FAO Küresel Gıda Fiyatları Haziran Ayında Arttı

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından yayımlanan son bültene göre, FAO Gıda Fiyat Endeksi (FFPI) Haziran 2025'te ortalama 128,0 puana ulaşarak bir önceki aya göre 0,7 puanlık (%0,5) bir artış kaydetti. Mayıs ayına kıyasla tahıl ve şeker fiyat endekslerinde düşüş gözlemlenirken, süt ürünleri, et ve bitkisel yağ endekslerindeki artışlar bu düşüşü telafi etti. Genel olarak FFPI, Haziran 2024 seviyesinin 7,0 puan (%5,8) üzerinde seyretse de, Mart 2022'de ulaştığı zirve noktasının 32,2 puan (%20,1) altında kaldı.

Tahıl Fiyatları Düşüşte

FAO Tahıl Fiyat Endeksi, Haziran ayında ortalama 107,4 puan olarak gerçekleşti. Bu, Mayıs ayına göre 1,6 puanlık (%1,5) ve bir yıl önceki değerine göre 7,8 puanlık (%6,8) bir düşüşe işaret ediyor. Küresel mısır fiyatları, Arjantin ve Brezilya'daki artan mevsimsel arzın büyük ihracat bölgelerindeki rekabeti yoğunlaştırmasıyla art arda ikinci ayda da keskin bir düşüş yaşadı. Sorgum ve arpa dünya fiyatları da Haziran ayında azaldı. Buna karşılık, kuzey yarımküreden gelen hasat baskısına rağmen uluslararası buğday fiyatları aylık bazda artış gösterdi. Bu artışın temel nedenleri arasında Rusya Federasyonu ile Avrupa Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri'nin bazı bölgeleri de dahil olmak üzere bazı kilit üretim alanlarındaki hava koşulları endişeleri yer aldı. FAO Tüm Pirinç Fiyat Endeksi, Indica çeşitlerine olan talebin zayıflamasıyla %0,8 geriledi.

Bitkisel Yağ Fiyatları Yükselişte

FAO Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi, Haziran ayında ortalama 155,7 puana ulaşarak bir önceki aya göre 3,5 puanlık (%2,3) bir artış gösterdi ve Haziran 2024 seviyesinin %18,2 üzerine çıktı. Bu artış temel olarak hurma, kolza tohumu ve soya yağı fiyatlarındaki yükselişi yansıtırken, ayçiçek yağı fiyatlarındaki hafif düşüşü fazlasıyla dengeledi. Uluslararası hurma yağı fiyatları, artan fiyat rekabeti ortamında güçlü küresel ithalat talebiyle Haziran ayında yaklaşık %5 yükseldi. Soya yağı fiyatları da Brezilya ve Amerika Birleşik Devletleri'nde açıklanan destekleyici politika tedbirlerinin ardından biyoyakıt sektöründen gelen yüksek hammadde talebi beklentileriyle Haziran ayında arttı. Kolza tohumu yağı fiyatları ise 2025/26 döneminde küresel arzın sıkı kalmaya devam edeceği beklentileriyle desteklendi. Buna karşılık, küresel ayçiçek yağı fiyatları Karadeniz bölgesinde artan üretim beklentisi nedeniyle geriledi.

