Dünyada ucuzlayan gıdaya, Türkiye’de zam yağıyor; Mutfak masrafı, bir yılda ikiye katlandı

Dünyada gıda fiyatları son 55 aylık dönemin en düşük seviyesinde. Bu ucuzluk Türkiye’ye uğramadığı gibi başta mercimek ve bulgur olmak üzere tüm bakliyat ürünlerinin fiyatları bir öncekine göre yüzde 50 ile yüzde 100 arasında arttı. Fiyat artışı bakliyatla sınırlı kalmadı. Tüpgazdan meyve-sebzeye kadar mutfaktaki her ürün zamdan nasibini aldı.

BM Tarım Örgütü’nün verilerine göre, dünyada Gıda Fiyatları son 55 aylık dönemin en düşük düzeyine geriledi. Türkiye’de ise gıdaya üst üste gelen zamlar, mutfağı yangın yerine çevirdi. Bakliyat fiyatları yüzde 50 ile 100 arasında arttı. Mercimeğin kilosu 6, fasulyenin 7 lira olurken, bulgur 3, nohut ise 6 liraya yükseldi. Geçen yıl bu ürünlerin ortalama fiyatı 2 ile 4 lira arasındaydı. Artık tencere, yüzde 100 pahalıya kaynıyor. 

Ekonomide kötü gidişat piyasaları olumsuz etkilediği gibi vatandaşın mutfağını da yangın yerine çevirdi. Sebze, meyve ve kuruyemiş fiyatlarındaki artış mutfaktaki ana tüketim maddesi olan bakliyatta da yaşanıyor. En son et, süt, sebze ve meyve ürünlerinde görülen fiyat artışları, bakliyat ürünlerine de sıçradı. Başta kırmızı mercimek, yeşil mercimek ve bulgur olmak üzere tüm bakliyat ürünlerinin fiyatları bir öncekine göre yüzde 50 ile yüzde 100 arasında arttı. Kırmızı ve yeşil mercimeğin kilosu 6, fasulyenin kilosu 7 lira olurken, bulgur 3, nohut ise 6 liraya satılıyor.

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO), aylık açıkladığı verilere göre dünyada gıda fiyatları, şubat ayındaki düşüş ile birlikte son 55 aylık dönemin en düşük düzeyine geriledi. Türkiye’de ise fiyatlar dünyaya oranla sürekli yükseliyor. Geçen yıl bu ürünlerin ortalama fiyatları 2 ile 4 lira arasında değişirken, bu yılki artış vatandaşın bütçesini olumsuz etkiledi. Artık vatandaşın tenceresi, geçtiğimiz yıla göre neredeyse yüzde 100 daha pahalıya kaynıyor. Geçtiğimiz yıl yaşanan doğal afetlerin tarım arazileri ve seralara zarar vermesi hemen hemen bütün ürünlerde rekolte düşüklüğüne neden olmuştu. Ürünlerdeki rekolte kaybı, iç piyasada ürün sıkıntısı oluşturdu. Bunun üzerine fiyatlarda belli aralıklarla artışlar görüldü. Son aylarda Merkez Bankası’na yapılan baskı sonucu döviz kurlarındaki hızlı yükseliş de gıda fiyatlarını geçen yıla göre neredeyse iki kattan fazla artırdı. Market ve pazara yansıyan bu artış artık vatandaşın bütçesini zorluyor. En çok fiyat artışı, kırmızı mercimek, yeşil mercimek ve bulgurun yanı sıra nohut ve barbunyada yaşandı. Geçen yıl mercimeğin ortalama kilogram fiyatı 2 ile 3 lira arasında satılırken, bulgur, pirinç ve nohut 2,50 ila 3, barbunya 5, fasulye ise 3,50 ile 4 lira arasında satışa çıkıyordu. Bu yıl mercimeğin ortalama kilosu 6 lira. Barbunya 7, pirinç 4,25, kabuklu bakla 5, nohut 4, fasulye ise 7 lira. Bu ürünlerin fiyatları geçen yıla göre hemen hemen iki katına çıktı. Fiyatlar marketlere ve semtlere göre de değişiklik gösteriyor. İstanbul’da bazı semtlerde bu ürünlerin ortalama kilo fiyatı 10 liraya kadar çıkabiliyor.

Rami Kuru Gıda Hali’ndeki esnaflar, fiyat artışlarının tek nedeninin olmadığını ifade ediyor. Esnaf, iç piyasada oluşan düşük üretimden dolayı ithalata yöneldiklerini, döviz kurlarındaki artışın bu yüzden hızlı bir şekilde markete ve piyasaya yansıdığını ve fiyatların arttığını belirtiyor.

FİYAT ARTIŞI DEVAM EDECEK

Esnaf, fiyatların artışından hoşnut olmadığını belirtirken, ürünleri stoklayanların fiyatların artmasında da aktif rol oynadığından yakınıyor. Denetimsizlik yüzünden de stokçuların kuruyemiş ve diğer gıda maddelerinde olduğu gibi bakliyatta da istedikleri zaman ürünlerin fiyatını düşürüp yükselttiklerini belirtiyor. Esnaf, doların daha da artması karşısında fiyatların da artabileceğine dikkat çekiyor. Bakliyat gibi ürünlerin bu kadar pahalı olmaması gerektiğini belirten vatandaşlar, mutfağı doldurabilmek için her hafta en az 100 liradan aşağıya harcama yapılmadığını söylüyor. Vatandaşın tenceresi geçtiğimiz yıla göre neredeyse yüzde 100 daha pahalıya kaynıyor. Türkiye Ziraatçılar Derneği (TZD) Başkanı İbrahim Yetkin ise yeni ürünler çıkana kadar fiyatların artışının süreceği bilgisini veriyor. Türkiye Ziraat Mühendisleri Odası’nın verilerine göre Türkiye 2013’te 199 bin ton mercimek, 25 bin ton kuru fasulye, 56 bin ton nohut ithalatı yaptı.