Yetiştirici ve tüketici açısından, öncesi ve sonrasıyla KURBAN BAYRAMI

Ülke ekonomisinde hayvancılık sektörü, ön planda yer almaktadır. Büyükbaş ve küçükbaş hayvan varlığı ile ülke içinde önemli bir paya sahiptir.

Hayvancılık sektörü açısından Kurban Bayramı çok önemli bir zaman dilimidir. Bu süreçte büyük bir ekonomik hareketlilik yaşanmaktadır. Ülke hayvan varlığının önemli bir yüzdesi bu süreçte alım-satıma konu olmakta ve birkaç gün içerisinde kesimi yapılmaktadır.

Çiftçinin de büyük emek ve maliyetlerle yetiştirdiği hayvanlarını kazanca, nimete, berekete dönüştüreceği ve umutla beklediği bir andır.

Kurban Dönemi ve Önemi

Kurban Bayramı nedeniyle ülkemiz genelinde hayvan hareketlerinde ve hayvan kesimlerinde yoğun bir artış olmaktadır.

2015 yılında Döküm Mevsimi (mera dönüşü) ve Kurban Döneminin aynı zaman diliminde kesişmesi nedeniyle daha yoğun bir hayvan hareketliliği yaşanacaktır.

Yine yıllık kesilen hayvan varlığının %20-25'i kurban bayramında kesilmektedir. Bu kadar kısa sürede ve bu yoğunlukta hayvan nakledilmesi ve kesilmesi nedeniyle, şayet gerekli tedbirler alınmazsa, halk sağlığı, çevre sağlığı, hayvan sağlığı, insan ve hayvan güvenliği açısından ciddi sorunlara sebebiyet verilebilmektedir.

Bu nedenle, kurban hizmetlerine yönelik sorumlulukları bulunan ilgili kurumların koordinasyonunu sağlanmak üzere il ve ilçelerde Kurban Hizmetleri Komisyonları kurulmaktadır. Bu komisyonlarca her yıl hayvan hareketleri ve hayvan kesimleri konusunda genel uygulamalara ilaveten, illere özgü kuralları da belirlemektedirler.

Kurban Hizmetleri Komisyonu da her yıl, kurbanlık hayvanların alımı, satımı, sevki ve kesim yerleri ile ilgili bir takım kararlar almakta ve ilgili kurumlarca da bu kararlara yönelik düzenlemeler yapılmaktadır.

Kurbanlık Hayvan Sevkleri için Belirlenmiş Kurallar Nelerdir?

Sağlık kontrolünden geçmemiş ve gerekli aşıları yapılmamış hayvanların yurtiçinde nakledilmeleri salgın hayvan hastalıklarının yayılmasında büyük rol oynamaktadır. Bu nedenle il dışı hayvan sevklerinde sığırlarda şap aşısı ve koyunlarda PPR aşısı başta olmak üzere, hayvanların belirlenen aşılarının yapılmış olması ve Veteriner Sağlık Raporu alınması mecburidir. Sevk edilecek hayvanların kulak küpesi ve hayvan pasaportu/kimliğinin bulunması gerekmektedir.

Trakya Bölgesi Şap Hastalığı Aşılı Arilik Statüsüne sahip olduğundan ve bu bölgeyi hastalıktan koruma amacıyla, Trakya bölgesine hayvan nakillerinde Bakanlığın aşağıda belirlediği bir kısım ilave şartlarında yerine getirilmesi zorunluluğu vardır.

Hayvanların sevk günü, klinik muayeneden kesinlikle sağlıklı bulunmuş olmalıdır.
Hayvanlar doğumlarından itibaren işletme değiştirmemiş olmalı veya en az 3 aydır halen bulundukları işletmede barındırılmış olmalıdır. İşletmenin 10 km çevresinde de en az 3 aydır şap hastalığı görülmemiş olmalıdır.
Hayvanlar sevk öncesinde 30 gün süre ile bir işletmede izole edilmeli, bu süre sonunda bütün hayvanlar şap virüsü varlığı yönünden teste tabi tutulmalı ve sonuçları negatif olarak bulunmuş olmalıdır.
Trakya bölgesine ve Avrupa yakası dâhil İstanbul iline 9 Eylül 2015 tarihinden itibaren kurbanlık hayvan sevki yapılabilecektir.

Belgesiz sevk durumlarında hayvan sahiplerine ve nakil vasıtaları sahiplerine idari para cezası verilmektedir. Ayrıca kulak küpesi bulunmayan sığır cinsi hayvanlar ile koyun ve keçilerin nakil sırasında yakalanması hâlinde tüm masrafları sahibi tarafından karşılanarak en yakın kesimhanede kestirilmektedir.

İl/İlçe Müdürlüklerinde kurban bayramı öncesi sevkler için nöbetçi veteriner hekim ve bayram süresince görevli veteriner hekimler uygulaması yapılmaktadır.

Kurbanlık Hayvan Alırken Dikkat Edilecek Hususlar Nelerdir?

Dini ölçülere uygun olması,
Hayvanların sağlıklı, besili olması,
Hayvanların veteriner sağlık raporunun bulunması,
Hayvanların kulaklarında o hayvanı tanımlayan küpelerinin bulunması,
Büyükbaş hayvanların yanlarında pasaportlarının bulunması,
Küçükbaş hayvanların yanında nakil belgelerinin olması,
Gebe olmaması, mümkünse kurbanlık hayvanların erkek olanlarının tercih edilmesi, damızlık değeri yüksek dişi hayvan tercih edilmemesi.

