Bu Gidişatla Tarımda En Az 5 Yıl Geriye Gitmiş Olacağız

Antalya Ticaret Borsası Haziran ayı Meclis Toplantısı, ATB Meclis Başkanı Erdoğan Ekinci başkanlığında yapıldı. Antalya Ticaret Borsası’nın 103. kuruluş yıldönümü nedeniyle hazırlanan videonun ardından yönetimin bir aylık çalışması hakkında üyelerin bilgilendirildiği Meclis’te, ATB Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, tarım ve ekonomiyle ilgili değerlendirmelerde bulundu.

TARIM KÜÇÜLDÜ

Yılın ilk yarısındaki belirsiz ortamın artık bittiğini, karar vericilerin bir an önce rasyonel zeminde politikalar üretmesini beklediklerini ifade eden Çandır, şu değerlendirmede bulundu: “Çünkü yılın ikinci yarısını kurtarma çabalarımız buna bağlıdır. Kısa bir süre önce ilk çeyrek ekonomik büyüme rakamları açıklandı. Genel olarak milli gelirimizin ve özellikle tarım sektörümüzün performansı geçmiş 26 yıl ortalamasının altında ilan edilmiştir. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ilk çeyrekteki gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH) reel büyümesini yüzde 4 ve tarımı da yüzde 3.8 küçülme olarak ilan etti. Yılın ilk 3 ayında ekonomimiz bu yüzde 4’lük büyümesini tüketim ve ithalat ile sağladı. Stoklarımızı erittik, yeterince sabit sermaye yatırımları yapamadık. İhracatımız yüzde 0.3 azalırken ithalatımız yüzde 15’e yakın arttı. Bunun kaçınılmaz sonucu olarak dış ticarette ve cari dengede rekor açıklar verdik. Merkez Bankamızın net rezervleri uzun bir süredir negatifte devam etmektedir. Resmi kurumlarımız tarafından ilan edilen bu rakamlar, bizlere referans olmaktadır.”

Yılın ikinci yarısı için daha iyi bir performans beklediklerini söyleyen Çandır, “Yoksa yılı genel ekonomide yüzde 3 civarında bir büyümeyle tamamlayacağız. Bu gidişatla tarımda ise yüzde 7’lik bir küçülme yaşayabileceğimizi tahmin etmekteyiz. Bu durumda tarımda en az 5 yıl geriye gitmiş olacağız. Hepimize ve özellikle karar vericilere düşen en önemli görev bu durumun gerçekleşmesini önleyici tedbirleri bugünden almaya başlamaktır. Geçmiş dönem verilerinin analizinden görüyoruz ki, tarım sektöründeki eğilim, kentimiz tarımına doğrudan ve daha şiddetli etki etmektedir. Yani ülke tarımı iyiye giderken kentimiz tarımsal büyümesi ortalama üstü, kötüye giderken ise ortalamanın altında bir performans göstermektedir Antalya tarımı için ikinci yarıların nispi yavaş dönemler olduğunu dikkate alırsak yılı kurtarmamız için ortalama üstü bir çabaya daha çok ihtiyaç duymaktayız” diye konuştu.

Yaş meyve sebze ve süs bitkileri başta olmak üzere tarımsal ihracat performansının ülke ortalamasının üstünde olduğunu kaydeden Çandır, “Ancak bu yıl ilk 5 ay rakamlarından görüyoruz ki ortalama civarında bir gerçekleşme söz konusudur. Çünkü diğer bozucu faktörlere ilave olarak kur fiyatları, ihraç ürünlerimizin rekabetçi özelliğini yıpratmıştır. Örneğin, yaş meyve sebze ihracatı ülkemiz genelinde Mayıs ayında yüzde 32 artarken kentimizde yüzde 33 ve ilk 5 ayda ise ülkede yüzde 23 kentimizde yüzde 29 artmıştır. Süs bitkilerinde ise ülkemiz genelinde yüzde 1’lik artışa karşılık kentimizde yüzde 6 azalmıştır. Diğer tarım ve gıda ürünlerinde de ülke genelindeki %1’lik artışa karşılık kentimizde % -8’lik bir azalma yaşanmıştır. Yılın ilk 5 ayı itibariyle yaşanan bu ihracat ataleti, ikinci yarıyıl için potansiyelimizi azaltmıştır” değerlendirmesinde bulundu.

