Sarıbal'dan Tütün Politikasında "Yerli Tütün Mezarda, İthal Tütün Sarayda" Eleştirisi

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde düzenlediği basın toplantısında, Türkiye'nin tütün sektöründeki mevcut durumunu sert sözlerle eleştirdi. Sarıbal, Türkiye'nin tütünde net ithalatçı konumuna geldiğini vurgulayarak, "IMF direktifleri doğrultusunda çıkarılan Tütün Yasası ve TEKEL’in tasfiyesiyle başlayan süreç, bugün yerli tütün üreticisini bitirme noktasına getirdi" ifadelerini kullandı.

Sarıbal'ın açıkladığı verilere göre, 2024 yılında 365 milyon dolarlık tütün ihracatına karşılık 714 milyon dolarlık ithalat yapıldı. Bu durum, yaprak tütün dış ticaretinde 349 milyon dolarlık net bir açık oluştuğunu gösteriyor. Milletvekili Sarıbal, 2009 ve 2024 yılları arasında Türkiye'de üretilen sigaralarda kullanılan yerli tütün miktarının 25 bin ton olarak sabit kalmasına karşın, ithal tütün miktarının 80 bin tondan 106 bin tona yükseldiğini belirtti. 2024 yılı itibarıyla Türkiye'de üretilen sigaralarda kullanılan tütünün yüzde 81'inin ithal, yalnızca yüzde 19'unun yerli tütünlerden oluştuğunu vurgulayan Sarıbal, bu durumu "Yerli tütün mezarda, ithal tütün sarayda" sözleriyle özetledi.

TEKEL'in Tasfiyesi ve Üretici Sayısındaki Düşüş

CHP'li Sarıbal, 9 Ocak 2002'de çıkarılan yasayla devlet destekli alımların sona erdirilmesi ve sözleşmeli üretim ile açık artırma esaslı satış sistemine geçilmesinin yerli üreticiyi olumsuz etkilediğini savundu. TEKEL'in 2008 yılında 1 milyar 720 milyon dolara British American Tobacco firmasına satılmasını eleştiren Sarıbal, "Böylece 1925’te Reji’den devralınan TEKEL, özelleştirme bahanesiyle tekrar yabancı sermayeye teslim edildi" dedi.

Sarıbal'ın paylaştığı rakamlar, tütün üreticisi sayısındaki dramatik düşüşü de gözler önüne serdi. 2009 yılında 182 bin üreticiden tütün alımı yapılırken, 2024 yılında bu sayının 43 bine gerilediği belirtildi. Alımı yapılan tütün miktarı da aynı dönemde 93 bin tondan 74 bin tona düştü. İthal tütün miktarı ise 2009'da bin 714 ton iken 2024'te 20 bin 252 tona yükseldi. Tütün ihracatının 2009'da 97 bin tondan 2024'te 50 bin tona gerilemesine karşılık, ithalat 77 bin tondan 116 bin tona çıktı. Dolar bazında ise tütün ihracatı 480 milyon dolardan 365 milyon dolara düşerken, ithalat 389 milyon dolardan 714 milyon dolara yükseldi. Sarıbal, bu tablonun "AKP iktidarının yerli tarımı tasfiye eden politikalarının bir sonucu" olduğunu ifade etti.

Sarıbal, tütün üreticilerinin çokuluslu firmalarla yaptıkları sözleşmelerden doğan haklarını koruyamadığını belirterek, sözleşmeli üretimde devletin garantör olarak devreye girmesi ve tütün ile sigaranın üretim, pazarlama ve denetlenmesinden sorumlu olacak TEKEL benzeri bir örgütün yeniden hayata geçirilmesi gerektiğini söyledi.

Suruç Katliamı Anıldı: "33 Canı Unutmayacağız"

CHP Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, basın toplantısında 20 Temmuz 2015'te meydana gelen Suruç Katliamı'nın 10. yıl dönümünde yaşamını yitirenleri de andı. Sarıbal, "O gençler, ellerinde kitaplarla, oyuncaklarla, umutla yola çıkmıştı. Barış için, kardeşlik için, yaralı bir coğrafyada çocuklara umut olmak istemişti" ifadelerini kullandı.

Katliamın "bu ülkenin kanlı politik hesapları" sonucunda gerçekleştiğini savunan Sarıbal, "33 can, IŞİD eliyle, devletin göz yummasıyla, iktidarın çıkar hesaplarıyla paramparça edildi. 33 düş yolcusunu, barışa inanan o güzel yürekli gençleri unutmadık, unutturmayacağız. Barış ve demokrasi için hayatını kaybedenlerin anılarını mücadelemizde yaşatacağız" diyerek açıklamasını tamamladı.