlamada çok kötü bir durumda olduğu gerçeği.

Kuru incirde Almanya’yı zengin ediyoruz

Türkiye'nin en değerli tarım ürünleri arasında sayılan kuru incirde de durumun daha iyi olduğunu söylemek mümkün değil. Türkiye 2016 yılında 60 bin ton kuru incir üretti. Bu miktar dünya kuru incir üretiminin yüzde 47’sine tekabül ediyor. Almanya Türkiye’den ithal ettiği incirin tonunu 5 bin 244 dolardan ihraç ediyor.

ABD 4 bin 484 dolardan, Yunanistan ise 3 bin 537 dolardan satıyor. Dünyanın en kaliteli incirini üreten Türkiye ise bu inciri 3 bin 166 dolardan ihraç edebiliyor. Bir tek incir ağacı bile olmayan Almanya Türkiye’den 3 bin 166 dolara aldığı inciri dünyaya 5 bin 244 dolardan ihraç ediyor.