Zapsu: Fındıkta Türkiye'ye Tehlikeli Rakipler Gelebilir

Uluslararası Kabuklu Yemiş ve Kuru Meyve Konseyi (INC) İcra Kurulu Üyesi Cüneyd Zapsu, dünyanın en büyük fındık üreticisi Türkiye'ye tehlikeli rakipler geldiğini söyledi. Fındık fiyatının yüksekliğinin kimseyi memnun etmemesi gerektiğini ifade eden Zapsu, yüksek fiyatın Türkiye'nin önüne yeni rakipler çıkarabileceğini savundu. Bir zamanlar rakipsiz konumdaki Türkiye'nin hala lider olmasına rağmen pazar payının yüzde 71 olduğuna dikkat çeken Zapsu, makineli tarım yapan Şili, Avustralya ve ABD'nin Türkiye için tehlikeli rakipler olabileceğini vurguladı. 1980'e kadar dünyanın en büyük Antep fıstığı ithalatçısının ABD olduğunu anlatan Zapsu, iddiasını şu sözlerle destekledi: "Antep fıstığını İran'dan ithal ediyordu. İran'da ihtilal oldu, ABD kesti ithalatı. Makine tarımına geçti. Şu anda dünyanın bir numaralı Antep fıstığı üreticisi." 

INC’nin her yıl farklı bir ülkede düzenlediği Dünya Kabuklu Yemiş ve Kuru Meyve Kongresi bu yıl Türkiye'de yapılacak. 34. Dünya Kabuklu Yemiş ve Kuru Meyve Kongresi 22-24 Mayıs 2015’te Antalya’da düzenlenecek. Kongreye Burkina Faso’dan Kore’ye, Malawi’den Meksika’ya 61 farklı ülkeden gelen yaklaşık bin delege katılacak. Coca-Cola CEO’su Muhtar Kent ve Chobani Yoğurtları’nın kurucusu Hamdi Ulukaya'nın da katılacağı kongrede 40’dan fazla konuşmacı üç gün boyunca sektör hakkında bilgi paylaşımında bulunacak.

Kabuklu yemiş ve kuru meyve sektörünün en büyük buluşma noktası olan toplantıya INC Başkanı Giles Hacking, INC İcra Direktörü Goretti Guasch ile Cüneyd Zapsu katıldı. Dünyada kabuklu yemiş ve kuru meyve pazarında faaliyet gösteren şirketlerin yüzde 70'inin INC üyesi olduğunu belirten Giles Hacking, "Üyelerimiz 40 milyar dolarlık bir pazarı temsil ediyor." dedi. Goretti Guasch da kabuklu yemiş pazarının 2014 yılında bir önceki seneye kıyasla yüzde 25 oranında büyüyerek 33,7 milyar dolarlık tedarik değerine ulaştığını, kuru meyve pazarının ise 2013’ten 2014’e yüzde 5 oranında büyüme kaydederek 7,4 milyar dolarlık bir değere ulaştığını kaydetti. Goretti Guasch, ürün bazında bademin 8,3 milyar dolar, fıstığın 7,3 milyar dolar, cevizin 6,4 milyar dolar, kajunun 4,6 milyar dolar ve fındığın da 3,7 milyar dolarlık bir pazara sahip olduğunu söyledi.

Türkiye’nin kabuklu yemiş sektöründe ABD’nin ardından dünyanın en büyük üreticisi olduğunu belirten INC İcra Kurulu Üyesi ve Kongre Başkanı Cüneyd Zapsu ise "Türkiye olarak, 2014-2015 döneminde gerçekleştirdiğimiz 336 bin tonluk kabuklu yemiş üretimi ile dünyanın en büyük ikinci üretici ülkesi olduk. Aynı dönemde gerçekleştirdiğimiz 406 milyon tonluk üretimle de dünyanın en büyük kuru meyve üreticisi olduk." dedi. Türkiye’nin 240 bin tonluk üretim kapasitesiyle, dünya fındık üretiminin yüzde 71’ini temsil ettiğini, 163 bin ton fındık ihracı ile dünya fındık ihracatçıları arasında yüzde 66’lık bir pay ile lider olduğunu belirten Cüneyd Zapsu, buna rağmen fındık fiyatının yüksekliğinden şikayet etti.

Fındıkta fiyatı aracıların yükselttiği iddiasının gerçeği yansıtmadığını ileri süren Zapsu, köylüye kabuklu fındık için 15 lira, iç fındık için 30 lira ödendiğini aktardı. Zapsu, "Fındık köylüsü memnun değil' bana kimse anlatmasın." dedi. Kendisi de dahil olmak üzere hiç kimsenin fındık fiyatının bu kadar yüksekliğinden memnun olmaması gerektiğini ifade eden Zapsu, bu durumun Türkiye'nin karşısına rakipler çıkaracağını savundu. Eskiden Türkiye'nin rakibi yokken bugün dünya fındık üretiminin yüzde 71'ine sahip olduğunu, Gürcistan'ın bile dünya piyasalarına yıllık 40 bin ton fındık verir hale geldiğini ifade eden Zapsu, şöyle konuştu: "Bizim fındığımıza daha tehlikeli rakipler geliyor. Şili'de, Avustralya'da ve ABD'de makine tarımı yapıyorlar. Makinelerle dümdüz yerlere giriyorlar. Bizde yüzlerce insanın emeğiyle gelen malı bir tane makine yapıyor. ABD niye tehlikeli olur diyorum? 1980'e kadar ABD en büyük Antep fıstığı ithalatçısıydı. İran'dan ithal ediyordu. İran'da ihtilal oldu, ABD kesti ithalatı. Makine tarımına geçti. Şu anda dünyanın bir numaralı Antep fıstığı üreticisi. O yüzden her şeyin fazlasından siz de şikayet edersiniz. Ya bu 50 lira olur mu? Olmaması lazım ama yapacak da bir şey yok. Bu aracıların alıp, spekülasyonuyla bu fiyatlara gelmiyor ki. 2009'da 800 bin ton kabuklu fındık üretilebilmişti. Geçtiğimiz sezon 480 bin tona düştü. Mal yok."