Ömer Fethi Gürer: Tarımda ithalat arttı, ihracat geriledi

CHP Niğde Milletvekili ve TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi Ömer Fethi Gürer, 2025 yılı tarım, gıda ve içecek sektörüne ilişkin dış ticaret verilerini değerlendirerek, ihracatta düşüş, ithalatta ise belirgin artış yaşandığını söyledi. Gürer, mevcut tablonun raf fiyatlarına olumlu yansımadığını, ithalatın piyasa dengeleyici bir işlev görmediğini ifade etti.

Dış ticaret dengesi bozuldu

Gürer’in paylaştığı verilere göre, 2024 yılında tarım, gıda ve içecek sektöründe 27 milyar 69 milyon dolarlık ihracata karşılık 18 milyar 24 milyon dolarlık ithalat yapılmış ve sektör dış ticaret fazlası vermişti. Ancak 2025 yılının ilk 10 ayında ihracat 22,2 milyar dolar seviyesinde kalırken, ithalat 18,048 milyar dolara yükseldi.

Bu dönemde ithalatın bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 21 arttığını belirten Gürer, dış ticaret fazlasının 7,024 milyar dolardan 3,072 milyar dolara gerilediğini, ihracat–ithalat dengesinin yaklaşık yüzde 48 oranında bozulduğunu söyledi.

İhracatta birçok üründe gelir kaybı

Sektörel bazda ihracat gelirlerinde ciddi düşüşler yaşandığını belirten Gürer, bakliyatta 150 milyon dolar, meyve suyunda 106 milyon dolar, yaş sebze ve meyvede 105 milyon dolar, yumurtada 85 milyon dolar, kuru meyve ve sebzede 71 milyon dolar gelir kaybı oluştuğunu aktardı. Şeker ve tatlandırıcı, salça ve konserve, nişasta ve tohum sektörlerinde de ihracat düşüşleri yaşandığını ifade etti.

İthalatta hızlı artış dikkat çekiyor

İthalat kalemlerinde ise belirgin artışlar olduğunu vurgulayan Gürer, bitkisel yağ ithalatının 737 milyon dolar artarak yüzde 40 yükseldiğini, canlı hayvan ithalatının yüzde 56, yaş meyve ve sebze ithalatının ise yüzde 128 oranında arttığını söyledi. Makarna ithalatında yüzde 150’lik artış yaşandığını da dile getirdi.

Gürer, hayvan yemi, bitkisel yağ ve şekerli mamuller ithalatının milyarlarca dolarlık döviz çıkışına yol açtığını belirterek, “Hayvanı da yemi de ithal ediyoruz. Oysa kendi kendine yeten bir ülke olsak bu döviz yurt dışına gitmezdi” değerlendirmesinde bulundu.

Üretim kayıpları ve iklim vurgusu

Türkiye’de son iki yılda resmi verilere göre tahıl ve bitkisel üretimde yaklaşık 10 milyon ton, meyvede ise 8 milyon ton kayıp yaşandığını belirten Gürer, bu kayıpların yalnızca iklim değişikliğiyle açıklanamayacağını, yönetimsel sorunların da etkili olduğunu ifade etti.

Su politikalarının yeniden ele alınması ve arz-talep dengesinin planlı şekilde yönetilmesi gerektiğini vurgulayan Gürer, kamucu, planlı ve üretimi esas alan tarım politikalarına ihtiyaç olduğunu söyledi.

Çiftçi destekleri yetersiz

Gürer, Tarım Kanunu’na göre çiftçiye verilmesi gereken desteğin milli gelirin yüzde 1’i olduğunu hatırlatarak, 2026 yılı için bu tutarın 722 milyar lira olması gerekirken yalnızca 168 milyar lira destek öngörüldüğünü belirtti. Tarım ve Orman Bakanlığı bütçesinin dahi bu destek tutarını karşılamadığını ifade eden Gürer, bu durumun ilerleyen süreçte gıda arzı sorunlarına yol açabileceği uyarısında bulundu.

“Üretimi esas alan politikalar şart”

Çiftçilerin 2025 yılında ciddi gelir kaybı yaşadığını belirten Gürer, yem fiyatlarındaki artış nedeniyle hayvancılıkla uğraşan üreticilerin zor durumda kaldığını söyledi. Gürer, ithalat ağırlıklı politikalar yerine, girdi maliyetlerini düşüren, kooperatifleri güçlendiren ve üreticiyi destekleyen bir tarım politikasının acilen hayata geçirilmesi gerektiğini vurguladı.