Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Bursa Milletvekili ve Parti Meclisi Üyesi Orhan Sarıbal, 14 Mayıs Dünya Çiftçiler Günü dolayısıyla dikkat çeken bir açıklama yaptı. Cumhuriyetimizin 101. yılında, emeklerinin karşılığını alamayan ve insan onuruna yakışır bir yaşam süremeyen çiftçileri Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün “Türkiye’nin hakiki sahibi ve efendisi, hakiki üretici olan köylüdür” sözleriyle andı.
Sarıbal, Uluslararası Tarım Üreticileri Federasyonu’nun 14 Mayıs 1946’da kurulduğunu ve 1984 yılından bu yana her yıl 14 Mayıs’ın Dünya Çiftçiler Günü olarak kutlandığını hatırlattı. Tarımın, insanlık, toplum ve doğa için sürdürülebilirliğin en hayati ve değerli ekonomik faaliyeti olduğunu vurguladı.
Dünya genelinde nüfus artışına karşın tarım alanlarının daraldığına dikkat çeken Sarıbal, ekonomik krizler, devam eden savaşlar ve şiddetlenen iklim krizinin tarımın önemini daha da artırdığını belirtti. Her 14 Mayıs’ta tarım ve çiftçilerin sorunlarının gündeme getirilip tartışıldığını ifade etti.
Gıdanın, evrensel bir hak olmaktan çıkıp, bir meta ve sermaye birikim yolu haline geldiğini söyleyen Sarıbal, çok uluslu şirketlerin gıda kontrolünü büyük ölçüde ele geçirdiğini, tarım ve gıda sistemlerinde eşitsizliklerin derinleştiğini, emek sömürüsü ve doğa tahribatının arttığını ve küçük ölçekli aile işletmelerinin tasfiye edildiğini dile getirdi.
Türkiye’deki çiftçilerin sorunlarının giderek büyüdüğünü belirten Sarıbal, AKP hükümetinin kırsal kesimi ihmal eden ve üretici karşıtı tarım politikaları nedeniyle özellikle küçük aile işletmelerinin üretimden kopmakta olduğunu vurguladı. Kayıtlı çiftçi sayısının 2000’li yılların başında 3 milyona yakınken, günümüzde neredeyse 2 milyona düştüğünü, kırsalda yaş ortalamasının 55-60 yaşa yükseldiğini, tarımsal istihdamın toplam istihdamdaki payının yüzde 25’ten yüzde 15’e düştüğünü ve tarım sektörünün Gayrisafi Yurt İçi Hasıladaki (GYİH) payının yüzde 10’dan yüzde 6’lara gerilediğini aktardı.
Çiftçilerin, ülkedeki kişi başına düşen milli gelirin ancak üçte birini alabildiğini, çiftçi başına gelirin Avrupa ülkeleri ile kıyaslandığında Türkiye’de oldukça düşük olduğunu belirtti. 2006 yılında çıkarılan Tarım Kanunu ile tarıma verilecek desteklerin milli gelirin yüzde 1’inden az olamayacağı hükmüne rağmen, destek miktarının binde 5 ve daha altında kaldığını, son yıllarda ise yüzde 0,24’e kadar gerilediğini ifade etti.
Sarıbal, çiftçilerin ürettikleri üründen emeğinin karşılığını alamadığını ve kamudan yeterli destek görmediğini, bu nedenle hızla topraktan ve üretimden kopmakta olduğunu söyledi. Ekili ve dikili arazi miktarının 2002 yılında yaklaşık 26,6 milyon hektarken, 2023 yılında 23,9 hektara gerilediğini, tarım alanlarının yaklaşık 2,6 milyon hektar azaldığını, stratejik ürünler olan hububat, bakliyat ve yağ bitkilerinde üretimin nüfus artış hızına yetişemediğini belirtti.
Son iki yılda hayvan varlığının 6,6 milyon baş azaldığını, sadece 2023 yılında canlı hayvan ve kırmızı et ithalatına 1 milyar 383 milyon dolar (32,7 milyar TL) ödendiğini, hayvancılık destekleme ödemelerinin ise bunun yarısı kadar olduğunu vurguladı. Türkiye’nin kendi çiftçisi yerine ithalat lobilerini ve çok uluslu tarım-gıda şirketlerini desteklediğini eleştirdi.
Dünya Çiftçiler Günü’nde çiftçilerin taleplerini sıralayan Sarıbal, tarımsal desteklerin GYİH’nın yüzde 1’i seviyesine çıkarılması, girdi desteklerindeki artışların çiftçilerin alım gücü dikkate alınarak yapılması, çiftçilerin BAĞ-KUR primlerinin makul bir seviyeye çekilmesi, emeklilik prim gün sayısının 7 bin 200 güne düşürülmesi, SGK primlerinde prim ödeme gün sayısının 15 güne düşürülmesi ve çiftçilere afet durumlarında yeterli tazminat ödenmesi gerektiğini ifade etti.
Kaynak:Tarım Pusulası
Yorum Yazın