Türkmenistan’da pamuk üretimini ve mekanizasyonu geliştirmek için ekipler güçlerini birleştiriyor

FAO tarafından düzenlenen çalıştay Türkiye Cumhuriyeti Tarım ve Orman Bakanlığı ile Türkmenistan Tarım ve Çevre Koruma Bakanlığı’nın araştırma uzmanlarını makinalı pamuk hasadını tartışmak ve karşılıklı tecrübe paylaşımında bulunmak üzere bir araya getirdi.

Pamuk Türkmenistan ekonomisinin önemli emtialarından biri olmakla beraber, binlerce çiftçi ve işçinin de geçim kaynağını oluşturuyor. Türkmenistan yıllık 580 000 ton verim ile pamuk üretiminde dünyada 12. sırada yer alıyor. Bu ürün ülkenin ekonomisinde önemli bir yere sahip, ancak artan üretim ve işgücü maliyetleri son yıllarda beraberinde çeşitli zorluklar getirdi. Özellikle hasatta olmak üzere, ülke genelinde mekanizasyonun yaygınlaştırılması, üretimi artırıp işgücü maliyetlerini düşürürken, ekonomik getiriyi artıracak ve Türkmenistan’ı dünya pazarlarında daha rekabetçi kılacak önemli bir seçenek olarak tavsiye ediliyor.

Çalıştay açılış konuşmalarıyla başlamış ve sözü sırasıyla FAO’nun Türkmenistan ulusal odak kişisi Berdi Berdiyev,  Türkmenistan Tarım ve Çevre Koruma Bakanlığı Maliye Daire Başkanı Kakageldi Rejepov, Pamuk Araştırma Enstitüsü Müdürü Koray Şimşek ve FAO Türkiye Temsilcisi  ve Orta Asya Alt Bölge Ofisi Koordinatörü Viorel Gutu aldı. Konuşması esnasında Berdiyev, Türkiye Tarım ve Orman Bakanlığı Pamuk Araştırma Enstitüsü ile imzalanan ve makinalı pamuk hasadı konusunda Türkiye’nin tecrübesini aktarmasını sağlayacak olan işbirliği anlaşmasının önemini vurguladı. Kakageldi Rejepov ise Türkmenistan’da pamuk üretimi ile ilgili mevcut mevzuat hakkında detaylı bilgilendirmelerde  bulundu. Son olarak, Viorel Gutu makinalı pamuk hasadında Türkiye’nin tecrübesinin anlamlı olduğundan bahsederken, Türkmenistan’a tarım sektörünü geliştirme konusunda sağlanan desteğin Türkmenistan, Türkiye ve FAO arasında var olan işbirliğini daha da artıracağına inandığını dile getirdi.

Sonrasında, Türkmenistan Tarımsal Araştırma ve Üretim Merkezi’nden teknik uzmanlar Gurban Novruzov ve Akmaral Orazguliyeva Türkmenistan’da pamuk üretimi ve tarımsal uygulamaların durumu üzerine birer sunum gerçekleştirdi. Türkiye’den katılan uzmanlar ise, Türkiye’nin yirmi yıl içerisinde elle hasattan makinalı hasada geçme tecrübelerini katılımcılarla paylaştılar.

Nazilli’de bulunan Pamuk Araştırma Enstitüsü’nün Müdürü Koray Şimşek, yaklaşık son yirmi yılda Türkiye’nin makinalı pamuk hasadı alanında kaydettiği ilerlemeyi özetledi. Kendisi bu yolculuğun çok da kolay olmadığını, hasat ve hasat sonrası süreçlerin yanı sıra ıslah ve tarım uygulamalarını içeren kapsamlı, disiplinler arası bir ulusal program  gerektirdiğinin altını çizdi.

Sonrasında sözü alan Türkiye Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü’nden Tijen Özüdoğru, makinalı hasada geçiş için gereken ortamı özetledi. Türkmenistan’da böyle bir geçişin zaman alacağını, ancak bu sürecin ilgili paydaşların katılımı ve kamu desteği ile hızlandırılabileceğini ve pamuk üretiminin bu sayede uluslararası pazarlarda daha rekabetçi olabileceğini dile getirdi. Özüdoğru, çiftçiler, bilim insanları, tüccarlar ve endüstrinin çeşitli oyuncuları arasında süregelen istişarelerin ulusal strateji ve eylem planının başarıyla uygulanmasında önemli bir rolü olacağını da sözlerine ekledi.

Çalıştay sonunda Türkmen ve Türk yetkililer, Türkmenistan’da pamuk üretiminin ve hasadının geliştirilmesi için işbirliği niyetlerini dile getirdiler. FAO Orta Asya Alt Bölge Ofisi’nden Tarım Uzmanı Fazıl Düşünceli ise Türkmenistan’da mekanizasyonun yaygınlaştırılması için uzun dönemli stratejik bir yaklaşıma ihtiyaç olduğunun altını çizerken, Türkiye ve Türkmenistan arasındaki mevcut işbirliğinin iki ülke arasındaki bağların geliştirilmesine ve Türkmenistan’ın ihtiyaç duyduğu stratejik çerçevenin oluşturulmasına katkıda bulunacağını ifade etti ve FAO’nun bu bağlamda kolaylaştırıcı rol oynamaktan memnun olacağını dile getirdi.