Çukurova’da yaşanan don felaketinin üzerinden bir ay geçti. Yetkililerden yarın itibariyle net bir açıklama beklenirken, sahadaki uzmanlardan aldığımız bilgilere göre bölgedeki zarar %50’yi aşmış durumda. Özellikle limon ve sert çekirdekli meyvelerde kayıp oranı %100’e yakın! Bu felaket, yalnızca bu yılın üretimini değil, önümüzdeki en az üç yılı da etkileyerek tarımsal üretimi geriye götürecek.
Peki, bu durum karşısında ne yapılmalı? Sürekli duyduğumuz klasik öneriler yine gündemde:
- Üreticilerin Ziraat Bankası, özel bankalar, Tarım Kredi Kooperatifleri ve SGK prim borçlarının faizsiz ertelenmesi,
- TARSİM kapsamında bölgede detaylı bir çalışma yapılması,
- DSİ ve sulama birliklerinin, üreticilerin su ve elektrik ihtiyacını kesintisiz karşılaması,
- Zirai don zararının net olarak belirlenmesi ve rekolte/kalite kayıplarının ortaya konması.
Elbette bunlar önemli adımlar, ancak yeterli mi? Asıl kritik mesele, çiftçinin bu felaketin ardından üretime hangi parayla, nasıl devam edeceği!
Mersin Milletvekili Levent Uysal’ın gündeme getirdiği, zarara uğramış çiftçinin yeniden üretime dönebilmesi için gerekli olan finansmanın sağlanması konusu görmezden gelinemez. Başta Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) olmak üzere Tarım Kredi Kooperatifleri ve ilgili kurumların, çiftçinin elinden kaybolan üretim sermayesini yeniden oluşturması gerekmiyor mu?
Elindeki tüm imkânları bir gecede kaybeden çiftçi, yeni üretim döneminde ihtiyacı olan tohumu, fideyi, fidanı, gübreyi, ilacı nasıl ve hangi koşullarda temin edecek? Serbest piyasanın acımasız şartlarına mı teslim edilecek?
Geçmişte olduğu gibi TZOB ve Tarım Kredi Kooperatifleri, üreticinin bu temel ihtiyaçlarını doğrudan tedarik edebilecek mekanizmalar oluşturmalı. Aksi halde çiftçi borç sarmalına hapsolmaya devam edecek. Önümüzdeki yılın üretimi hem geçmiş dönem borçlarını hem de bu yılın maliyetlerini karşılayabilecek mi? Yoksa her yıl artan borç yüküyle üretim tamamen sürdürülemez hâle mi gelecek?
Çukurova’nın bir afet bölgesi ilan edilmesi elzemdir. Ancak bu ilan tek başına yetmez. Üreticinin ayakta kalabilmesi için somut destek mekanizmaları acilen hayata geçirilmelidir. Aksi hâlde, yalnızca Çukurova’da değil, Türkiye’nin genelinde tarımsal üretimde büyük bir çöküşle karşı karşıya kalabiliriz.
Yorum Yazın