Küresel gıda fiyatları arka arkaya 10 aydır artmaya devam ediyor

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü'nün (FAO) bugün yayınladığı rapora göre, küresel gıda emtia fiyatları Mart ayında da yükselerek arka arkaya onuncu kez artmış oldu. Bitkisel yağlar ve süt ürünleri bu yükselişte başı çekti.

Yaygın olarak ticareti yapılan gıda ürünlerinin uluslararası fiyatlarındaki aylık değişiklikleri izleyen FAO Gıda Fiyat Endeksi Mart ayında ortalama 118.5 puanla Şubat ayına göre yüzde 2.1 artış göstererek Haziran 2014'ten bu yana en yüksek seviyesine ulaştı.

Trendler emtia türlerine göre değişiklik gösterdi. Mart ayı artışında, bir önceki aya göre yüzde 8.0 artışla yaklaşık 10 yılın en yüksek seviyesine ulaşan FAO Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi başı çekti ve soya yağı fiyatları, kısmen biyodizel sektöründen gelen güçlü talep beklentileri nedeniyle sert bir şekilde yükseldi.

FAO Süt Ürünleri Fiyat Endeksi Şubat ayına göre yüzde 3.9 arttı. Bu artış, Avrupa’daki bir nebze kısıtlı tedarikten dolayı tereyağı fiyatlarının artması ve yemek hizmeti sektöründe beklenen iyileşmeye dayanan artan talepten kaynaklandı. Süt tozu fiyatları da Okyanusya'daki üretimin azalması, Avrupa ve Kuzey Amerika'daki yetersiz nakliye konteynerleri, Asya’da (özellikle de Çin'den) ithalatın artması nedeniyle yükseldi.

FAO Et Fiyat Endeksi de Şubat ayına göre yüzde 2.3 arttı. Bu yükselişe, Çin'in artan ithalatı ve Paskalya tatili öncesinde Avrupa’da kümes hayvanı ve domuz eti fiyatlarının iç satışlardaki artışı neden oldu. Sığır eti fiyatları sabit kalırken, Yeni Zelanda'daki kurak havanın etkisiyle çiftçilerin hayvanlarını satmasından dolayı küçükbaş hayvan eti fiyatları düştü.

Öte yandan, FAO Tahıl Fiyat Endeksi yüzde 1.8 düştü, ancak yine de Mart 2020'ye göre yüzde 26.5 daha yüksek kaldı. Buğday ihracat fiyatları, genel tedarikin iyi olması ve 2021 mahsulü için yüksek üretim beklentilerini nedeniyle en fazla fiyatı düşen endeks oldu. Mısır ve pirinç fiyatları da düşerken, sorgum fiyatları yükseldi.

Hindistan'dan büyük ihracat beklentilerinin tetiklediği FAO Şeker Fiyat Endeksi, yüzde 4.0 düştü, fakat bir önceki yıla göre hala yüzde 30'un üzerinde kaldı.

2021'de tahıl mahsulünde pozitif beklentiler

FAO, 2021'de dünya tahıl üretiminde arka arkaya üçüncü kez artış bekliyor. Ayrıca, FAO birkaç ülkede daha önce beklenenden daha iyi mahsul koşullarına yönelik ön küresel buğday üretim tahminini yükseltti. Küresel buğday üretiminin, 2020'ye göre yüzde 1.4 artarak, 2021'de 785 milyon ton ile yeni bir zirveye ulaşacağı tahmin ediliyor. Bunun nedeni, Avrupa'nın büyük bir kısmında olası güçlü toparlanma ve Hindistan'da rekor hasat beklentisi.

FAO Tahıl Arz ve Talep Özeti ‘ne göre, Brezilya'da beklenen rekor hasat ve Güney Afrika'da da birkaç yılın en yüksek seviyesi ile mısır için de ortalamanın üzerinde üretim bekleniyor.

Mevcut 2020/21 pazarlama sezonu için, Çin’deki hayvancılık sektörünün büyük ölçüde Afrika domuz ateşinden toparlanmakta olmasından ve daha çok buğday ve arpanın yem olarak kullanılacağı ihtimaliyle, küresel tahıl kullanımı bir önceki yıla göre yüzde 2.4 daha yükseldi. Üretimin 2 777 milyon ton olacağı tahmin edilmektedir.

2021 sonunda dünya tahıl stoklarının açılış seviyelerinden yüzde 1.7 düşüşle 808 milyon tona düşeceği tahmin ediliyor. Kullanım tahminleri ile birleştirildiğinde, 2020/21 için küresel tahıl stok-kullanım oranının yüzde 28.4 ile 7 yılın en düşük seviyesine gerileyeceği öngörülüyor.

FAO ayrıca 2020/21 döneminde dünya tahıl ticareti tahminini 466 milyon tona yükseltti ve bu, Çin'in eşi benzeri görülmemiş düzeylerde mısır alımına bağlı olarak iri taneli tahılların daha da hızlı ticaretinin etkisiyle bir önceki yıla göre yüzde 5.8 arttı. Pirinç için de uluslararası ticaretin yıllık bazda yüzde 6 oranında artması bekleniyor.