CHP Milletvekili Sarıbal'dan Fındık Üretimi ve İhracatında Çarpıcı Açıklamalar

CHP Bursa Milletvekili ve PM Üyesi Orhan Sarıbal, yazılı basın açıklamasında Türkiye'nin fındık üretimindeki lider konumunu ve üreticilerin karşı karşıya olduğu sorunları değerlendirdi. Sarıbal, Türkiye’nin dünya fındık üretiminin yaklaşık %65’ini gerçekleştirdiğini belirterek, “Ülkemiz, dünya fındık ihracatında da %56’lık payla lider konumundadır” dedi.

Fındıkta Verim Sorunu

Sarıbal, Türkiye’nin fındık üretim sorunlarının başında verim düşüklüğünün geldiğini ifade etti. Türkiye’de dekar başına verimin 93 kg civarında olduğunu belirten Sarıbal, “ABD’de ise bu rakam 285 kg. Verim ve maliyet farklılıkları, dikim alanlarının doğal ekolojisinden uzaklaşmasıyla önemli rol oynamıştır” diye konuştu.

Fındık Üretim Alanları ve Verim

Toplam 723 bin hektar olan fındık dikim alanlarının %73’ünün Orta ve Doğu Karadeniz bölgelerinde bulunduğunu vurgulayan Sarıbal, “Özellikle Sakarya, Düzce ve Zonguldak illerinde yoğunlaşan yeni dikim alanları, fındığın gerçek ekolojisi olarak tanımlanan 1. Standart bölgedeki daha yaşlı fındık bahçelerine göre 2 kat daha fazla verim sağlamaktadır” dedi.

Avrupa'nın Fındık Üretimi Teşvikleri

Sarıbal, Avrupa Birliği’nin İtalya, İspanya, Yunanistan, Fransa ve Portekiz gibi ülkelerde fındık üretimini artırmak için destekler verdiğini belirtti. Almanya’nın da Arjantin, Azerbaycan, Gürcistan gibi ülkelerde fındık üretimini teşvik ettiğini ve Türkiye’nin piyasadaki üstünlüğünü kırmaya çalıştığını söyledi.

Fındık Üreticilerine Yeterli Destek Verilmiyor

2006 yılında Fiskobirlik’in etkisizleştirilmesi amacıyla Toprak Mahsulleri Ofisi’ne (TMO) fındık alım görevi verildiğini ve üç yıl sonra “Yeni Fındık Stratejisi” uygulamaya konulduğunu hatırlatan Sarıbal, “Fındık üreticilerine alan bazlı gelir desteği uygulaması başlatılmıştır. Ancak, 2014 yılından bu yana 170 TL olan bu destek, enflasyon ve maliyet artışlarına rağmen 2023 yılında da aynı kalmıştır” dedi.

İhracatta Yabancı Sermayenin Hakimiyeti

Türkiye’nin son üç yıllık ihracatının ortalama 310 bin ton iç fındık karşılığı yaklaşık 2 milyar dolar olduğunu belirten Sarıbal, “Fındık ihracatında ilk üç firmanın ikisi yabancı sermayelidir. 2023 yılının ihracat şampiyonu 378 milyon $ ile İtalyan Ferrero olup, ikinci sırada Balsu Gıda, üçüncü ise Singapur sermayeli Olam Gıda gelmektedir” dedi.

Ferrero'nun Fındık Üreticileri Üzerindeki Etkisi

Sarıbal, Ferrero’nun 2014 yılında Oltan Gıda’yı satın alarak “Ferrero Fındık” adını verdiğini ve Türkiye’deki fındık üreticilerini kontrol altına almaya çalıştığını belirtti. Ferrero’nun 10 bin üreticiyle sözleşme yaptığını ve Karadeniz’de fındık üreten küçük çiftçileri tasfiye ederek büyük işletmeler oluşturmayı hedeflediğini söyledi.

Fındık Fiyatlarının Baskılanması ve Öneriler

Sarıbal, fındık rekoltesinin yüksek gösterilerek fiyatların baskılandığını belirterek, “Dünya üretiminin %65’ini gerçekleştirdiğimiz fındık fiyatının belirlenmesi şirketlerin insafına bırakılmamalıdır” dedi. Sarıbal, önerilerini şu şekilde sıraladı:

1. Fındık üreticilerinin örgütlenmeleri teşvik edilmeli ve Fiskobirlik üreticilerin doğrudan yönetimine katılacağı şekilde yeniden yapılandırılmalıdır.

2. Mevsimlik fındık işçilerine insana yakışır barınma ve çalışma koşulları sağlanmalıdır.

3. Fındık fiyatı üreticiler ve şirketler arasında pazarlıkla belirlenmelidir.

4. Alan bazlı destek günümüz koşullarına göre revize edilmelidir.

5. Fındığın taban alım fiyatı en az 160 TL olarak açıklanmalıdır.

Sarıbal, fındık üretiminin Türkiye ekonomisi için büyük önem taşıdığını vurgulayarak, üreticilerin sorunlarının çözülmesi için gerekli adımların atılması gerektiğini belirtti.