ÇİFTÇİ-SEN Çekirdeksiz Kuru Üzüm için taban fiyat 18 TL olmalı

ÇİFTÇİ-SEN  2021 yılı çekirdeksiz kuru üzüm maliyeti ve referans fiyatı ile ilgili yaptığı yazılı açıklamada;

Çok yıllık bir bitki olan üzüm, asma çubukları dikildikten 3-4 yıl sonra ürün vermeye başlar. Bu süre içinde tarlaya sürekli bakım yapılır, gübrelenir, yüksek sisteme almak için bağ direkleri dikilir, yer altı suyu varsa artezyen açılır, ürünün dış etkenlerden korunması için örtü altına alınır vb. yatırımlar yapılır. O nedenle üzüm para etse de, etmese de, üretici kendisinin ve çalışan aile fertlerinin yevmiyelerini dahi kazanamasa da, umudunu daha sonraki yıllara taşıyarak üretmeye devam etmek zorundadır. Üreticiyi vuran sadece açıklanan düşük alım fiyatları değildir. Tarım arazilerini yok eden, suları kirleten, iklim değişikliğine yol açan, ekolojik dengeyi bozan maden ve JES gibi enerji yatırımları, tarımsal üretimde kullanılan kimyasallar üreticilerin düşünemedikleri sayısız problemleri beraberinde getirmekte, gelecek umutlarını da tüketmektedir. Tarım ve Orman Bakanlığı da, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı da bu duruma sessiz kalmaktadır.

2020-2021 yılında yaşanan hızlı İklimsel değişiklikler tüm tarımsal ürünlerde olduğu gibi üzüm üretimi açısından da, 2021 yılında sıkıntılı bir süreç yaşattı. JES’lerin, çevre kirliliğinin yarattığı iklim değişikliği kendisini mevsim dışı fırtına, aşırı yağış, dolu ve bir nevi asit yağmurları olarak gösterdi, bağ alanlarında telafisi olamayacak zararlar ortaya çıkarttı. Bu mevsim dışı yağışlar vb. bir çok üreticinin geçmiş yıllardaki rekoltesini yakalamasını engellediği gibi üzümlerin kalitesini de bozdu. Hasat ve kurutma sürecinde iklim değişikliğinin yaratacağı sorunlarsa henüz bilinemiyor. Dolayısıyla, sağlıklı üretim planlaması yapabilmek, kâr veya zararı önceden hesaplayabilmek giderek imkansızlaşıyor. Kg maliyeti ancak hasat dönemlerinde hesaplanabiliyor; çünkü çekirdeksiz üzüm üretilen bölgeler büyük ölçüde JES’lere açılan veya JES’lerin etkilediği yeraltı sularıyla sulanan bölgelerdir; iklim değişikliği ve JES’lerin etkileri hasada kadar girdi kullanımını arttırmaktadır. Girdi fiyatlarıysa döviz kurunun artış oranını katbekat aşarak %40-60 oranında pahalılaşmıştır. Üreticiler her yıl bir önceki yıla göre daha fazla problemle ve yoksullaşmayla karşılaşmaktadır.

Tarım şirketleri alım veya satım fiyatlarını belirlerken tesislerine yatırdıkları paraların, kullandıkları kredilerin faizini, amortismanlarını, işçilik, depolama vb. giderlerini hesaba kattıktan sonra fiyatlarını belirlerler ve kâr- zarar hesaplamasını ona göre yaparlar. 

Tarım ve Orman Bakanlığı yıllardır TMO’ya sınırlı miktarda aldırdığı kuru üzüm alım fiyatlarını açıklarken maliyet hesaplamasının içine üreticilerin arazileri ve meyve bahçeleri için yatırdıkları parayı, bankalardan aldıkları kredilerin faizini, hatta üreticilerin ve ailelerinin emeklerinin parasal değerini bile hiç hesaba katmadan fiyat belirlemekte, piyasayı şirketlerin lehine düzenlemekte, bizlerin açlık ve yoksullukla yaşamaya devam etmemizi istemektedir.