Kurban Kesim Yerleri ve Kurban Kesimi Sırasında Nelere Dikkat Edilmelidir?

Kurbanlık hayvan nakledilirken ve kesimi yapılırken, hayvan refah kurallarının gözetilmesi ve hayvana eziyet edilmemesi için gerekli tedbirler alınmalıdır.
Kurbanlık hayvanlar şehirde mezbahalarda ve Kurban Hizmetleri Komisyonu'nca belirlenen yerlerde kesilecektir. Ancak isteyen vatandaşlar uygun olması halinde kendi bahçelerinde ve çevreye zarar vermeyecek şekilde usulüne uygun bir şekilde kesebilirler. Ayrıca köylerde ve önceden belirlenmiş kesim yeri bulunmayan yerlerde yine kendi bahçelerinde usulüne uygun olarak ve çevreye zarar vermeyecek şekilde kesebilirler. Ancak cadde, sokak, yol kenarı ve park gibi toplumsal ve kamu alanlarında kurbanlık hayvan kesimleri yasaktır.
Kurban kesim yerlerindeki atıkların, kan ve diğer organların herhangi bir kirliliğe neden olmasının engellenmesi için gerekli önlemler alınacaktır.
Kesilen hayvanlara ait hastalıklı organlar, kesim sırasında oluşan artıklar ile özellikle kist hidatikli (parazit larvası içeren su kesecikleri) karaciğer ve akciğerler kesinlikle kedi ve köpeklere verilmeyecek, uygun şekilde hazırlanmış derin çukurlara gömülerek imha edilecektir. Çünkü bu parazitler direk veya kedi-köpek pislikleri ile insanlara ve diğer hayvanlara bulaşarak hastalık yapmaktadırlar. Belediye hizmetlerinin bulunduğu yerlerde ise bu atıklar ve kurban kesim esnasında çıkan diğer atık ve artıklar da mutlaka toplanıp, dayanıklı ve ağzı kapalı poşetler içerisinde belediye temizlik ekiplerine teslim edilecektir.
Kurbanlık hayvanlar, kasaplar veya bu konuda ehil kişilerce usulüne uygun olarak kesilmelidir. Deri mutlaka usulüne uygun ve zarar verilmeyecek şekilde yüzülerek tuzlanmalıdır. Her yıl bu yüzden zayi edilen tonlarca deri, milli ekonomide önemli kayıplar oluşturmaktadır.

Kesimden Sonra Etlerin Muhafazasında Nelere Dikkat Edilmelidir?

Kesimden sonra, ölüm sertliğinin giderilmesi ve etin lezzetinin yerine gelmesi için kanın tam akıtılması, etin dinlendirilmesi ve sonra tüketilmesi tavsiye edilir. Kurban etleri, parçalar halinde temiz kaplara konulmalı ve önce güneş görmeyen serin bir yerde 5-6 saati geçmeyecek şekilde bekletilerek etin sıcaklığının düşmesi sağlandıktan sonra buzdolabına kaldırılmalıdır. Kurbanlık etler henüz kesim sıcaklığında iken buzdolabına poşet içinde veya hava alamayacak şekilde büyük parçalar halinde üst üste konulursa, buzdolabı ısısı etin iç kısımlarını soğutmaya yetmez. Bu nedenle etin hava almayan kısımları çok kısa sürede bozulur. Kurbanlık etin dayanma süresi, kesim kalitesi ve et parçasının büyüklüğüne göre değişmekle beraber normal buzdolabı koşullarında 5-6 gün, kıymada genellikle 3 gündür. Uzun süreli muhafaza isteniyorsa derin dondurucuda -18 derecede yapılmadır.

Kesilen Kurbanlık Hayvanların Bildirimi Neden Önemli?

Sığır, manda, koyun ve keçi cinsi gibi hayvanlardaki kulak küpeleri hayvan kayıt sisteminin en önemli parçasıdır. Bu kayıt sistemleri; insan ve hayvan sağlığını korumak, üretimi kayıt altına almak, hayvan kaçakçılığını ve hırsızlığı önlemek, istatistikî veriler toplayarak, bu alanda plan, program ve projeksiyonlar yapmak, üretimle ilgili devlet politikası belirlemek gibi çok önemli iş ve işlemlerde kullanılmaktadır. Bu sistemlere ilişkin bildirimler sağlıklı yapılmadığı takdirde, süreçte önemli aksamalar yaşanmakta, kaynak ve zaman israfına sebep olunmaktadır. Bu nedenle;

Kurban olarak kesilen sığır cinsi hayvanlara ait kulak küpesi ve pasaportları, koyun ve keçi türü hayvanlara ait kulak küpelerinin kayıt sisteminde gerekli düşümlerinin yapılabilmesi için; kesilen hayvana ait kulak küpelerinin kurban kesen Vatandaş tarafından veya Üreticiler, Satıcılar, Kasaplar, Kasap Yardımcıları, Veteriner Hekimler, Muhtarlar, Belediye Zabıta Görevlileri, vekâletle kurban kesim organizasyonu yapanlar, Din görevlileri ve diğer görevliler vasıtasıyla İl / İlçe Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüklerine teslim edilmesi gerekmektedir.