Patatesin, soğanın ve limonun ardından: Yeni bakanı bekleyen kriz kapıda

Yaz mevsimi olmasına rağmen gıda fiyatlarında yaşanan fiyat krizinde şimdi de sarımsak endişesi ortaya çıktı. Aracı düzeni ve spekülatörlerin yanında bir de düşük rekolte beklentisi nedeniyle ütericiler sarımsakta fiyatın geçen seneye oranla oldukça yükselmesini bekliyor. Yüksek üretici fiyatları tüketiciye de yansıyacak.

Rekolte 5 bin ton düştü

Türkiye’nin önemli sarımsak üretim merkezlerinden Taşköprü’de geçen yıl 25 bin dekar alanda 30 bin ton üretim yapılmıştı. Bu yıl ise düzensiz yağışlar ve bazı hastalıklar nedeniyle rekoltenin 25 bin ton civarında olacağı öngörülüyor. Geçen yıl sezon başında fiyatı büyüklüğüne göre 6 liraya kadar satılan kuru sarımsağın kilogramı, sezon sonunda 1 liraya düşmüştü. Bu yıl çiftçilerde rekoltedeki düşüş dolayısıyla yüksek fiyat beklentisi oluştu.

Üretici fiyatı 10 liraya çıkar

Kastamonu Ziraat Odası Başkanı Mehmet Butur, “Kalitede de düşüklük var ama fiyatların tırmanacağını, geçen seneye göre çok iyi olacağını tahmin ediyoruz. Şu anda yaş sarımsağın kilogramı küçüğü 1,5, orta boyu 2,5-3, iri boyu ise 4,5-5 lira gibi rakamlara satılıyor” dedi.

Sarımsak üreticisi Selçuk Ölmez de geçen yıl sarımsağın kalite ve veriminin yüksek, fiyatının düşük olduğunu belirterek, “Bu nedenle zarar ettik. Bu sene kalite ve verimde yarı yarıya düşüklük var ama geçen seneye göre fiyatların yüksek olmasını bekliyoruz. Fiyatın 10 liraya kadar çıkacağını düşünüyoruz” dedi. Bir diğer üretici Adil Aydın ise, “Hastalık münasebetiyle hasada erken başladık. Sarımsağın çiftçinin yüzünü güldürmesi lazım. Maliyetler çok fazla. Sarımsağın en küçüğünün 2,5-3, irisinin ise 5-6 lira arasında olması lazım” diye konuştu.

Tüketiciler ise bugün itibariyle sarımsağın kilo fiyatına ortalama 10 lira ödemek durumunda kalıyor. Üretici fiyatlarının yükselmesi üzerine fiyatlarda da sert yükseliş bekleniyor.

Karpuz üreticisi dertli

Öte yandan, patatesi ve karpuzu ile ünlü İzmir’in Ödemiş ilçesinde patates fiyatları tavan yaparken, karpuz fiyatları da taban yaptı. Ödemiş karpuz pazarında üreticiler, ürüne alıcı bulmakta sıkıntı yaşadıklarını belirtirken, alıcılar da Ödemiş karpuzunun itibar kaybettiğini vurguladı.
Alım ve satım yapan Ertan Çepni, “Ödemiş karpuzu yaklaşık 2 hafta önce piyasaya çıktı; fakat alıcı olmaması nedeniyle sıkıntılı günler geçiriyoruz. Şu an fiyatlar 25-30 kuruş civarında seyrediyor. Üreticinin maliyeti karşılayabilmesi için en az 40 kuruş civarında satması gerekiyor. Böyle giderse Ödemişli üretici karpuzdan vazgeçecek” dedi. Karpuz tüccarı Ali Eser de “Ödemiş, İzmir’e 100 kilometre uzaklıkta. Taşıma maliyetleri yükseldi. Ürünün raf ömrü kısa. Önceki yıllarda yapılan aşılı üretim de karpuzun tadını kaçırınca Ödemiş karpuzunun ekonomik olarak da tadı kaçmış oldu” dedi.

FINDIKTA SERBEST PİYASA FİYAT KIRACAK

Yüksek maliyetlerle boğuşan fındık üreticileri için 2018 yılı da zorlu geçecek. Giresun Keşap Fındık Üreticileri Birliği Başkanı Mustafa Şahin, “Serbest piyasada fındık fiyatlarının tahmini olarak 10 ila 12 TL arasında olacağını düşünüyoruz” dedi.

Şahin, Toprak Mahsulleri Ofisi’nin açıklayacağı fındık alım fiyatının da serbest piyasada fiyatlar üzerinde fazla bir etkisi olmayacağını ifade etti. Fındık üreticileri, yaptıkları açıklamalarda fındığın kilosunun en az 15 lira olması gerektiğini bildiriyorlar.