Kiraz bahçelerinde bombus arısı

Akşehir’de yetiştiriciliği yapılan Akşehir Kirazı® ülkemizin kiraz ihracatında önemli bir paya sahip olup (yıllara göre değişmekle birlikte %15-30) yöre insanı için de büyük bir gelir kaynağıdır. 

KOVAN OLAN BAHÇEDE KAYIP DAHA AZ

Akşehir İlçe Tarım yetkilileri tarafından yapılan açıklamada: “Kiraz verimini daha yukarılara çıkarmak ve kaliteli ürün elde edebilmek için kiraz yetiştiriciliğinde bölgemizde yaşanan en büyük sorunlardan biri olan tozlaşma ve döllenme problemlerini çözmemiz gerekmektedir. Bahçe içerisinde dölleyici çeşit kombinasyon olmayışı hatta dölleyici sayısının yetersiz olması, 2013 yılında yaşanan çiçeklenme esnasındaki kötü hava koşullarında bahçelerde verim kayıplarını gözle görülür hale getirmiştir. Oysa bahçe içerisinde yeterli kovan, birden fazla ve uygun dölleyici çeşidin varlığı ve bu çeşitlerin yeterli sayıda olduğu bahçelerde verim kaybı diğer bahçelere oranla daha az olmuştur.

4 DEKAR’A 1 KOVAN OLMASI LAZIM

Bilindiği üzere kirazda tozlaşma büyük bir oranda böcek faaliyeti ile olmaktadır. Geçtiğimiz yıl gibi çiçeklenme esnasında kötü hava koşullarında bal arılarının uçuşu mümkün olmadığından kısa uçuşlarla kovana yakın alanlarda tozlaşma işlemini gerçekleştirebilmişlerdir. Bahçe içinde kovan, uygun dölleyici çeşitler ve bunların sayısı bahçe için yeterli ise tozlaşma ve akabinde döllenme gerçekleşmiştir. Bal arıların bahçe içerisindeki varlıkları çok önemlidir. 3-4 dekar kiraz bahçesi için 1 adet sağlıklı kovan olması istenir. Çiçeklenme sırasında kötü hava koşullarında (düşük sıcaklık, yüksek nem, rüzgarv.b.) bal arılarının çalışmaları yavaşlamaktadır. Bu durumlarda Bombus arılarının bal arılarına göre kötü hava koşullarına daha dayanıklı oldukları bilinmektedir. Bombus arılarının açık alanda tozlaşmaya olan katkılarını gözlemleyebilmek açısından 2014 Yılındaİlçe Müdürlüğümüze ait merkez uygulama bahçesinde özel bir firmaya ait bombus arısı kovanları yerleştirilerek, konu ile ilgili katılan çiftçilerimize firmanın teknik elemanları tarafından bilgi verilmiştir. Çiçeklenme periyodu boyunca arı faaliyeti ve hava koşulları ayrıntıları ile gözlemlenmiştir. 

İlçe Müdürlüğümüze ait merkez uygulama bahçesinde Akşehir Kirazı® parseline yerleştirilen 2 adet bombus arısı kovanlarında yaptığımız gözlemsel incelemelerde bombus arılarının sabahın erken saatlerinden itibaren kiraz çiçekleri üzerinde çalıştıkları, aynı anda bal arıları daha çok ballıbaba olarak adlandırılan yabani bitkilerde çalıştıkları gözlemlenmiştir. Günün ilerleyen saatlerinde sıcaklık artışıyla birlikte bal arıları da kiraz çiçekleri üzerlerinde çalışmaya başlamışlardır.

10 DAKİKADA 27 ARI

Bir kovanın giriş deliğine yakın bir yere yerleştirdiğimiz kayıt cihazı ile kovan girişi 10 dakika boyunca gözlemlenmiş olup bu süreçte kovana 27 adet arı girişi tespit edilmiştir. Giriş yapan 27 bombus arısının 18 tanesi ayaklarında sarı polen ile kovana dönmüş(kiraz polenleri), 9 tanesi ise ayaklarında kırmızı polen(ballı baba) getirmek suretiyle kovanlarına dönmüştür. Bal arılarına göre daha iri olan bombus arılarının bacaklarında bal arılarına göre daha fazla polen taşıdığı gözlemlenmiştir.

Merkez uygulama bahçesinde mevcut Akşehir Kirazı® parselinde ağaçlarda meyve dalları seçilmiş ve sağlıklı çiçekler sayılmış olup bombus arılarının meyve tutumuna olan etkileri gözlemlenmiştir. Aynı bölgede bombus arısı çalışmayan bahçelere göre % 23 daha fazla döllenme olduğu tespit edilmiştir.

Çiçeklenmenin % 50-70 oranında gerçekleşmiş olduğu kiraz başta olmak üzere çilek ve diğer meyve çeşitlerinde, yıllara göre değişmekle birlikte % 20 ile %37 arasında verim artışı sağlaması beklenmektedir. 

BOMBUS ARILARININ ÖZELLİKLERİ

Bombus arıları, bal arılarına oranla daha büyük yapıları ve farklı uçuş yetenekleri ile rüzgarlı havalarda faaliyetlerine devam edebilirler. 

Diğer böcekler ve bal arıları için soğuk sayılabilecek 8 0C ve sıcak sayılan 35 0C sıcaklıklarda rahatlıkla çalışabilmektedirler.

Havadaki nemin yüksek olduğu, çiğ etkisinin görüldüğü ve sıklaşan yağmurlu günlerde zorlaşan çiçek tozu transferinde büyük kolaylık sağlar. 

Az güneşli günlerde, az ışıklanmanın olduğu sabah ve akşam saatleri ile bahçenin az ışıklanan bölgelerinde çalışmaya devam eder.

Diğer böcekler ve bal arılarına göre daha geniş vücut yüzey alanları ve daha uzun tüyleri sayesinde daha fazla polen taşıyabilmektedirler.