Soğan Tarlada Ucuz, Markette Pahalı! Sarıbal'dan İthalat ve Fiyat Uçurumuna Tepki

CHP Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, TBMM'de düzenlediği basın toplantısıyla kuru soğan piyasasındaki çarpıcı fiyat farkını ve ithalatın yerli üretici üzerindeki etkilerini sert bir dille eleştirdi. Sarıbal, tarlada 6-8 liraya satılan soğanın market raflarında 25 liraya kadar yükseldiğini belirterek, "Kuru soğan halde 16 liraya, pazarda 23 liraya, markette ise 25 liraya satılırken; üretici ve market fiyatları arasındaki fark yüzde 220’yi buldu. Üretici zarar ediyor, vatandaş ise soğan alamıyor" dedi.  

Yüksek enflasyonun emekçilerin cebini boşaltırken sermayeye kaynak aktardığını savunan Sarıbal, "Türkiye’de yıllardır bir kaynak transferi yaşanıyor: Yoksuldan zengine, emekçiden saraylıya… Bu sistem halkı kuru simide, bir bardak çaya muhtaç bırakıyor" diyerek mevcut ekonomi politikalarına sert eleştiriler yöneltti.  

"Planlı Üretim Var Ama Üretici Hala Yalnız"

Kuru soğanın planlı üretim kapsamına alındığını hatırlatan Sarıbal, buna rağmen üretim-tüketim dengesinin sağlanamadığını vurguladı. Üreticilerin pazarlama zorlukları yaşadığını belirten Sarıbal, üretim kararlarının bir önceki yılın fiyatlarına göre alındığını ve bu durumun yıllar arasında büyük dalgalanmalara yol açtığını söyledi.

İthalat, Yerli Üreticiyi Vuruyor

2024 yılında 2 milyon 632 bin ton kuru soğan üretimi gerçekleştiğini ve Ankara'nın üretimde ilk sırada yer aldığını belirten Sarıbal, ihracatın ise yok denecek kadar az olduğunu söyledi. Mısır ve Özbekistan'dan yapılan ithalatın Çukurova Bölgesi'nde maliyeti 15 lira olan soğanın tarlada 6-7 liraya düşmesine neden olduğunu vurguladı. Sarıbal, üreticilerin pazarlık güçlerinin zayıf olduğunu ve ürünleri üzerinde söz sahibi olamadıklarını belirterek, üretici birliklerine finansal destek verilmesi ve bu birliklerin müdahale kurumu gibi çalıştırılması gerektiğini savundu. Ayrıca, Tarım Kredi Kooperatifleri ve belediyelerin üreticiden soğan alarak sosyal yardım kapsamında halka dağıtması önerisinde bulundu.

Çiftçinin Borç Yükü Artıyor

AKP iktidarının ithalata dayalı politikalarının üreticiyi toprağından ettiğini vurgulayan Sarıbal, 2021 yılından bu yana hayvan varlığında 6,6 milyon başlık bir azalma yaşandığını, ithalata aktarılan milyarlarca dolara rağmen kırmızı et fiyatlarındaki artışın durdurulamadığını söyledi. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Et ve Süt Kurumu'na damızlık hayvan ithalatı yetkisi vermesine de tepki gösteren Sarıbal, "2024 yılında 423 bin baş canlı hayvan ve 81 bin ton kırmızı et ithal edildi. Bu ithalat için devlet kasasından toplamda 1 milyar 235 milyon dolar (yaklaşık 39 milyar TL) harcandı. Ancak yurttaşın sofrasına ne ucuz et girdi ne de fiyatlar durdu" dedi.

Mısır ithalatının da çiftçiyi olumsuz etkilediğini belirten Sarıbal, tarım sektörünün bankacılık sektörüne olan borcunun her geçen gün arttığını ve Mart 2025 itibarıyla 970,1 milyar liraya ulaştığını söyledi. Sarıbal, çiftçinin artan maliyetler, don ve kuraklık gibi sorunlarla boğuştuğunu ve önümüzdeki bir yıl için umut yerine borç ve belirsizlik olduğunu ifade etti.