Üretici ve market arasındaki fiyat farkı hala çok yüksek

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, üretici ve market arasındaki fiyat farkının, Mart ayında olduğu gibi Nisan ayında da en fazla patateste görüldüğünü bildirerek, “patateste Mart ayında yüzde 350 olan fiyat farkı, Nisan ayında yüzde 416,3’e çıktı” dedi.

Bayraktar, Birlik merkezinde düzenlediği basın toplantısında, seçilmiş ürünlerde Nisan ayı üretici, hal, pazar ve market fiyatlarını, fiyatı artan ve düşen ürünleri, üretici market fiyat farklarını açıkladı, Rusya’nın ambargo uyguladığı ürünlerdeki fiyat durumu ve ambargonun üreticiye etkileri ile Et ve Süt Kurumu’nun alıma başlamasının ardından çiğ süt fiyatlarındaki değişimi değerlendirdi.

Şemsi Bayraktar, bugün üreticide 25 kuruşa kadar inen patatesin, hala markette 1 lira 29 kuruşa, 25 kuruş olan soğan 1 lira 24 kuruşa, 51 kuruş olan sivri biber 2 lira 22 kuruşa, 42 kuruş olan salatalık 1 lira 80 kuruşa, 58 kuruş olan portakal 2 lira 31 kuruş, 50 kuruş olan patlıcan 1 lira 94 kuruşa, 7 lira olan kuru incir 26 lira 90 kuruşa, 9 lira olan kuru kayısı 31 lira 70 kuruşa, 81 kuruş olan elma 2 lira 82 kuruşa, 1 lira 2 kuruş olan süt 3 lira 40 kuruşa satıldığını bildirdi.

Üreticide 4 lira 10 kuruş olan kuru üzüm 13 lira 26 kuruşa, 1 lira 25 kuruş olan yeşil fasulye 3 lira 86 kuruşa, 64 kuruş olan marul 1 lira 97 kuruşa satıldığına dikkati çeken Bayraktar, şunları kaydetti:

“Üretici ve market arasındaki fiyat farkı, Mart ayında olduğu gibi Nisan ayında da en fazla patateste görüldü. Patateste Mart ayında yüzde 350 olan fiyat farkı, Nisan ayında yüzde 416,3’e çıktı. Nisan ayında patatesten sonra fiyat farkı sırasıyla kuru soğanda yüzde 394,7, sivri biberde yüzde 338,4, salatalıkta yüzde 331,8 oldu. Fiyat farkı, portakalda yüzde 297,7, patlıcanda yüzde 287,1, kuru incirde yüzde 284,3, kuru kayısıda yüzde 252,2, elmada yüzde 247,7, sütte yüzde 233,3, kuru üzümde yüzde 223,5, yeşil fasulyede yüzde 208,7, marulda yüzde 207,7’dir.

Patates 5,2 kat, kuru soğan 4,9 kat, sivri biber 4,4 katı, salatalık 4,3 kat, portakal 4 kat, patlıcan 3,9 katı, kuru incir 3,8 kat, kuru kayısı ve elma 3,5 kat, süt 3,3 kat, kuru üzüm 3,2 kat, yeşil fasulye ve marul 3,1 kat fazlaya üreticiye satılmaktadır.

Üreticide 25 kuruşa kadar inen, halde 48 kuruş olan patates fiyatının, markette 1 lira 29 kuruşa satılıyor olması ve üretici market arasındaki fiyat farkının 5,2 kata çıkmasını insafla bağdaştıramıyoruz.”

-Fiyat farkı ortalaması Nisan ayında arttı-

Mart ayında üretici market fiyat farkı en fazla ilk 10 üründe ortalama yüzde 274,1 olan farkın, Nisan ayında yüzde 308,4’e çıktığını belirten Bayraktar, şu bilgileri verdi:

“Bu durum makasın daha da açıldığı, olumsuz yönde etkilendiğini net bir şekilde ortaya koyuyor. Bu makas daraltılmalı, üretici istikrarlı bir gelir elde etmeli, tüketici de makul fiyatlarla tüketebilmelidir. Sürdürülebilir olmayan bu düzen değişmelidir. Örgütlenme eksikliğinden kaynaklanan mevcut durum üreticiye de tüketiciye zarar vermektedir.

