Kafessiz Yumurta ABD’de Rekor Kırıyor

Amerika Birleşik Devletleri'nde artan maliyetlere ve federal düzeyde açılan davalara rağmen, kafessiz yumurta üretimi hızla artmaya devam ediyor. ABD Tarım Bakanlığı'nın (USDA) Temmuz 2025 tarihli verilerine göre, ülkedeki yumurtacı tavukların yaklaşık %46’sı artık kafessiz sistemlerde yetiştiriliyor. Bu oran 2012 yılında yalnızca %10 seviyesindeydi. Bugün itibarıyla ülkede 130 milyondan fazla kafessiz tavuk bulunuyor.

Tüketicilerin daha yüksek fiyatlara rağmen hayvan refahı öncelikli ürünleri tercih etmeye devam etmesi, bu dönüşümde belirleyici oldu. Üstelik bazı büyük restoran zincirleri kendi koydukları hedeflerin de ötesine geçerek %100 kafessiz yumurta kullanımına erken geçiş yaptı. McDonald’s, Şubat 2024 itibarıyla ABD’de tüm yumurtalarını kafessiz sistemlerden temin ettiğini açıkladı. Şirketin Kuzey Amerika Tedarik Zinciri Başkanı Cesar Piña, “Yapılamaz dediler, ama bilim insanları ve üreticilerle işbirliği yapınca mümkün oldu,” ifadelerini kullandı.

Bu dönüşümde yalnızca tüketici talebi değil, eyalet düzeyinde çıkarılan yasalar da etkili oldu. Kaliforniya’da 2008’de kabul edilen “Proposition 2” yasası ile yumurtacı tavukların, gebe domuzların ve dana buzağılarının ayakta durabileceği, dönüp yatabileceği alanlarda yetiştirilmesi zorunlu hale geldi. Ardından Arizona, Michigan ve Massachusetts dahil dokuz eyalet benzer düzenlemeleri kabul etti.

Tüm bu gelişmelerin ortasında, Trump yönetimi adına Adalet Bakanlığı, Kaliforniya’nın “kafessiz yumurta” politikalarına karşı dava açtı. Dava, bu düzenlemelerin tüketicilere mali yük getirdiği iddiasıyla açıldı. USDA Sekreteri Brooke Rollins, “Bu yasa dışı girişimler Kaliforniyalılara gerçek zarar veriyor. Başkan Trump bu aşırıya kaçan düzenlemelere karşı duruyor,” dedi.

Ancak sektör temsilcileri ve hukukçular, davanın ciddi bir tehdit oluşturmadığı görüşünde. Hayvan hakları kuruluşu Humane World for Animals’ın Baş Hukuk Müşaviri Jonathan Lovvorn, Kaliforniya yasalarının bugüne kadar sekiz kez mahkemede savunulduğunu ve hepsinde davaların reddedildiğini hatırlatarak, “Bu dava itibarlı avukatların adını kirletecek nitelikte,” yorumunu yaptı.

NielsenIQ verilerine göre, Haziran 2025’e kadar olan 52 haftalık dönemde ABD perakende pazarında “kafessiz” etiketli yumurta satışları %16, “mera bazlı” yumurtalar ise %25 arttı. Aynı dönemde tüm yumurta kategorisindeki satış artışı yalnızca %1,6’da kaldı. Kafessiz yumurtalarda fiyat artışı %39 olurken, genel ortalama %55’e ulaştı. Uzmanlara göre fiyat artışlarının temel nedeni kuş gribi salgını; kafessiz sistemle doğrudan bir ilgisi yok.

Starbucks, 2022'den bu yana ABD ve Kanada'daki tüm şubelerinde %100 kafessiz yumurta kullanıyor. Nestlé, ABD ve Avrupa’da tüm ürünlerinde kafessiz tedarik taahhüdünü yerine getirdi. Cheesecake Factory, 2024’te küresel olarak %100 kafessiz üretime geçtiğini ve hedef tarih olan 2030'dan altı yıl önce başarıya ulaştığını duyurdu. General Mills, küresel ölçekte %76’ya ulaştı.

Ancak süreci yavaşlatanlar da var. Ahold Delhaize USA ve Target gibi büyük perakendeciler geçiş sürecini erteledi. Subway ve Omni Hotels gibi bazı şirketler ise verdikleri taahhütlerle ilgili güncel bilgi paylaşımını tamamen durdurdu.

Sektörün geleceği hâlâ tüketici talebine ve eyalet yasalarına bağlı olarak şekilleniyor. Humane League’e göre Burger King 2026’da %100 kafessiz hedefini tutturacak. Ancak bazı analistlere göre, sistemin nihai olarak %50 kafessiz ve %50 geleneksel arasında bir dengeye ulaşması olası. Diğerleri ise dönüşümün zamanla tamamlanacağı görüşünde birleşiyor.

Hayvan hakları aktivisti Josh Balk, artık yatırımcı kimliğiyle süreci dışarıdan takip etse de, sektörün %100 kafessiz sisteme ulaşacağına inanıyor. Lovvorn ise daha temkinli ve sürecin tekrar mahkemelere taşınmasından rahatsız:
“Yumurta savaşının bittiğini sanmıştık,” diyor.

Kaynak: Bloomberg Businessweek