Avrupa ve Orta Asya, sürdürülebilir tarımsal gıda sistemlerini teşvik edecek çözümleri tartışıyor

 32. FAO Avrupa Bölgesel Konferansı, Avrupa ve Orta Asya'dan FAO üyelerinin katılımıyla başladı. Türkiye’den Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’nin de katıldığı toplantının açılış gündemi, sürdürülebilir tarım sistemleri ve sağlıklı beslenmenin yanı sıra gençlik, istihdam ve gelişmekte olan kırsal alanlara yönelik çözümlerin nasıl teşvik edileceği gibi, gıda ve tarım konusunda bölgenin karşılaştığı çeşitli zorlukları oldu.

Özbekistan'ın ev sahipliği yaptığı konferans FAO’nun de iş birliğiyle ilk kez dijital olarak düzenlendi. 31'den fazla bakan ve bakan yardımcısının yanı sıra Avrupa ve Orta Asya'daki 51 üyeden toplam 270'in üzerinde temsilcinin bir araya geldiği konferans bugüne kadarki en yüksek katılımla gerçekleştiriliyor. İki yılda bir düzenlenen konferansa uluslararası kuruluşlar, sivil toplum ve özel sektör temsilcileri de katılıyor.

Açılış konuşmasını yapan FAO Genel Direktörü QU Dongyu, konferansa ev sahipliği yapan Özbekistan'a teşekkür etti. Dongyu, sivil toplum, özel sektör ve diğer ortaklardan temsilcilerini memnuniyetle karşılarken, varlıklarının ve katkılarının tartışmayı zenginleştirdiğini vurguladı.

Bölgenin ekonomik ve tarımsal bir güç merkezi olduğunu, ancak aynı zamanda birçok kalıcı ve yeni zorluklarla karşı karşıya olduğuna işaret eden FAO Genel Direktörü, bu sorunları da şöyle sıraladı:  “Bölgenin büyük kesimlerinde doğal kaynaklar üzerindeki baskı, toprak bozulumu ile su kıtlığı, gıda güvensizliğinin sürmesinin yanı sıra artan obezite seviyeleri, kırsal ve kentsel alanlar arasındaki aralığın artması, cinsiyet eşitsizlikleri ve pek çok kırsal alanda açlık ve yoksulluk sorunları yer alıyor.” QU Dongyu konuşmasında ayrıca, inovasyon ve dijital teknolojilerin modern sürdürülebilir tarımı ve kırsal kalkınmayı desteklemek için son derece önemli olduğuna da dikkat çekti.

"Uydu görüntüleme, uzaktan kumanda, mobil ve blok zinciri uygulamaları gibi dijital teknolojiler, küçük çiftçiler ve tüketiciler için devrim niteliğinde değişiklikler vaat ediyor" diyen QU Dongyu bu dijital teknolojilerin gıda zincirlerini optimize etmede, pazarlara erişimi artırmada, gıda kaybını ve israfı azaltmada, su yönetimini iyileştirmede ve zararlılar ve hastalıklarla savaşma konusunda yardımcı olabileceğinin altını çizdi.

Özbekistan Başbakan Yardımcısı Shukhrat Ganiev açılış konuşmasında, "Sürdürülebilir tarımsal kalkınma, iklim değişikliği, yaşam koşulları ve kırsal bölgelerdeki gençlerin işsizliği gibi küresel sorunlar özellikle akut hale geliyor ve özellikle COVID-19 salgınının dünyada yayılması göz önünde tutulduğunda daha fazla dikkat gerektiriyor" dedi. Bölgesel Konferansa Özbekistan Tarım Bakanı Jamshid Khodjaev başkanlık ediyor.

2018'te Rusya’da düzenlenen Avrupa Bölgesel Konferansı'nın önceki oturumunun Başkanı olan Rusya Federasyonu Devlet Duması Başkan Yardımcısı Alexey Gordeev, sivil toplum ve özel sektörle ortaklıkların güçlendirilmesinin yanı sıra diğer bölgelerle yapıcı bir diyalogun sürdürülmesinin önemini vurguladı.

Kişiye özel destek için yenilikçi araçlar ve yaklaşımlar

FAO Genel Direktörü, bölgenin karşı karşıya olduğu sorunlara yanıt olarak, Ermenistan ve Kırgızistan'daki iklim değişikliği sorunlarının ele alınması için 2021'den itibaren iki büyük projeyle sonuçlanan Yeşil İklim Fonu'na erişim stratejisi, FAO'nun arazi konsolidasyonu konusundaki normatif ve saha çalışmalarının yanı sıra Bölgesel Cinsiyet Stratejisi ve bölgedeki kırsal kadınların güçlendirilmesine katkıda bulunan ülke cinsiyet değerlendirmeleri gibi bazı önemli başarıların da altını çizdi

QU ayrıca, COVID-19 pandemisinin mevcut zorluklar üzerindeki etkilerine dikkat çekti ve yakın zamanda başlatılan tarım- gıda sistemlerinin ve geçim kaynaklarının uzun vadeli direncini güçlendirirken doğrudan etkilerini ise azaltmayı amaçlayan FAO'nun geniş kapsamlı COVID-19 Yanıt ve İyileştirme Programından bahsetti.

