Fındığın önlenemez yükselişi

Üretici fiyatları 9.5 liraya kadar düşen fındık için Tarım Bakanı, TMO’nun 50 bin ton alım yapabileceğini ifade etti. Sektör temsilcileri fındık fiyatının üreticide bu kadar düşmesine rağmen perakende-cinin raflarında kilosu 70-80 liradan satılmasının normal olmadığını ifade etti.

Geçen yıl kilogram fiyatı 20 liraya kadar çıkan fındıkta herşey tersine döndü. Üretimin artmasıyla fiyatlar 9.5 liraya kadar geriledi. Üretici düşük fiyatlardan yakınsa da perakende raflarında fiyatlar uçtu. Fındığı kilogramı 70-80 lirayı buldu. Durum böyle olunca da fındık hem Meclis’in hem de Tarım Bakanlığı’nın gündemine taşındı. CHP Milletvekili Bülent Yener Bektaşoğlu, Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun cevaplaması için soru önergesi verdi. Önergede ‘2016 fındık sezonunda da maddi kayıpların olmaması için üreticimizin ve ülkemizin ve ali menfaatlerini düşünerek, Fiskobirlik veya Toprak Mahsülleri Ofisi (TMO) üzerinden arz-talep dengesini düzenlemek amacıyla müdahale alımları yapacak mısınız?” sorusu yer aldı.

BAKAN İŞARET VERDİ

Önerge sonrasında Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB), tüm yönetim kurulu üyeleri ile önceki gün, Tarım Bakanlığı’na çıkarma yaptı. TZOB’tan yapılan açıklamada, “Serbest piyasada fındıkta fiyatın 14 lira 80 kuruşlardan 9 lira 50 kuruşa inmesi üreticimizi mağdur etti. Bakan Çelik de gerekirse TMO’nun devreye girmesini sağlayabileceklerini, 50 bin tonun üzerinde fındık alabileceklerini bildirdi. Çelik, markette 70-80 lira olan iç fındığın üreticide, kabuklu fındıkta 10 liranın altına düşmesinin haksız rekabet yarattığını, üreticinin mağdur olmamasının kendisi için önemli olduğunu belirtti” ifadeleri kullanıldı.

2009-2010’dan bu yana fındık alımı yapmayan TMO’nun, alım yapabilecek olmasını bir sektör temsilcisi, “TMO o dönemde 3 yılda 690 bin ton fındık almıştı. Yabancı alıcılar Türkiye’ye yerleşti. Bazı iddialar var. Ellerindeki 130 bin ton fındığı sessiz sedasız piyasaya sürdüler. Fiyatların düşmesini sağladılar. Bu sayede elinde fındık tutan üretici de ‘fiyat düşmeden satalım’ düşüncesi yarattılar. Bu açıklama bir anlamda ‘gözdağı’ olarak nitelendirilebilir” diye değerlendirdi.

MÜDAHALE TEHLİKELİ

Tarım Bakanı Çelik’in de üzerinde durduğu ‘müdahale’ konusuna ise İstanbul Fındık ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Ali Haydar Gören’den itiraz geldi. Fiyata müdahale etmenin tehlikeli sonuçlar doğurabileceğini söyleyen Gören, “Milletvekili Bektaşoğlu da önergede müdahalede bulunulmasını istemiş. Ancak yapılması gereken ürünün değil, üreticinin desteklenmesidir. Bütün dünya bu yöntemi uyguluyor. 2009’a kadar müdahale alımları yapılıyordu. Devletin üstüne yük biniyordu. Daha sonra serbest piyasa ekonomisine geçildi. Bundan sonra yapılması gereken, fındığın daha çok tüketilmesi ya da daha fazla sanayi hammaddesi olarak kullanılması için çalışılmasıdır” dedi.

PAZARI YABANCILAR TEKELLEŞTİRİYOR

CHP Milletvekili Bülent Yener Bektaşoğlu’nun önergesinde şu ifadeler yer aldı: “Bu sezon, diğer sezonlardan farklı olarak;üretici ve ülke menfaatleri açısından tehlikeli gelişmeler yaşanmaktadır. Bunun başlıca nedeni, önceki sezonlardan farklı olarak, şimdiye kadar fındık ithalatı yapan uluslararası firmaların, ülkemizde sanayici ve ihracatçı konumuna geçmesidir. Bu firmalar Türkiye fındık pazarında tekelleşmektedirler.”

ÜRÜN ÇOK AMA KALİTE DÜŞÜK

KABUKLU fındık fiyatlarındaki düşüşün daha yeni olduğunu belirten Tüm Kuruyemiş Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜKSİAD) Yönetim Kurulu Başkanı Muammer Çaputçu, “Bu yıl fındığın kalitesinde problem var. Ürün çok ancak kalite düşük. Perakende fiyatlarını sadece fındığın üretici rakamları belirlemiyor. Ancak ne olursa olsun fındığı perakende fiyatları piyasa koşullarına göre yüksek. Kabuklu fındık ayıklandığında iç fındığın kilogram fiyatı 25 liraya kadar çıkıyor. Firelerle birlikte kavrulma maliyeti de eklenince, iç fındığın toptan pazarda fiyatı 30 lirayı buluyor. Şu anda yüksek olan perakende fiyatlarının düşeceğini düşünüyorum” diye konuştu.  

90 gram paketli fındığın market fiyatları

2013 4.1 lira 
2014 5.2 lira 
2015 7.1 lira