Gıda Enflasyonu Durmuyor

Türkiye Ziraatçılar Derneği (TZD) Genel Başkanı İbrahim Yetkin yaptığı yazılı açıklamada; 

Ekim 2015 ayında enflasyon yıllık yüzde 7,58 arttı. Buna göre Ekim ayında TÜFE’de bir önceki aya göre %1,55 oranında artış görüldü.

Yıllık bazda en fazla artış ,77 ile otel ve lokanta fiyatlarında gerçekleşti. Gıda ve alkolsüz içecekler de yıllık %8,69 ile genel ortalamanın üzerinde bir artış gösterdi. Mevsim itibariyle yeni hasat edilen ürünlerin piyasaya arz edildiği ve "bolluk dönemi" olarak nitelenen bir dönemde görülen bu artış, önümüzdeki aylarda gıda enflasyonunun daha fazla yükseleceğinin habercisi oldu.

2015'in geride bıraktığımız dokuz ayında da gıda enflasyonu genel enflasyon oranının üzerinde gerçekleşmiş ve bizzat ekonomi yönetimi enflasyonun öngörülenin üzerinde yükselmesinin altında gıda fiyatlarında görülen artışın yattığını belirtmişti.

GIDA FİYATLARI DÜNYADA İNİYOR ÜLKEMİZDE ARTIYOR

Dünya Gıda ve Tarım Örgütü FAO'nun verilerine göre dünya gıda fiyatları ortalaması 2015 yılının ortalarında son beş yılın en düşük seviyesine inmiş bulunmaktadır. Gıda enflasyonu denilen olgunun dünyada gıda fiyatlarının düştüğü koşullarda ülkemizde bu ölçüde yakıcı bir biçimde ortaya çıkması, genellikle tarım ürünlerinin üretimindeki yetersizliğe ve bu ürünlerin fiyatlarının bağlansa da bu doğru değildir. Geçtiğimiz yıl olduğu gibi kuraklığın rekoltelerde önemli kayıplara yol açtığı koşullarda bu faktör bir ölçüde geçerli olabilir. Ancak bu yıl iklim koşulları son derece elverişli gitmiş ve hemen her ürünün rekoltesi artarken üretici fiyatları bir çok üründe yerinde saymıştır. Üretici fiyatları yerinde sayar ya da enflasyonun altında kalırken tüketici fiyatlarında görülen rekor düzeyde artış, gıda enflasyonunun gerçek sebeplerine ışık tutmaktadır.

Ülkemizde gıda fiyatlarındaki aşırı artışın bir kaç nedeni vardır. Bunlardan birincisi yüksek aracı kârlarıdır. Bir çok üründe üretici fiyatları ile tüketici fiyatları, yani tarla ile market arasındaki fiyat farkları inanılmaz boyutlardadır. Bu fark çoğu zaman 0'ün üzerinde olmakta 00'e kadar çıkmaktadır.

Bir diğer neden girdi fiyatlarındaki artışın üretici fiyatlarındaki artışın çok üzerinde olmasıdır. Özellikle girdilerin önemli bir bölümünün ithal edilmesi TL'nin değer kaybettiği dönemde maliyetlerin büyük ölçüde artmasına neden olmaktadır. Ülkemizde tarım ürünleri ithalatının giderek artması sonucu ithal tarım ürünleri de aşırı ölçüde pahalanmaktadır.

Gıda fiyatlarının denetlenmesindeki bir diğer güçlük de gıda sektöründeki işletmelerde kayıtdışılık oranının çok yüksek olmasıdır. Bu durum hem haksız rekabete yol açmakta hem de hileli gıda sektörünün yaygınlaşmasına katkıda bulunmaktadır.

Gıda enflasyonunun altında yatan nedenler doğru bir biçimde analiz edilmediği sürece vatandaşın yeterli beslenmesinin daha da zor hale geleceği ve hileli gıda sektörünün ucuz "sözde gıda"larının daha çok can yakacağı görülmektedir.