Genel Direktör QU, FAO’nun kanıta dayalı, geride bırakılamayacak ülkelerde açlığı ve yoksulluğu sona erdirmeyi amaçlayan en önemli girişimlerinden biri olan El Ele Girişimi'nden de söz etti. Girişim, tarımsal dönüşümü ve sürdürülebilir kırsal kalkınmayı hızlandırmak için El Ele Coğrafi Veri Platformu ve İstatistiksel Veri Laboratuvarı gibi gelişmiş araçları ve analitiği kullanıyor.

QU "El Ele yaklaşımı esnektir ve tüm ülkelere açıktır. Ülkeler aynı anda hem faydalanıcı hem de katkıda bulunan olabilir. Herkesi bu girişime katılmaya davet ediyorum” dedi.

FAO Direktörü ayrıca en geç 5 Kasım'da Gıda Koalisyonunun kurulacağını da duyurdu. İtalya Hükümeti tarafından önerilen ve FAO liderliğindeki Gıda Koalisyonu, üyelerin COVID-19 salgınının gıda sistemleri ve tarım sektörleri üzerindeki etkileriyle başa çıkmalarına yardımcı olacak yeni bir küresel ittifak olacak.

Ülke temsilcilerini, köyleri veya kasabaları dijital bir merkeze dönüştürecek olan FAO'nun yeni 1 000 Dijital Köy Projesi'ne katılmaya davet eden QU, projenin dijital bağlantıların ve kırsal turizmin dayanıklılığını artırmak, çiftçilerin gelirlerini çeşitlendirmek ve geçmişi daha iyi inşa etmek için bir fırsat olabileceğini vurguladı.

FAO Genel Direktörü, “Sağlıklı beslenme ve gıda sistemleri konusundaki görüşmeleriniz, özellikle BM Gıda Sistemleri Zirvesi bağlamında, FAO'nun küresel gündeminin ilerlemesine katkıda bulunacaktır” dedi.

Özbekistan Başbakan Yardımcısı Shukhrat Ganiev açılış konuşmasında "Sürdürülebilir tarımsal kalkınma, iklim değişikliği, yaşam koşulları ve kırsal bölgelerdeki gençlerin işsizliği gibi küresel sorunlar özellikle akut hale geliyor ve COVID-19 salgınının dünyada yayılması göz önünde alındığında daha fazla dikkat gerektiriyor" dedi.

Bölgesel Konferansa Özbekistan Tarım Bakanı Jamshid Khodjaev başkanlık ediyor.

Sağlıklı beslenme ve sürdürülebilir tarım-gıda sistemleri

Avrupa ve Orta Asya'daki tarım-gıda sistemleri, farklı gelişim aşamalarında farklı dış baskılar ve zorluklar yaşıyor. Bunlar arasında sınırlı kamu harcamaları, doğal kaynak kısıtlamaları ve sosyo-politik etmenler bulunuyor. COVID-19 bu sorunları ortaya çıkardı, ancak aynı zamanda dayanıklı gıda sistemlerinin önemini de güçlendirdi.

2021'de Birleşmiş Milletler, 2030 Gündem’inin yönünü değiştirmek ve vizyonunu gerçekleştirmek için gıda sistemlerini dönüştürmeye odaklanan Gıda Sistemleri Zirvesi'ni gerçekleştirecek. Zirve, Birleşmiş Milletler Gıda Sistemleri Zirvesi Özel Temsilcisi Agnes Kalibata tarafından duyuruldu.

Kalibata, BM Genel Sekreteri'nin Zirve'nin hem "Ulus Zirvesi" hem de "Çözümler Zirvesi" olması yönündeki çağrısını yineledi ve FAO ile Roma merkezli diğer BM Ajanslarına da (IFAD ve WFP) desteklerinden ötürü teşekkür etti: "Yardımları olmadan, 2021 BM Gıda Sistemleri Zirvesi için hazırlıklar mümkün olmazdı."

Kalibata ayrıca Zirve'nin hedeflerini de şöyle açıkladı; güvenli ve besleyici gıdalara erişimin sağlanması, sürdürülebilir tüketim modellerine dönüşmesi, yeterli ölçeklerde doğa-dostu üretimin artırılması, adil geçim kaynakları ve değer dağılımının ilerletilmesi, güvenlik açıklarına, şoklara ve streslere karşı dayanıklılık oluşturmak.

