Almanya'da binlerce elma çeşidi bulunuyor. Tarım ve tüketim alışkanlıklarındadi hızlı değişim, birçok elma türünü kaybolma tehlikesiyle yüz yüze bırakıyor. Uzmanlar, eski türlerin yararlarına dikkat çekiyor.
Elma, Almanların en çok tükettiği meyve. Braeburn, Gala ve Gloster Alman pazarında en çok tutulan elma çeşitleri arasında ilk sıralarda geliyor.
Botanikçi Barbara Bouillon, popüler olanların yanı sıra Almanya'da 3 – 5 bin dolayında elma çeşidinin bulunduğunu belirtiyor. Bouillon, Ananasrenette, Champagnerrenette ve Zuccalmaglios Renette tercih ettiği çeşitler arasında anıyor.
Neden bu kadar farklı elma türü var?
Bouillon, soğuk hava depolarına geçilmeden, uçak ve gemilerle nakliyat başlamadan önce farklı elma çeşitlerinin üretildiğine dikkat çekiyor. Bazıları yemekler ve tatlılarda kullanılmaya elverişliydi. Bazılarından iyi şarap üretiliyordu. Bir kısmı aylarca bodrum katında bozulmadan kalabiliyor, bir diğer çeşidin ise hızla işlenmesi gerekiyordu. Yaz aylarında olgunlaşanları sonbahardakiler takip ediyordu. Böylece tüm yıl boyunca elma tüketme imkânına kavuşuluyordu.
Barbara Bouillon, sanayileşmenin tarım üzerindeki etkisiyle bu elma çeşitlerinden büyük kısmının ortadan kalktığına dikkat çekiyor. Uzman, "Meyve üreticileri günümüzde kitlesel tüketime uygun elma türlerini tercih ediyor. Daha yoğun tüketildiğinden, tatlı, gevrek ve kırmızı kabuklu cinsler üretiliyor" diyor. Üreticilerin seçiminde eşit büyüklükte olgunlaşmaları da bir tercih faktörü. Bu, ambalajlama işlemini kolaylaştırıyor.
Binlerce yıldır elma yetiştiriliyor
Elma, erik, kayısı, şeftali, kiraz, ayva ve armat gibi gülgiller bitki familyasına mensup. Roma İmparatorluğu döneminde Almanya'ya getirildiği tahmin ediliyor. Günümüzde yetiştirilen çeşitlerin büyük kısmı Orta Asya ve Kafkaslar'da yetişen malus sieversiiab isimli yabani elma cinsinden türetilmiş. İran, Yunanistan, Ermenistan ve bölgenin diğer ülkelerinde binlerce yıldır elma yetiştiriliyor.
Botanikçi Barbara Bouillon, şehirlerde daha fazla meyve ağacının ekilmesini istiyor. Uzmana göre bu meraklı vatandaşların hasada katkıda bulunmasını ve öğrencilerin çeşitli elma türleri hakkında bilgi edinmesini sağlayacak.
Şehirlere elma ağaçları fikri
Potsdam Belediyesi'nde yeşil alanlardan sorumlu Herbert Claes, sözkonusu projelerin maliyetinin yüksek olduğuna işaret ediyor. Yol kenarlarına dikilecek meyve ağaçlarının olumsuz yönlerine dikkat çeken Claes, "Meyveler yollara ya da araçların üzerine düşecek. Ezilmiş elmalarla kaplı yollar pek de iyi bir manzara sunmuyor" diyor.
Şehirlerdeki parklara meyve ağacı ekimini de daha önce denediklerini kaydeden Herbert Claes, deneyimlerini şu sözlerle aktarıyor: "Ağaçlara tırmananlar bazen son elmayı da almak için dalların kırılmasına aldırış etmediler. Bu iyi bir deneyim olmadı. Projeye son verdik."
Uzman Barbara Bouillon, eski elma türlerinin çeşitli hastalık, bakteri, virüs ve mantarlara daha dayanıklı olduğuna dikkat çekiyor. Uzmana göre ticari meyve çeşitlerini daha dayanıklı hale getirmek için bu cinslerin özelliklerinden yararlanılabilir. Uzman, birçok eski türün kendine has bir tadının olduğuna, ticari türlere aşılanarak ortaya çıkarılacak yeni türlerin bilinmeyen yeni lezzetler ortaya çıkarabileceğini vurguluyor.
Yorum Yazın