Munzur sarımsağı artık tarlada yetiştirilecek

Tunceli Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü, endemik bir tür olan Munzur sarımsağını "Dünyada Eşi, Fazladan Dişi Olmayan Munzur Sarımsağı" sloganıyla yaygınlaştırmayı hedefliyor.

Tunceli'nin Ovacık, Pülümür, Pertek ve Hozat ilçelerinde 1100 ila 2000 rakımlı yüksek kesimlerde kendiliğinden yetişen Munzur sarımsağının (Alium Tuncelianum) tarla koşullarında üretiminin artırılması için çalışmalar devam ediyor.

Ortalama bir yumurta büyüklüğüne ulaşan, tek dişli yapısı, kokusunun az olması ve güçlü aromasıyla vatandaşların ilgi gösterdiği Munzur sarımsağı doğada bilinçsiz toplanma nedeniyle nesli tehlike altında bulunan türler arasında gösteriliyor.  

Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürü Orhan Kaya, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Munzur sarımsağının sadece Tunceli'de yayılış gösteren endemik bir tür olduğunu söyledi.

Sarımsağın ekonomik değerinin yüksek olması, bu nedenle doğadan bilinçsizce toplanması gibi sorunların önüne geçebilmek ve vatandaşları tarla koşullarında ekim yapmaya yönlendirmek için projeler hazırladıklarını anlatan Kaya, projeler kapsamında her yıl daha çok vatandaşın sarımsak ekimi yapmaya başladığını belirtti.

Kaya, ilk çalışmayı sarımsağın markalaşması için başlattıklarını, endemik bitkinin 2013 yılında Türk Patent Enstitüsü tarafından "Munzur sarımsağı" olarak tescillendiğini anımsattı. 

- "Dünyada eşi, fazladan dişi olmayan Munzur Sarımsağı"

Munzur Sarımsağı'nın dünyada tek olması ve bir tek dişinin bulunmasından yola çıkarak "Dünyada Eşi, Fazladan Dişi Olmayan Munzur Sarımsağı" sloganını çalışmalarında kullandıklarını anlatan Kaya, sarımsağın TÜBİTAK'ta da inceletildiğini belirterek, "TÜBİTAK, analizlerinde sarımsağın diğer sarımsaklardan hiçbir farkı olmadığı hatta artı değerleri olduğu belirlendi. Bunun en büyük özelliği de şeker oranının yüksek olması. Munzur Sarımsağı'nda yüzde 25 oranında şeker mevcut. Bu da sarımsağın daha az keskin, daha az kokusunun olması ve aromasının güçlü olmasını sağlıyor. Böylece zevkle tüketiliyor" diye konuştu.

Sarımsağın endemik bir bitki olduğu için tohum aşamasındayken toplanmasının 38 bin 751 lira para cezası bulunduğuna dikkati çeken Kaya, tohum bırakma döneminden sonra toplanan sarımsakların kilogramının 30-35 liraya alıcı bulduğunu söyledi.

Kaya, "Vatandaşlarımız zor şartlarda, can güvenliğini tehlikeye atarak dağ koşullarında bunları topluyor. Ayrıca vatandaşların 38 bin 751 lira idari para cezasıyla karşı karşıya kalmaması için biz üreticimize Munzur Sarımsağı'nın tarla koşullarında üretimini göstermeye çalıştık. Her yıl 'Köye Dönüş ve Rehabilitasyon Projesi' kapsamında 20 üreticimize birer dekar alanda tohumla, kıskayla ya da dişçikle üretimini yaptırdık" ifadelerini kullandı. 

Tunceli'nin yüksek kesimlerinde yetişen sarımsakların vaktinden önce toplamaması gerektiğine işaret eden Kaya, "Sarımsağın doğada özellikle tohum bağladığı aylar Ağustos- Eylül aylarıdır. Yani vatandaşlarımız bunu Haziran-Temmuz aylarında topladığı zaman tohumla birlikte getirmiş olurlar. Dolayısıyla Munzur Sarımsağı'nın da neslinin tükenmesi söz konusu olabilir" dedi. 

- Fiyat da talep de yüksek

Munzur Sarımsağı'nın tarla koşullarında üretiminin artırılmasını hedeflediklerini vurgulayan Kaya, şöyle devam etti: 

 "Tabi ki amacımız ve belli bir hedefimiz var. O hedefimiz de Munzur Sarımsağı'nı artık paketlenmiş halde kendi markamızla marketlerin reyonlarında görmek. Hatta yurt dışına bile gönderme fırsatımız, imkanımız olabilir. Böyle bir hedefimiz var. Bunun için de belli bir üretim kotasına erişmemiz gerekiyor. Üreticilerin kendi imkanları ve bizlerin yaptığı projelerle bu üretimi artırmaya çalışıyoruz. Şu anda da üretilen sarımsak hiçbir şekilde yetmiyor. Fiyat yüksek olduğu halde talep çok yüksek."

Munzur Sarımsağı'nın bir diğer özelliğinin de tek dişli olmasının getirdiği kolaylık olduğunu belirten Kaya, "Tek dişli olması tüketimde kolaylığı sağlıyor. Örneğin büyük bir gıda işletmesinde 10-20 tane sarımsak soymaktansa Munzur Sarımsağı'ndan 3 tane soyarak kullanılabiliyor. Bu da büyük bir avantaj" dedi.

- Kilosu 30 liradan satılıyor

Tarlasında Munzur Sarımsağı ekimi yapan Ali Buyruk, Munzur Sarımsağı'nın ekiminden bu yıl ilk kez ürün alacağını kaydetti. 

Yaklaşık 250 kilo mahsul beklediğini vurgulayan Buyruk, "Munzur Sarımsağı'nı gidip dağda toplayıp 38 bin lira para cezası yiyeceğime kendi tarlamda ektim ve daha fazla verim alacağım. Kilogramı 30 liradan alıcı buluyor. Seneye de kıska halinde ekip üretimi artırmayı düşünüyorum" diye konuştu.