Tarım ve Hayvancılıkta Çoban Sorunu: Meclis Gündemindeki İddialar

DEVA Partili Hasan Karal, Türkiye’de bulunan yabancı çobanlarla ilgili Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’nın yanıtlaması istemiyle Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı’na (TBMM) soru önergesi verdi. Milletvekili Karal, Türkiye’de tarım ve hayvancılığın, son yıllarda uygulanan yanlış politikalar dolayısıyla hem dışa bağımlı hale geldiğini hem de bu alanda çalışan kişi sayısının önceki yıllara göre gerilediğini söyledi.

“Birçok bölgede yabancı uyruklu vatandaşlarını kayıt dışı olarak çobanlık yaptığı bilinmektedir”

Buna bağlı olarak ülkedeki küçükbaş ve büyükbaş hayvan sayısı varlığının da azaldığına dikkat çeken Karal, “Hayvancılıkla uğraşanlar, yeteri kadar gelir elde edememeleri, maliyetlerle başa çıkamamaları dolayısıyla bu sektörü bırakmak durumunda kalmış, özellikle kırsal bölgelerde kısıtlı olan şartlar dolayısıyla çoban (sürü yöneticisi) bulunması bir hayli zor duruma gelmiştir. Bu nedenlerden dolayı Türkiye genelinde özellikle tarım ve hayvancılık sektöründe yabancı uyruklu vatandaşlar istihdam edilmektedir. Birçok bölgede de yabancı uyruklu vatandaşların kayıt dışı olarak çalıştığı bilinmektedir.” şeklinde konuştu.

“Büyükbaş ve küçükbaş temini konusunda dışa bağımlıyken, çoban istihdamında da dışa bağımlı hale getirilmişiz”

Milletvekili Hasan Karal, Ticaret Bakanı Ömer Bolat’ın, 7 Temmuz 2024’te bir gazeteye verdiği röportajda, “25 bin Afgan çoban gitse tarım hayvancılık kalmaz” şeklinde beyanda bulunduğunu anımsattı. Karal, Türkiye Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Merkez Birliği (TÜDKİYEB) Genel Başkanı Nihat Çelik’in de Türkiye'nin acilen 150 bin çobana ihtiyaç duyduğunu, hükümetin Afganistan ve Türk Cumhuriyetleri ile yabancı çoban istihdamı için görüşmeler yaptığı şeklindeki iddialarını gündeme  getirdi. Karal, hem Bakan Bolat’ın hem de Nihat Çelik’in açıklamalarının Türkiye’de hayvancılığın geldiği durumu göstermesi açısından ibretlik olduğunu ifade ederek, “Et fiyatları o kadar pahalı ki vatandaş erişemiyor. Yüksek fiyatlar dolayısıyla insanlar zaten kurban ibadetini yerine getiremedi. Bu açıklamalardan da görüyoruz ki büyükbaş ve küçükbaş temini konusunda dışa bağımlıyken, çoban istihdamında da dışa bağımlı hale getirilmişiz. Çok yazık.” diye konuştu.

“25 bin Afgan çoban gitse tarım hayvancılık kalmaz” sözünü teyit ediyor musunuz?”

Karal, verdiği önergede Tarım ve Orman Bakanı Yumaklı’dan şu sorulara yanıt verilmesini istedi:

“1) Ticaret Bakanı Sn. Ömer Bolat’ın “25 bin Afgan çoban gitse tarım, hayvancılık kalmaz” şeklindeki açıklaması Bakanlığınızın resmi verilerinde mevcut mudur? Bu açıklama Bakanlığınızca da teyit edilmekte midir?

2) Yurt dışından 150 bin çoban ihtiyacının karşılanması için Afganistan ve diğer Türk Cumhuriyetleriyle hükümet tarafından görüşmeler yapıldığı iddiaları doğru mudur?

3) Türkiye’de kayıtlı yabancı uyruklu kaç çoban çalıştırılmaktadır? Bu çobanlar hangi milletlere mensuptur?

4) Kayıt dışı çoban ve tarım işçisi çalıştırılmasına yönelik alınan tedbirler nelerdir?

5) Kaçak çobanlarla ilgili herhangi bir adli ve idari işlem başlatılması için girişimlerde bulunulmakta mıdır?

6) Bugüne kadar tespit edilen yabancı uyruklu kaçak çoban ve tarım işçisi sayısı kaçtır?