Tarım ve Orman Bakanlığı 2020 yılı hasat dönemimde 9 numara kuru üzümü TMO’ya 12,5 TL’den aldıracağını söylemiş ve “bu yıl kuru üzüm fiyatını 12.5 TL nin altına düşürmeyeceğiz” demişti; ama ne yazık ki tüccarlar hiçbir zaman bu fiyattan üzüm almadılar. TARİŞ’in alım fiyatları bile birçok kez bu fiyatların altına düştü. Tarım ve Orman Bakanı Pakdemirli üreticilere verdiği sözünü yerine getirmedi.

            Şaraplık üzüm üreten üreticilerin durumu da sofralık üzüm yetiştiren üreticilerden farklı değildir. Üreticilerin kendi üzümlerini işleyip satmaları yasak olduğundan fiyat belirlemesi de tamamen şarap fabrikalarının insafına bırakılmış durumdadır.

ÇİFTÇİ-SEN olarak diyoruz ki;

Üzüm üreticilerinin insanca yaşayabilmesi ve üretimlerini devam ettirebilmeleri için en azından (tesis masrafları amortisman payı ve çıplak arazi değerinin faizi hesaba katılmadan oluşan) kuru üzüm maliyeti olan 11,50 TL'nin üzerine %25 kar payı + %25 insanca yaşam payı (asgari  enflasyon oranı) eklenerek fiyat belirlenmelidir. Bu hesaplamaya göre referans taban fiyatın en az 18,00 TL olması gerekir.

• Gerek Uluslararası sözleşmelerden gerekse de Anayasa’dan gücünü alan çiftçilerin sendikal örgütlenmesi fiyat belirlemelerinde sürece dahil edilmelidir.
• Ziraat Odaları, Birlikler, kooperatifler vb. çiftçi örgütleri de demokratik yapılara kavuşturulmalı, 4572 sayılı kooperatif yasasının şirketler lehine olan hükümleri kaldırılmalı, TARİŞ, üretimden pazarlamaya kadar olan zincirin her halkasında, yönetim organlarında, üreticilerin söz ve karar sahibi olacağı şekilde yeniden yapılandırılarak kuru üzüm alımında devreye sokulmalıdır.
• Kuru üzüm fiyatlarında maliyet, kâr payı ve insanca yaşama payı gözetilerek sendikamızın referans fiyatları üzerinden TARİŞ tarafından destekleme alımı yapılmalı, hükümet bu konuda desteğini vermelidir.
• Üzümün anavatanı olan ülkemiz yüzlerce üzüm çeşidini barındırmaktadır. Üzüm üretimi yapan üreticilerin üzüm çeşitlerini arttıracak tarzda üretim yapması için planlamalar yapılmalı, bu çeşitlerden yararlanmaları, geliştirmeleri ve yaygınlaştırmaları için teşvikler verilmelidir.
• Şaraplık üzüm üreten üreticilerin üzümlerini işleyip satabilecekleri yasal düzenlemeler yapılmalı ve ürünlerini işleyerek satmaları konusunda teşvikler verilmelidir.
• Üreticilerin üretimleri sürecinde zirai kimyasallardan ve şirketlere bağımlı girdilerden kurtulmaları için hükümet ve yerel yönetimler tarafından agroekolojik üretime ilişkin eğitimler verilmeli ve üretim tarzında bu değişikliğe uygun hareket eden üreticilere teşvikler verilmelidir.
• Sağlıklı ürün sağlıklı ortamda yetişir. Bu nedenle tarım topraklarını, suyu havayı kirleten JES yatırımlarına son verilmeli, var olanların faaliyetleri durdurulmalıdır.
• Tarım Sigortaları Yasası şirketlerin kazancını artırmak için değil, üzüm üreticilerini zor günlerinde yardımcı olmak amacıyla yeniden düzenlenmelidir.

Bizler ürünlerimizi yok pahasına satın alarak emeğimizi sömürmeye çalışanlara, insanların ve tüm canlıların yaşam alanlarını yok etmeye çalışanlara karşı durmak için örgütlenmeye çalışıyoruz. Çiftçiler Sendikası (ÇİFTÇİ-SEN) olarak küçük üreticilerin hakları için mücadele etmeye ve bu konuda hükümeti ve yetkilileri uyarmaya devam edeceğiz.