Patateste yine bir şeyler oluyor

Geçen bahar aylarında kilogram fiyatı 5 TL'ye kadar çıkan patates kafa karıştırdı. Önce üretimin bol olduğu ve bu sene ucuz patates yiyeceğimizi belirten üreticiler şimdi stok tehlikesine dikkat çekiyor. Geçen sene patates aracılara çok para kazandırmıştı. O yüzden bu ekim döneminde Gümüşhane ve Kars'ta bile patates ekildi.

Niğde Ziraat Odası Başkanı Veli Kenar, geçen sezon kilosu 5 liraya kadar çıkan ve bu nedenle ithal edilmesi dahi gündeme gelen patatesin bu sene para etmediğini söyledi. Kilo maliyeti 70-80 kuruşu bulan patatesin tarlada satış fiyatının 40 kuruşa kadar düştüğünü belirten Kenar, "Bu rakam üreticinin beklentisini karşılamadığı için satmak yerine depolarda stoklamayı tercih ediyor" dedi.

DEKAR BAŞINA 3-4 TON

Geçen sezonki yüksek fiyatın bu sene çiftçilerin patatese olan ilgisini artırdığını belirten Veli Kenar, bu nedenle il genelinde patates ekilen alanının arttığını söyledi. Patateste bu sezon geç yanıklık hastalığı olarak bilinen ’Mildiyö’nün görüldüğünü ifade eden Kenar, hem ekim alanının genişlemesi hem de hastalığın çok etkili olmaması nedeniyle de rekolte de korkulan düşüşün yaşanmadığını kaydetti. Türkiye’nin patatesinin 5’te birinin Niğde’de de üretildiğini hatırlatan Kenar, "Geçen yıl 150 bin dönüm alana ekilen patates bu sene 173 bin dönüme çıktı. Dekar başına yaklaşık 3-4 ton verim alınıyor. Geçen yıl 600 bin ton ürün elde ettik. Bu yıl ise 800 bin ton civarında rekolte oldu" diye konuştu.

’FİYAT, MALİYETİN ALTINDA KALDI’

Verimin çiftçilerin yüzünü güldürse de fiyatının beklenenin altında olduğunu da ifade eden Kenar, şunları söyledi: "2015 yılı ilkbaharında patatesin pazardaki kilo fiyatının neredeyse 5 liraya varması nedeniyle patatese olan ilgi arttı. Bugün Gümüşhane’ye, Kars’a dek birçok bölgede patates ekimi yapılmaya başladı. Ekim alanlarındaki artış yüzde 100’le ifade ediliyor. Andığımız bölgelerde de tıpkı Niğde’nin patatesinde olduğu gibi hasat eylül ve ekim aylarında gerçekleşiyor. Arzın bu denli yüksek oluşu nedeniyle Niğde patatesinin fiyatı da üreticinin beklentisinin çok çok altında kaldı. Fiyatların maliyetin üzerine çıkıncaya kadar üreticiler patateslerine depolara kaldırdı.

Patatesteki düşük fiyat üreticilerin maliyetini kurtarmadığı için üreticiler patateslerini depolara kaldırıp fiyatların maliyet fiyatının üzerine çıktığı zaman satmaya başlayacaklardır. Üreticimiz şu andaki fiyattan memnun değiller. Baharda yaşanan fiyat dalgalanmasında tüketimin çok üstünde bir üretim gerçekleşti. 2012 yılındaki büyük kriz sonrası üretici 2014’te temkinli hareket etse de 2015 yılında borçlanma pahasına ekim yaptı. 1 kilogram patates maliyetinin 70-80 kuruşa çıktığı bir dönemde ürün arzının yüksek oluşu fiyatları aşağıya çekerek üreticiye sıkıntı olarak yansıyor. Bu nedenle kilosu 40 kuruşa kadar düştü. Bu rakam üreticinin beklentisini karşılamadığı için satmak yerine depolarda stoklamayı tercin ediyor."

’PATATESTE UZUN VADELİ PROJELER GELİŞTİRİLMELİ’

Patatesteki fiyat istikrarsızlığına karşı küçük ve orta ölçekli patates üreticisinin devlet tarafından desteklenmesi gerektiğini ifade eden Niğde Ziraat Odası Başkanı Veli Kenar şöyle devam etti:

"Patates insan beslenmesini vazgeçilmezi ve stratejik bir tarım ürünü olduğu bilinmeli. Durumumuza uygun evrensel ölçekli, uzun vadeli makro bilimsel projeler geliştirilmelidir öncelikle. Yoksa daha uzun yıllar patates üretimi bir kumar, tüketimi de lüks ile fakirin ekmeği arasında gidip gelecektir. Aile işletmelerinin sürdürülebilir üretim yapmasını amaçlayan, patates üretici birlikleri yaratılmalı ve korunmalıdır. Kısa vadeli, günü kurtaran destekler, planlamalar günümüze kadar patates fiyatlarını olumsuz etkilemiş, fiyatlar istikrara oturmamıştır. Asıl sorun üretimin kendi içindeki çeşitliği, sayıyı artırıp, bunun devamlılığını sağlayacak mekanizmayı kurabilmektir. Devletin öncelikle büyük ve endüstriyel tarımı desteklemek yerine küçük ve orta ölçekli patates üreticilerine yönelik fiyat istikrarı ile sürdürülebilir patates üretimini sağlaması gerekiyor."