Kazakistan’da 2025 Ekim Sezonu Başarıyla Tamamlandı

Kazakistan'da 2025 yılı ekim kampanyası başarıyla tamamlandı. Bu yılki ekim sezonu, tarım politikalarında yapılan kapsamlı değişiklikler ve yeni destekleme mekanizmalarıyla çiftçiler açısından farklı bir atmosferde geçti.

Cumhurbaşkanı'nın talimatıyla çiftçilerin finansmana erişimini kolaylaştırmak amacıyla destekleme sistemi baştan sona gözden geçirildi. Önceki yıllarda ancak mart ayında sunulan düşük faizli krediler, bu kez Aralık 2024'ten itibaren çiftçilere açıldı. Böylece üreticiler, ekim sezonu başlamadan gerekli girdileri zamanında temin edebildi.

Yerel yönetimler ve çiftçilerin koordineli çalışması sayesinde, tarımsal faaliyetler iklim ve teknik açıdan en uygun zaman diliminde gerçekleştirildi. Bu sayede sadece erken ekim yapılmakla kalınmadı, aynı zamanda stratejik ürünlerin ekim alanları genişletildi ve tarımsal altyapı güçlendirildi. Tüm bunlar, hem verimli bir hasat dönemi hem de sektörün sürdürülebilir gelişimi için sağlam bir temel oluşturdu.

Ürün Deseninde Değişim: Tek Ürüne Bağımlılık Azaldı

Kazakistan Tarım Bakanlığı'nın 6 Haziran itibarıyla açıkladığı verilere göre, 2025 ekim sezonunda 23,7 milyon hektar alan, yani hedeflenen tüm tarım alanları ekildi. Ülke tarımı, artık tek ürüne dayalı yapısından uzaklaşarak, daha çeşitli ve iklim koşullarına dayanıklı ürünlere yöneldi.

Öne çıkan bazı veriler şöyle:

• Yağlı tohumlar: 3,4 milyon hektar (geçen yıla göre +500 bin ha)
• Yem bitkileri: 3,3 milyon hektar (+114 bin ha)
• Mısır (tane için): 167,5 bin hektar
• Sebze ve karpuz-kavun: 222,3 bin hektar
• Patates: 83,4 bin hektar (+11,3 bin ha)

Buna karşın, girdi maliyeti yüksek ve fiyat dalgalanmalarına açık olan ürünlerin – örneğin buğday, pirinç ve pamuk – ekim alanlarında düşüş gözlemlendi. Sadece buğday ekim alanı, geçen yıla göre 187 bin hektar azalarak 13 milyon hektara geriledi.

Bu çeşitlendirme stratejisi, ülkenin gıda güvenliğini artırırken aynı zamanda ihracat potansiyelini de güçlendiriyor.

Tohum ve Ekipman Hazırlığı: Stratejik Planlamayla Gecikme Yaşanmadı

Ülke genelinde 2025 ekim sezonu için 2,3 milyon ton tohum temin edildi. Tohum üretimi ve satışı konusunda yetkilendirilmiş 246 kurum aktif olarak görev yaptı. Bunlardan 28’i orijinal, 82’si elit, 136’sı ise farklı reprodüksiyon seviyelerindeki tohumları sağladı. Ayrıca 129 kuruluş, ithal tohum satışı için lisans aldı.

Tohum maliyetinin %50 ila %70’i devlet tarafından karşılandı. Bu uygulama, çiftçilerin kaliteli tohuma erişimini kolaylaştırdı.

Başlıca Tarım Bölgelerinde Seferberlik: Zamanında ve Etkili Ekim

Akmola Bölgesi

Kazakistan’ın başlıca tahıl üretim merkezlerinden biri olan Akmola, ekim sezonunu planlanandan yaklaşık üç hafta önce tamamladı. 5,5 milyon hektarlık ekim alanı geçen yıla göre 63 bin hektar arttı.

Hazırlıklar kış aylarında başladı; kar tutma, nem koruma ve 2 milyon hektardan fazla alanda toprak işleme çalışmaları yürütüldü. 37 bin adet tarım makinesi görev aldı. Devlet destekli 100 milyar tenge değerinde kredi ve 76 bin ton indirimli dizel yakıt sağlandı.

Kostanay Bölgesi

Kostanay’da toplam 5 milyon hektardan fazla alan ekildi. Yağlı tohumlar 755 bin hektara çıktı (geçen yıla göre +10%). Patates ekimi 7 bin hektara, karabuğday ise 21 bin hektara ulaştı.

Yerel çiftçilere “Keng Dala 2” programı kapsamında 41 milyar tenge kredi sağlandı. Ayrıca, 385 tarım makinesi için 12 milyar tenge değerinde leasing anlaşması yapıldı.

Kuzey Kazakistan Bölgesi

Erken ısınan hava, bölgeyi ekime en erken başlayan yerlerden biri haline getirdi. Toplam ekim alanı 4,4 milyon hektar olarak belirlendi. 3,3 milyon hektar buğday ekildi. Yağlı tohumlar 760 bin hektara ulaştı; ayçiçeği, keten ve kolza ekimi ciddi artış gösterdi.

52,6 bin tonu elit olmak üzere toplam 470 bin ton tohum hazırlandı. 317 bin ton gübre sözleşmeye bağlandı. 12 bin traktör ve 1.500 modern ekim makinesiyle tam kapasite çalışıldı. Çiftçilere 254 tenge/litre fiyatla 52 bin ton indirimli dizel sağlandı.

Destek Mekanizmasında Yapısal Dönüşüm

Uzun yıllardır Kazak çiftçilerin en büyük şikâyeti, tarım sezonu başlarken finansmana ulaşamamak oluyordu. 2023’te 140 milyar tengeyle 3.615 çiftçiye destek verilmişti, ancak bu rakam ülke geneline yetmemişti.

Yeni sistemde, doğrudan kamu kaynaklarının yanı sıra, tahvil ihraçları gibi piyasa araçları da kullanılarak finansman olanakları genişletildi. Bu sayede 2024 yılı için destek miktarı üç katına çıkarıldı. Tarım sektöründe krediye erişim, yalnızca nicelik değil, zamanlama açısından da iyileştirildi.