Patates Üreticisi Derin Krizde: Gürer'den İhracat Engellerine Çözüm Çağrısı

CHP Niğde Milletvekili ve Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi Ömer Fethi Gürer, Niğde’nin Altunhisar ilçesi Yakacık bölgesinde patates üreticileriyle bir araya geldi. Gürer, yazlık patates eken çiftçilerin girdi maliyetlerinin altında tüccar alım fiyatlarıyla karşı karşıya kaldığını ve geçen yılki fiyatlara dahi ürün satamadığını belirtti. Bu durumun, ürünün önemli bir kısmının tarlada kalmasına neden olduğunu ifade etti.

Patateste Sürekli Sorunlar ve Üretici İsyanı

Milletvekili Gürer, patates üretiminde her yıl değişken sorunlar yaşandığını vurguladı. Üretim rekorları, dış satım ve ithal ürünlerin sektörü etkilediğini dile getiren Gürer, artan maliyetlere rağmen patates fiyatlarının düşüklüğünün üreticinin sürdürülebilirliğini tehdit ettiğini söyledi. Niğde’nin patates üretiminde birinci sırada olmasına rağmen, yazlık patates hasadında çiftçinin yine mağdur olduğunu belirtti. Üreticilerin, sınırlı sayıdaki tüccarın düşük fiyat tekliflerine karşı isyan ettiğini aktaran Gürer, sorunun temel çözüm noktasının Toprak Mahsulleri Ofisi'nin (TMO) devreye girerek ürün alımı yapması olduğunu ifade etti. TMO'nun "Çiftçi, ürettiğin patatesi ben alacağım" demesi gerektiğini vurguladı.

Tarlada Kalan Ürün ve Pazar Fiyatlarındaki Uçurum

Gürer, tarlada toplanmayan patateslerin çoğunlukla orta ve küçük boy olanlar olduğunu, ancak büyük şehir marketlerinde vatandaşların patatesi tarla fiyatının 5-6 katına almak zorunda kaldığını dile getirdi. Bu durumun market ve simsarların fiyat politikalarından kaynaklandığını belirten üretici Tuncer Özçelik ise, üç büyük marketin belirlediği taban fiyatların ve simsarların komisyonlarının çiftçiyi zarara soktuğunu ifade etti.

Yüksek Girdi Maliyetleri ve Elektrik Borçları

Üreticiler, mazotun litresinin 56 liraya, gübrenin tonunun ise 30.000 liraya ulaştığını, ilaç fiyatlarının da arttığını belirtti. Patates üreticisi İsmail Dilekli, sulama suyunda elektriğin saatinin 500 liraya çıktığını ve elektrik faturalarını ödeyemediklerini aktardı. Dilekli, banka ve traktör kredisi borçları altında ezildiklerini belirterek, "Devlet diyor ki siz bu işi yapmayın, bırakın gidin. İşsiz kalınca ne yapacak? Çaresiz kalınca ya hırsızlığa başvuracak, ya dolandırıcılığa ya da intihara. Devlet bu işe bir çözüm bulmalı" sözleriyle isyanını dile getirdi.

İhracat Engelleri ve Üretim Planlaması İhtiyacı

Gürer, yurt dışındaki rakiplerin (Azerbaycan, Polonya, Romanya, Mısır) patates üretimini artırdığını ve Türkiye'ye rakip olduğunu belirtti. Türkiye'nin verimli toprakları ve deneyimli çiftçisi olmasına rağmen ürünün sahipsiz kaldığını ve çiftçinin her yıl hüsran yaşadığını ifade etti. 1999'da 6,5 milyon ton olan patates üretiminin geçen yıl yine aynı seviyede kalmasına karşın nüfusun 30 milyon arttığına dikkat çekti.

Üretici Özçelik, Tarım Bakanlığı’nın ihracat konusundaki vize, pasaport, gümrük vergisi gibi engelleri acilen kaldırması gerektiğini vurguladı. Yazlık patatesin depolanamadığını ve hasat edilir edilmez sevk edilmesi gerektiğini belirten Gürer, bu yıl Niğde'de yazlık patatesin para etmediğini ve yaklaşık 1 milyon ton patates üreten Niğde çiftçisinin kara kara düşündüğünü söyledi.

Gürer son olarak, Türkiye’de üretim planlaması eksikliğine değinerek, patatesin en iyi yetiştiği yer olan Niğde’ye odaklanılması gerektiğini, 49 ilde yaygınlaştırma politikasının sorunlara yol açtığını belirtti. Üreticiler de bölgesel üretim planlamasının acilen yapılması gerektiğini ve 3 yıllık programlara uyulması gerektiğini dile getirdi. Tarlada kalan patateslerin çürümeye terk edildiğini ve işçilerin topladıkları ürünleri dahi girdi maliyetlerinin altında bir fiyata satabildiğini belirten Gürer, çiftçinin bu duruma isyan ettiğini ifade etti.