Dolar yükseliyor çiftçi dibe vuruyor

Türkiye Ziraatçılar Derneği Genel Başkanı İbrahim Yetkin son günlerde artan doların çiftçilere etkisini değerlendirdi. Yaptığı açıklamada;

Dolardaki yükseliş tüm üretim yapan sektörleri etkiliyor. Son günlerde bazı sektörlerin temsilcilerinden, dolarla borçlananların kayıplarının önlenmesi için devletin ucuz dolar satması önerisi bile geliyor.

Doların yükselmesinden olumsuz etkilenen çiftçiler de özellikle mazot, gübre, yem ve ilaç gibi ithal girdilerdeki artış nedeniyle desteğe ihtiyaç duyuyor. Üstelik bu talepleri tüketicileri de ilgilendiriyor; çünkü  girdilerdeki fiyat artışları, yüksek aracı kârlarıyla birleşince tüketiciye katlanarak yansıyor.

Tarım kesiminde üretici fiyatları ile tüketici fiyatları arasındaki fark geçtiğimiz günlerde TÜİK tarafından açıklanan Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) tarafından da ortaya serildi. Tarımsal ÜFE, 2015 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre yüzde 4,55 azaldı.

Temmuz ayında Tüketici fiyatları (TÜFE) bazında fiyat artışları ise yüzde 40,5 ile limon, yüzde 30,85 ile sivri biber, yüzde 11,57 ile kayısı, yüzde 9,89 ile tavuk eti, yüzde 7,98 ile yeşil soğan, yüzde 6 ile sarımsak, yüzde 5,62 ile zeytinyağı, yüzde 4,06 koyun eti olmak üzere en çok tarım ve hayvancılık ürünlerinde görüldü.

Yani, üreticinin eline geçen para azalırken tüketicinin cebinden çıkan para arttı.

TARIM KESİMİ, DOLARDAKİ YÜKSELİŞ NEDENİYLE 30 MİLYAR LİRA KAYBA UĞRADI

Türkiyede tarımsal milli gelir dolar olarak 60 milyar dolar civarında. Dolardaki yükseliş sonucu bu rakamın yıl sonunda 45-50 milyar dolara düşmesi bekleniyor. Yani tarım kesimi dolardaki yükselişten dolayı asgari 10 milyar dolar (30 milyar lira) kaybetmiş bulunuyor.

Türkiye'de tarıma verilen yıllık desteklemenin 10 milyar lira civarında olduğu düşünülürse, çiftçi, dolardaki yükseliş nedeniyle bir yıllık desteklemenin üç katı miktarında gelir kaybına uğramış durumda.

Dolar cinsinden tarımsal milli gelirdeki bu düşme sonucu tarım kesiminde kişi başına düşen milli gelir 2.800 dolara kadar gerilemiş bulunuyor. Türkiye ortalaması ise 10 bin dolar civarında. Yani tarımsal nüfusun yaşam standardı kentsel nüfusun çok altında.

TARIMSAL GİRDİLERDEKİ VERGİ YÜKÜ AZALTILMALI

Tarım kesimindeki bu yoksullaşmayı engellemek için önemli tarımsal girdilerdeki vergi oranlarının düşürülmesi akla gelen ilk önlemlerden biri. Örneğin, motorin 4 liraya yakın. Bu fiyatın yarıdan fazlası vergi. Çiftçi 1 yılda yaklaşık 3 milyar litre mazot tüketiyor. Bunun sonucu 6.5 milyar vergi ödüyor.

Görüldüğü gibi:

- Çiftçi girdiler ithalata bağımlı olduğu için pahalı üretmek zorunda kalırken üretici fiyatları endeksi düşüyor; yani çiftçinin kazancı düşüyor.

- Kentlerdeki nüfusun yaşam düzeyinin üçte birinden daha düşük bir düzeyde yaşamını sürdürmek zorunda kalıyor.

- Kendisine destek olarak verilen paranın üç katını dolardaki yükseliş, yarıdan fazlasını ise yalnızca mazottaki vergi nedeniyle yitiriyor.

Kısacası, çiftçi zor durumda. Acil destek bekliyor.