Afrika’nın Meyve İhracatında 20 Yıllık Patlama

Afrika kıtasında meyve üretimi ağırlıklı olarak yerel tüketime yönelse de, son yıllarda ihracatta kayda değer bir artış yaşanıyor.
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) ile Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) tarafından 15 Temmuz 2025’te yayımlanan ortak rapora göre, Afrika’nın meyve ihracat gelirleri 2003’te 2,04 milyar dolarken 2023’te 10,03 milyar dolara ulaştı. Bu, iki on yıl içinde ihracat gelirlerinde beş kat artış ve yıllık ortalama %8,28 büyüme anlamına geliyor.

İhracatta Öne Çıkan Ürünler

Raporda belirtildiğine göre Afrika’nın meyve ihracatı büyük ölçüde turunçgiller (portakal, mandalina, limon, greyfurt) ve sofralık üzüm üzerine yoğunlaşıyor. Bu ürünlerin, dış pazarda daha yüksek birim fiyata sahip olması tercih edilmelerinin başlıca nedeni.

Güney Afrika: Kıtada Açık Ara Önde

2023’te 4,35 milyar dolarlık gelirle Güney Afrika, kıtanın en büyük meyve ihracatçısı olarak öne çıkıyor. Bu rakam, kıtanın toplam meyve ihracat gelirinin %44’üne tekabül ediyor. 2003’e kıyasla Güney Afrika’nın ihracat geliri dört katına çıkmış durumda.

Ülke, turunçgil üretimiyle dikkat çekiyor ve Afrika’nın bir numaralı, dünya genelinde ise İspanya’dan sonra ikinci büyük turunçgil ihracatçısı konumunda. Üzüm, elma ve armut da ülkenin önemli ihraç kalemleri arasında yer alıyor.

Mısır ve Fas da Güçlü Oyuncular

• Mısır, 2023’te 2,46 milyar dolar ihracat geliriyle ikinci sırada yer aldı.
• Fas, 1,65 milyar dolarlık ihracatla üçüncü sırada bulunuyor.

Bu üç ülke, toplamda 8,45 milyar dolar, yani Afrika’nın meyve ihracatının %82’sini gerçekleştirdi. Ayrıca Tunus (296 milyon dolar) ve Fildişi Sahili (258 milyon dolar) da ihracatta dikkat çeken ülkeler arasında yer alıyor.

Kenya’nın Avokado Atağı

Rapor, Kenya'nın avokado sektörüyle hızla yükseldiğine dikkat çekiyor. FAO ve OECD, artan küresel talep ve ülke içindeki yeni yatırımlar sayesinde Kenya’nın meyve ihracatında önümüzdeki yıllarda daha fazla söz sahibi olacağını öngörüyor.

Kenya, halihazırda Afrika’nın bir numaralı avokado ihracatçısı konumunda. 2025 yılı için hedefi:

• 135 bin ton avokado ihracatı,
• Tahmini 175 milyon dolarlık gelir.

ABD Tarım Bakanlığı (USDA), 2025’in üst üste dördüncü yıl ihracat gelirlerinde artış yaşanacağı yıl olacağını belirtiyor. Rabobank’a göre, küresel avokado pazarı 20,5 milyar dolar büyüklüğe sahip. Bu da Kenya için büyük bir fırsat anlamına geliyor.

İhracatta En Büyük Engel: Altyapı

Raporda, Afrika’nın meyve ihracatının sürdürülebilir büyümesi için taşıma altyapısı ve soğuk zincir yatırımlarının kritik rol oynadığı vurgulanıyor.

• Denize kıyısı olmayan ülkeler, küresel pazarlara erişimde ciddi zorluklarla karşı karşıya.
• Hasat dönemlerinde yaşanan iklimsel belirsizlikler, üretim ve sevkiyatı sekteye uğratabiliyor.

Bu koşullar göz önüne alındığında, lojistik altyapıdaki iyileştirmeler, Afrika’nın küresel meyve pazarındaki rolünü daha da güçlendirebilir.

Sonuç:Afrika, meyve ihracatında hem ekonomik hem de tarımsal potansiyelini ortaya koymaya devam ediyor. Güney Afrika, Mısır ve Fas gibi ülkeler liderliğini sürdürürken, Kenya gibi yükselen aktörler sektöre yeni bir soluk getiriyor. Ancak bu büyümenin kalıcı olması için altyapı yatırımlarının artırılması şart görünüyor.