Bakan Yumaklı'dan Çığır Açan "Tarım 5.0" Vizyonu: Yapay Zekâyla Gıda Güvenliği Vurgusu!

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Yapay Zekâ Politikaları Derneği (AIPA) tarafından düzenlenen "AI Tomorrow Summit 2025" etkinliğinde, yapay zekânın tarım sektöründeki kritik rolüne dikkat çeken önemli açıklamalarda bulundu. Bakan Yumaklı, yapay zekâyı sadece bilişim sektörünün değil, aynı zamanda tarımın da en önemli konularından biri olarak gördüklerini ifade etti.

Artan Nüfus, Artan Gıda İhtiyacı

Bilim ve teknolojinin her alana sirayet ettiğini vurgulayan Bakan Yumaklı, Türkiye nüfusunun 2002'den bu yana 67 milyondan 86 milyona çıktığını, aynı dönemde ülkeye gelen turist sayısının ise 5 kat artarak 62 milyona yükseldiğini belirtti. Kentleşme oranının yüzde 77'lere ulaştığına değinen Yumaklı, bu tablonun gıdaya olan ihtiyacın arttığını ve artmaya devam edeceğini açıkça gösterdiğini söyledi. Bu süreçte teknolojiyi politikalara entegre ederek gıda arz güvenliğini sağlamak için yoğun gayret gösterdiklerini dile getirdi.

Tarımda Büyük İlerleme ve İhracat Rekoru

Son 23 yılda bitkisel üretimde yüzde 40, hayvansal üretimde ise 3 kata kadar daha fazla üretim gerçekleştirdiklerini kaydeden Bakan Yumaklı, dünyayla rekabet edebilmek için zamanın teknolojisi ve üretim sistemlerinin sektörlerin altyapısına entegre edilmesi gerektiğini vurguladı. Kırsal kalkınma destekleriyle bu entegrasyonu sağlamayı hedeflediklerini belirten Yumaklı, Türkiye'nin 186 ülkeye 2 bin 200 çeşitten fazla tarım ve gıda ürünü ihraç ederek geçen yıl 32,6 milyar dolarlık gelir elde ettiğini duyurdu.

Yeni Hedef: "Tarım 5.0" ile Geleceğe Yöneliş

Bakan Yumaklı, ulusal ve uluslararası kuruluşların gelecek projeksiyonlarına bakıldığında, bugünden daha çok üretmeleri gerektiğine işaret ederek, "Tarım 4.0'da yakaladığımız başarıyı, bundan sonra Tarım 5.0'da yakalayacağız" dedi. Dünyada tarım alanlarının daraldığını belirten Yumaklı, bu durumun kendilerini verimli, kaliteli, rekabetçiliği yüksek ve daha az girdiyle ekonomik üretim yapmaya odaklanmak zorunda bıraktığını ifade etti.

AR-GE ve Dijitalleşmeye Büyük Yatırım

Türkiye'nin tarımsal alanda yenilikçi, rekabetçi, verimli ve kaliteli üretim yapabilmesi adına kapsayıcı, sürdürülebilir ve ölçeklendirilebilir üretime yöneldiklerine dikkat çeken Bakan Yumaklı, AR-GE çalışmalarına hız verdiklerini belirtti. 2007'den bu yana 2 bin 231 proje önerisinden 483'ünün desteklendiğini aktaran Yumaklı, kamu-üniversite-özel sektör iş birliğini geliştirmek için enstitülerde özel AR-GE ofisleri kurduklarını söyledi. Bakanlık bünyesinde 3'ü dijital tarım teknolojilerini araştıran merkezler olmak üzere, 33 AR-GE inovasyon merkezi açtıklarını ve 15 AR-GE inovasyon merkezi daha kurma çalışmalarının devam ettiğini bildirdi. Ayrıca, bitkisel ve hayvansal genetik zenginliğin tohum gen bankalarında saklandığını, verimli, kaliteli, kuraklık ve soğuğa dayanıklı türler geliştirildiğini vurguladı. Üreticilerin bilgiye ulaşım ihtiyacının yoğun olması nedeniyle dijitalleşmenin ön plana alındığını da ekledi.

Yapay Zekâ Destekli Akıllı Tarım Sistemleri

Bakan Yumaklı, otomatik sulama sistemlerini 3 ilde 45 bin dekar alanda aktif hale getirdiklerini ve 20 ilde daha bu sistemi uygulamaya alacaklarını müjdeledi. Yapay zekâ destekli uzaktan algılama coğrafi bilgi sistemlerinin üretim planlaması konusunda en büyük yardımcıları olduğunu, orman yangınlarında da yapay zekâ destekli teknolojilerden yararlandıklarını belirtti.

"Dünyayla Rekabet İçin Bir Adım Önde Olmalıyız"

4. Tarım Orman Şurası'nda yapay zekâ konusunda çok önemli tespitler yapıldığını aktaran Yumaklı, geleceğe yönelik planlarını da paylaştı: "Yeni tarım odaklı teknoloji geliştirme bölgeleriyle AR-GE merkezleri inşa edeceğiz. Dijital tarım, yapay zekâ ve ileri tarım teknolojileriyle ilgili araştırmaların yürütüleceği bir araştırma enstitüsünü hayata geçireceğiz. Kuraklık ve aşırı hava olaylarına karşı erken uyarı sistemleri kurup, dijital kuraklık izleme sistemini hayata geçireceğiz. Tarım sigortası sisteminde uydu teknolojileri ve yapay zekâyı kullanacağız. Tarımsal gözlem uydu ağını hayata geçireceğiz, tarımsal üretime yönelik yapay zekâ destekli tahmin ve izleme sistemlerini kuracağız. Dünyayla rekabet edebilmek için eşit seviyede değil, mutlaka bir adım önde olmamız gerektiğini bir kez daha ifade etmek istiyorum. Bütün bunları ancak çok çalışmayla, bilimin ve teknolojinin rehberliğinde sağlayabiliriz."

AIPA Başkanı Zafer Küçükşabanoğlu ise yapay zekâda Türkiye'nin güçlü olduğu alana odaklanması gerektiğini belirterek, gençlerin bu alana daha fazla ilgi duyması gerektiğini söyledi. Konuşmaların ardından Bakan Yumaklı, "Dijitale Yön Veren Gençlik Projesi" kapsamında ilk üçe giren öğrencilere plaketlerini takdim etti. Bu zirve, Türkiye'nin tarım sektörünü geleceğe taşıyacak yapay zekâ odaklı adımların önemini bir kez daha gözler önüne serdi.