HAL TİCARETİ AZALDI

Antalya hallerinde işlem miktarının yılın ilk 5 ayında geçen yıla göre yüzde 5 düştüğünü bildiren ATB Başkanı Ali Çandır, Antalya’da tarım kredi kullanımının da ülke genelinin altında olduğunu kaydetti. Çandır, “Örneğin yılın ilk çeyreğinde Antalya tarımsal kesim kredileri yüzde 75 artarken, ülke genelinde bu artış yüzde 114 düzeyinde olmuştur. Toplam kredi kullanımında da yüzde 45’e yüzde 53 ile benzer bir düşüklük söz konusudur. Uzun yıllardan sonra kredi kullanımında turizm sektörü, bir ilki yaşamıştır. Kentimizdeki yüzde 17 kredi kullanım artışına karşılık ülke genelinde yüzde 23’lük bir artış olmuştur” diye konuştu.

EKONOMİDE GERİYE DÜŞTÜK

Antalya ekonomisinin genel olarak ülke ekonomisinin gerisine düştüğünü ifade eden Başkan Çandır, “2023 yılının ilk yarısında genel olarak ve öncü göstergelerle değerlendirdiğimizde kentimiz, başta tarım sektörümüz olmak üzere ülke ortalamasının gerisinde kalmıştır. Aslında bazı özel yıllar hariç tutulursa, kentimiz ekonomisi 2000’li yılları ortalama üstü bir performansla geçirmemiş ve bunun kaçınılmaz sonucu olarak geçmişteki ortalama 7. sırada olma özelliğimiz kaybolmuştur. Şimdilerde ilk 10’a girme konusunda zorlanmaktayız. Hepimize düşen görev, önümüzdeki dönemde Antalya olarak bu gidişatı değiştirecek hamlelerde bir araya gelmektir” diye konuştu.

ARTAN YAĞIŞLAR ÜRETİMİ ETKİLEDİ

Antalya’da örtü altında üretimi yapılan başta domates olmak üzere birçok yaş sebze ürünü ve kesme çiçekte hasadın bittiğini, temmuz itibariyle kuzey ilçeleri ile Burdur ve Isparta’da tarla üretiminin başlayacağını belirten Ali Çandır, son dönemdeki yağışların etkisine dikkat çekti. Çandır, “Artan yağışlara bağlı olarak, başta salçalık domates ve kapya biber üretimi olmak üzere sebze üretiminde, kiraz başta olmak üzere meyve üretiminde, kesme çiçek üretimi ve hatta sahil kesimimizdeki buğday üretiminde verim artışı bakımından olumlu olmuştur. Ancak artan yağışlar, hastalık-zararlı popülasyonun artması ve ürün kalitesinin bozulmasına da neden olmaktadır” dedi.

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ UYARISI

İklim değişikliğinin tarımsal üretimimiz, üretilen ürünlerin kalitesi ve gıda güvenliği üzerindeki olumsuz etkilerinin her geçen gün arttığını söyleyen Ali Çandır, “Kalitesiz tarım ürünlerinin ihracatta alıcısı olmadığını da hepimiz biliyoruz. Dolayısıyla iklim kaynaklı olumsuz etkilerin azaltılması ve iklimle uyumlu üretim için; ihracatçı, ticaret erbabı ve kamu üreticilerle el ele vermeli, bilinç düzeyini artırmalı ve gerekli önlemleri almalıdır. Aksi halde üretimimiz, ihracatımız yani tarımsal ticaretimiz olumsuz etkilenecektir” uyarısında bulundu.

Çandır, Kurban Bayramı’nı kutlarken “Bayramın tüm insanlığa barış, mutluluk ve sağlık getirmesini diliyorum” dedi. Meclis’te üyeler sektörleriyle ilgili değerlendirmelerde bulundu.