Et Fiyatları Rekor Kırdı

FAO Et Fiyat Endeksi, Haziran ayında ortalama 126,0 puana yükselerek Mayıs ayına göre 2,6 puanlık (%2,1) ve bir yıl önceki değerine göre 7,9 puanlık (%6,7) bir artışla yeni bir rekora imza attı. Kanatlı eti hariç tüm et kategorilerindeki fiyat artışları bu yükselişin ana nedeni oldu. Küresel sığır eti fiyatları, Brezilya'dan gelen daha sıkı ihracat arzı ve Amerika Birleşik Devletleri'nden gelen güçlü talep nedeniyle yeni bir zirveye ulaşarak Avustralya ihracat fiyatları üzerinde yukarı yönlü baskı oluşturdu. Domuz eti fiyatları, istikrarlı arz ortamında küresel ithalat talebinin sağlam olması nedeniyle yükselirken, koyun eti fiyatları, istikrarlı uluslararası talep ve Okyanusya'dan gelen düşük ihracat imkanları ile art arda üçüncü ayda da keskin bir artış gösterdi. Buna karşılık, kanatlı eti fiyatları, Mayıs ortasında yüksek patojeniteli kuş gribi (HPAI) tespitinin ardından Brezilya'da ihracat kısıtlamalarının getirilmesiyle iç piyasadaki bol arzın baskısıyla düşmeye devam etti. Ancak, Brezilya'nın ticari çiftliklerde yeni salgınlar olmadan 28 günlük bir sürenin ardından HPAI'den arınmış statüsünün yeniden tesis edilmesi, bazı ticaret ortaklarının kısıtlamaları gevşetmesine ve ithalat talebinde kademeli bir toparlanmaya yol açarak bu etkinin ayın ilerleyen dönemlerinde kısmen dengelenmesini sağladı.

Süt Ürünleri Fiyatları Artmaya Devam Ediyor

FAO Süt Ürünleri Fiyat Endeksi, Haziran ayında ortalama 154,4 puana yükselerek Mayıs ayına göre 0,8 puanlık (%0,5) ve bir yıl önceki değerine göre 26,5 puanlık (%20,7) bir artış kaydetti. Tereyağı fiyat endeksi, %2,8 artışla 225 puanlık yeni bir rekora ulaşarak aylık bazda en büyük artışı gösterdi. Bu sürekli yükseliş eğilimi, Okyanusya ve Avrupa Birliği'ndeki süregelen arz sıkıntısının yanı sıra Yakın Doğu da dahil olmak üzere Asya'dan gelen güçlü ithalat talebinden kaynaklandı. Yeni Zelanda mevsimsel üretim yavaşlamasına girerken, Avrupa Birliği'nde ise çevresel düzenlemelerin tetiklediği sürü küçülmeleri süt üretiminin genişlemesini engelledi ve bazı batı bölgeleri 2024 sonlarındaki mavi dil virüsü salgınlarının süregelen etkilerinden daha da etkilendi. Amerika Birleşik Devletleri'nde ise aylık tereyağı üretiminin düşmesi ve stokların geçen yılki seviyelerin altına inmesi fiyatlar üzerinde ek baskı oluşturdu. Peynir fiyatları da Doğu Asya'da devam eden sağlam perakende ve gıda hizmetleri talebiyle art arda üçüncü ayda da yükseldi. Buna karşılık, yağsız süt tozu fiyatları %0,6, tam yağlı süt tozu fiyatları ise (%2,3) düşüş gösterdi, bu düşüşte durgun talep ve bol küresel arz etkili oldu.

Şeker Fiyatları Düşüşünü Sürdürdü

FAO Şeker Fiyat Endeksi, Haziran ayında ortalama 103,7 puana gerileyerek Mayıs ayına göre 5,7 puanlık (%5,2) bir düşüş yaşadı. Bu, art arda dördüncü aylık düşüş ve Nisan 2021'den bu yana (o zaman 100,0 puan ortalamasıyla) kaydedilen en düşük seviye oldu. Düşüş, temel olarak kilit üretici ülkelerde iyileşen arz beklentilerinden kaynaklandı. Brezilya'da sezona yavaş bir başlangıcın ardından, daha kuru hava koşulları hasat ve ezmeyi hızlandırdı. Bu durum, şeker üretimi için şeker kamışı kullanımının artmasıyla birleşince son haftalarda beklenenden daha yüksek bir üretimle sonuçlandı ve dünya şeker fiyatları üzerinde aşağı yönlü baskı oluşturdu. Ek olarak, Hindistan ve Tayland'daki erken ve ortalamanın üzerindeki muson yağmurları ile genişleyen ekim alanları, 2025/26 sezonu için ürün beklentilerini iyileştirerek küresel fiyatlardaki düşüşe katkıda bulundu.