Tarlada fiyatlar uçtu rafta ucuzluk hayal

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2014 yılındaki tahıl, bakliyat, sebze ve meyve fiyatlarının seyrini açıkladı. TÜİK’e göre 2014 yılının rekor kürsüsünde kayısı, patates ve kırmızı biber ilk üç sırayı kaptı. Geçen yıl ‘don’ nedeniyle rekolte kaybına uğrayan kayısının fiyatı yüzde 129, patates fiyatı yüzde 106 ve baharatlık kırmızı biberin fiyatı yüzde 80 arttı.
Tarım ürünlerindeki sıkıntı 2014’le sınırlı kalmadı. 2015’te de hava koşullarına bağlı olarak üretici fiyatlarındaki artış sürüyor. Fırtına, sel ve don olaylarına bağlı olarak şubat ayında da üretici fiyatlarında anormal artışlar meydana geldi. Şubatta üretim yerinde patates yüzde 57, patlıcan yüzde 33, yeşil soğan yüzde 33, ıspanak yüzde 26, limon yüzde 21 zam gördü.
Fiyat artışı sivri biberde yüzde 20, porkatalda yüzde 16, pırasada yüzde 12, havuçta yüzde 10 ve karnabaharda yüzde 10 olarak gerçekleşti.

Markette ateş pahası
Tarladaki fiyat ile marketteki fiyat farkı ise yüzde 500’e yaklaştı. Bir demet maydanoz tarladan markete yüzde 496 oranında zam gördü. Portakalda fiyat farkı yüzde 303, lahanada yüzde 280, karnabaharda yüzde 247, marulda yüzde 231, elmada yüzde 230  olarak gerçekleşti.

ŞEMSİ BAYRAKTAR Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Başkanı
‘Tarladan markete fiyat 6 kat artıyor’
“Gece-gündüz, yağmur-çamur demeden çalışan üreticinin ürünleri perakendede 4-5 kat farkla satılıyor. Üreticiden tüketiciye maydanoz 6, kuru incir 5, portakal 4, lahana 4, karnabahar 3.5, kuru üzüm, marul, elma, nohut, kayısı 3 kat zam görüyor.
2013-2014 üretim döneminde doğal afetler, kayısı, fındık, elma, arpa, buğday başta olmak üzere bitkisel üretimi düşürdü. 2014’te kayısıda yüzde 65.4, fındıkta yüzde 25, tütünde yüzde 24.9, kivide yüzde 23.6, elmada yüzde 20, kırmızı mercimekte yüzde 17.7, cevizde yüzde 14.8, buğdayda yüzde 13.8, nohutta yüzde 11.1, çeltikte yüzde 7.8, kuru soğanda yüzde 6 azalma oldu. 2015 Şubat ayında da don nedeniyle patates, ihracat dönemi olması ve arzın örtü altından sağlanması dolayısıyla patlıcan, biber ve salatalık fiyatlarında artış oldu.”
 

İbrahim Yetkin Türkiye Ziraatçiler Derneği (TZD) Başkanı
‘Fiyatları aracı tefeci artırıyor’
“2014’te iklimsel değişiklikler rekolteyi düşürdü, fiyatlar anormal yükseldi, 2015’te de yükselmeye devam ediyor. Kayısı, patateste ve pirinçteki artış bundan kaynaklandı. Normalde rekolte az olursa fiyat artar, çok olunca düşer. Ancak üreticideki fiyatlarla perakende satış fiyatları arasında uçurum var. Zaten bundan sonra sebze ve meyveyi ucuza yemenin imkanı yok. Hem yapısal sorunlar devam ettiğinden, hem de piyasayı düzenleyici kurumlar olmadığından fiyatlar kolayca speküle ediliyor. Ayrıca kayıtdışılık çok fazla. Bu nedenle arz talep dengesi sağlıklı oluşmuyor. Aracılar, tefeciler fiyatları bu seviyelere getiriyor. TÜİK’in açıkladığı verilere göre bitkisel üretim değeri 2014’te yüzde 6 artmış. Perakendede artış ise yüzde 17-18 civarında. Bu da tarımdan kimin para kazandığını açıkça ortaya koyuyor.”