Türkiye’nin bunu acilen çözmesi, üreticinin emeğinin karşılığını aldığı, tüketicinin de makul bir fiyata ürün tüketebildiği bir ortamın yaratılması gerekir. Üretici market fiyat farklarının makul seviyelere çekilmesi için Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı çalışma yapıyorlar. Benzer şekilde Hal Yasası’nın değiştirilmesine yönelik olarak bir çalışma yürütüldüğü ve yasanın yeniden düzenleneceği açıklandı. Bu çalışmaların bir an önce sonuçlanması hem üretici hem tüketicimiz açısından olumlu olacaktır.”

-Market fiyatlarında genel olarak bir düşüş hakim-

Nisan ayında market fiyatlarındaki değişimlere baktıklarında, genel olarak bir düşüşün hakim olduğunu gördüklerini bildiren Bayraktar, fiyat aldıkları 33 ürün içinden 6 ürünün fiyatı değişmezken, 8 ürünün fiyatı arttığına, 19 ürünün fiyatının ise düştüğüne dikkati çekti.

Nisan ayında, pirinç, kuru üzüm, zeytinyağı, mısırözü yağı, ayçiçeği yağı ve toz şeker fiyatında değişim olmadığını tespit ettiklerini belirten Bayraktar, şöyle konuştu:

“Fiyat düşüşü en fazla yüzde 58,8 ile kuru soğanda görüldü. Kuru soğan fiyat düşüşünü, yüzde 58,3 ile sivri biber, yüzde 38,8 ile patlıcan, yüzde 28,9 ile salatalık, yüzde 24,5 ile patates, yüzde 22,9 ile maydanoz, yüzde 22 ile kabak, yüzde 17,5 ile domates, yüzde 16,4 ile marul, yüzde 14,9 ile elma, yüzde 12,8 ile havuç, yüzde 12,3 ile yeşil soğan takip etti.

Nisan ayında, markette fiyatları, yumurtada yüzde 9,7, kuru incirde yüzde 4,7, yeşil mercimekte yüzde 2,9, kuru kayısıda yüzde 2,2, kırmızı mercimekte yüzde 2, nohutta yüzde 1,2, dana etinde yüzde 0,3 geriledi.

Markette en fazla fiyat artışı ise yüzde 9,7 ile limonda görüldü. Limondaki fiyat artışını yüzde 7,5 ile kuru fasulye, yüzde 4,1 ile tavuk eti, yüzde 2,4 ile Antep fıstığı, yüzde 1,7 ile portakal, yüzde 1,4 ile iç fındık, yüzde 1,2 ile kuzu eti, yüzde 0,6 ile süt izledi.”

-Üreticide 29 üründen sadece 2’sinde artış var-

Nisan ayında üretici fiyatlarında, fiyat aldığımız 29 üründen sadece 2’sinde artış olduğunu tespit ettiklerini vurgulayan Bayraktar, şunları söyledi:

“Üretici fiyatlarında, Nisan’da, 14 üründe fiyat düşüşü olurken, 13 ürünün fiyatlarında değişim görülmedi.

Üretici fiyatlarında Nisan ayında, limon, havuç, maydanoz, yeşil soğan, portakal, kuru fasulye, nohut, kırmızı mercimek, yeşil mercimek, pirinç, kuru üzüm, kuru incir ve Antep fıstığı fiyatlarında değişim olmadı.

Fiyatı en fazla düşen ürün yüzde 82,1 ile kuru soğan oldu. Kuru soğandaki fiyat düşüşünü yüzde 79,8 ile sivri biber, yüzde 53,9 ile patlıcan, yüzde 40,9 ile salatalık, yüzde 34,2 ile patates, yüzde 30,1 ile marul, yüzde 18,2 ile kabak, yüzde 13,7 ile domates, yüzde 12,8 ile yumurta izledi. Nisan ayında, üretici fiyatları zeytinyağında yüzde 9,1, elmada yüzde 5,8, kuru kayısıda yüzde 5,3, kuzu etinde yüzde 1,4, fındıkta yüzde 1 geriledi.

Nisan ayında, üreticide fiyatı artan ürünlere baktığımızda dana etinde görülen yüzde 0,5 gibi çok cüzi artışının dışında fiyatı artan tek ürün yüzde 2,6 ile süt olmuştur.