Türkiye’den de Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli de zirveye katıldı ve açılış toplantısındaki konuşmasına FAO’nun 75. Yıldönümünü kutlayarak başladı. Türkiye Cumhuriyeti ile FAO'nun uzun soluklu bir ortaklığı olduğunu ve bu iş birliğini toplamda 30 milyonluk dolarlık FAO-Türkiye Ortaklık Programları ile güçlendirdiğini vurguladı. Ayrıca, Ankara'da FAO Orta Asya Alt Bölge Ofisinin kurulmasıyla, Türkiye ve FAO'nun ortak kaygı duyduğu diğer ülkelerle deneyimlerimizi ve en iyi uygulamalarımızı paylaşıyoruz dedi.

Pakdemirli konuşmasına söyle devam etti: “Koronavirüs salgınından etkilenen kişi sayısı gün geçtikçe artıyor. Pandemi aynı zamanda gıda güvenliği, tarım ve doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımının önemini ortaya koyarken, son BM raporları bize dramatik mesajlar veriyor. Açlığın günden güne arttığı bu dönemde sürdürülebilir gıda sistemlerinin kilit aktörleri olan ve bu dönemde gıda güvenliğinin sağlanmasında önemli rol oynayan aile çiftçilerine teşekkür etmek ve desteklemek her zamankinden daha önemli.  Tüm dünyada, savunmasız insanların neredeyse yüzde 80'i kırsal alanlarda yaşıyor ve bu insanların geçim kaynakları esas olarak tarıma bağlı. Yaşadığımız bu eşi benzeri görülmemiş zamanlar, yerel çiftçilerin çabalarının ne kadar değerli olduğunu bize bir kez daha gösterdi.

Bekir Pakdemirli, çiftçilerin bu zor zamanlarda yardımcı olmak için DİTAP olarak adlandırılan Dijital Tarım Platformunu açtıklarını iletti.

Bu platform, tarladan sofraya tüm gıda tedarik zincirini ve perakenden sektöründeki küçük çiftçilerden büyük oyunculara kadar geniş bir üye yelpazesini kapsayacak. Türkiye'deki gıda zincirindeki tüm aktörler için daha sürdürülebilir ve planlı bir pazarın yolunu açacak. Aynı zamanda sistem sözleşmeli tarıma da izin verecek.

Bu süreçte e-öğrenme ve e-eğitim faaliyetlerinin de öne çıktığını altını çizen Pakdemirli sözlerine şöyle devam etti: “Bakanlık bu dönemde tarım eğitim ve yayın faaliyetlerine "Tarım ve Orman Akademisi" portalı olarak adlandırılan yeni bir format ekledi.”  Bu interaktif portalın, çiftçilere ve üreticilere internette yayınlanacak bilgi ve eğitim videolarını sunmayı amaçladığını belirten Pakdemirli, platformla çiftçiler veya diğer kullanıcıların aradıkları bilgiye hızlı bir şekilde ulaşabilecek ve birçok alanda 200'den fazla başlıkta eğitim verileceğini de söyledi.

Pakdemirli, Türkiye'deki gıda kaybı oranının yaklaşık yüzde 40 olduğunu ve bu nedenle FAO ile birlikte ulusal bir kampanya olan “Gıdanı Koru” adlı projeyi başlattıklarını söyledi. Bu kampanya ile gıda kaybını ve israfını azaltmak, ulusal ve uluslararası kamuoyunu bilinçlendirmek ve iyi uygulamaları bölgesel düzeyde yaygınlaştırılmak hedefleniyor.

Özbekistan Başbakan Yardımcısı Shukhrat Ganiev ve FAO Konseyinin Bağımsız Başkanı Khalid Mehboob'un da aralarında diğer konuşmacılar da üretilen gıdanın hem miktarına hem de kalitesine dikkat edilmesi gerektiğine işaret etti.

Mikro besin eksiklikleri bölge genelinde bir sorun olmaya devam ederken hem yetersiz beslenme hem de çocuklarda büyüme geriliği yaygınlığı düşük seyretse de Orta Asya'daki yetişkin nüfusun yüzde 18'i, Avrupa'da ortalama yüzde 23'e kadar ve bazı üyelerde yüzde 28'e kadar ulaşan obezitenin yüksek yaygınlığı göz önüne alındığında obezitenin artışı Avrupa ve Orta Asya bölgesinde büyük endişe kaynağı.

Yakın Doğu; Latin Amerika, Karayipler, Afrika, Asya ve Pasifik’te düzenlenen dizi dijital FAO bölgesel Konferansının sonuncusu olan 32. Avrupa Bölgesel Konferansı 4 Kasım'da sona erecek.