CHP Bursa Milletvekili ve PM Üyesi Orhan Sarıbal, tarım desteklerine yönelik mevcut ve yeni modelleri eleştirdiği basın açıklamasında, çiftçilerin zorluklarla karşı karşıya olduğunu vurguladı. Sarıbal, tarımsal üretimin doğal koşullara bağımlı olduğuna dikkat çekerek, mevsimsel faktörlerin ve belirsizliklerin artışıyla birlikte çiftçilerin piyasa şartları karşısında desteklenmesinin zorunlu olduğunu belirtti. Çiftçiler, tohum, gübre, ilaç ve mazot gibi temel girdileri temin ederken ve ürünlerini satarken ciddi ekonomik zorluklarla karşı karşıya kalıyor.
IMF ve Dünya Bankası Etkisiyle Çöken Tarım
Sarıbal, 2000’li yıllardan sonra IMF ve Dünya Bankası tarafından dayatılan politikaların tarımı adım adım çökerttiğini savundu. Özellikle, tarımsal girdilerin üretim ve dağıtımını yapan kamu iktisadi teşebbüslerinin (KİT) satılması, çiftçilerin girdi desteğinden mahrum kalmasına yol açtı. Yasal olarak Gayrisafi Yurtiçi Hasıla’nın (GSYH) en az yüzde 1’inin çiftçilere destek olarak verilmesi gerektiğini, ancak bu oranın hiçbir zaman yüzde 0,6'yı geçmediğini ve son yıllarda yüzde 0,3 seviyesine kadar gerilediğini belirtti.
2024 Tarım Destekleri ve Çiftçinin Borç Yükü
Sarıbal, 2024 yılı için tarıma verilen desteğin 91,5 milyar TL’de kaldığını, buna karşılık çiftçilerin banka borçlarının 715 milyar TL'ye ulaştığını söyledi. Tarıma verilen desteklerin rantiyeye ödenen faizlerle kıyaslanamayacak kadar düşük olduğunu ifade eden Sarıbal, borç faizlerine 1,3 trilyon TL ayrılırken tarıma verilen desteğin bu miktarın 14'te birinde kaldığını vurguladı.
Yeni Destekleme Modeli Eleştirisi
24 Ağustos'ta yayınlanan Resmi Gazete ile 2024 yılına ilişkin bitkisel üretim desteklemeleri açıklanmış olsa da Sarıbal, enflasyon oranlarının çok altında artışlar yapıldığına dikkat çekti. Mazot ve gübre desteğindeki artışların yetersiz kaldığını belirten Sarıbal, birçok ürün için üreticilere verilen desteğin enflasyonun gerisinde kaldığını söyledi. 29 Ağustos'ta açıklanan yeni destekleme modeli ile mazot ve gübre desteğinin 2025’ten itibaren kaldırılacağını, fındık gibi ürünlerde alan bazlı desteklerin sona ereceğini belirten Sarıbal, bu durumun çiftçileri daha da zorlayacağını ifade etti.
Hayvancılıkta Azalan Üretim
Sarıbal, yanlış tarım ve hayvancılık politikaları nedeniyle Türkiye'deki hayvan varlığının son yıllarda ciddi bir düşüş yaşadığını belirtti. TÜİK verilerine göre, 2021'de 75,6 milyon olan büyükbaş ve küçükbaş hayvan sayısının 2023'te 68,9 milyona düştüğünü vurguladı. Hayvancılık desteklerinde yapılan değişikliklerin bu durumu düzeltmeyeceğini belirten Sarıbal, IMF politikalarının Türkiye'yi ithalat bağımlısı hale getirdiğini söyledi.
Sarıbal, çiftçilerin üretimden çekilmesinin gıda enflasyonunu artırdığına dikkat çekerek, tarım politikalarının acilen gözden geçirilmesi gerektiğini ifade etti. Yeni tarım destekleme modelinin, artan girdi fiyatları karşısında çiftçileri daha da zor durumda bırakacağını savunan Sarıbal, özellikle fındık, buğday, pamuk ve zeytin üreticilerinin kaybedecekler arasında olacağını öngörüyor.
Kaynak:Tarım Pusulası
Yorum Yazın