Adıyaman Üniversitesi Öğretim Üyesi TÜBİTAK Projesi Aldı

Kahta Meslek Yüksekokulu Veterinerlik Bölümü öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Zeynep Şahan, TÜBİTAK 1001-Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı kapsamında “Farklı Yöntemlerle Kurutulmuş Narenciye Posalarının Süt Sığırlarında ve Buzağılarda Kullanımı” adlı proje ile TÜBİTAK’tan destek almaya hak kazandı.
Yrd. Doç. Dr. Zeynep Şahan, "249 bin 213 TL bütçeli ve 2 yıl sürecek olan projede proje yürütücüsü olarak görev alacaktır. Projede ayrıca Adana Çukurova Üniversitesi’nden Prof. Dr. Murat Görgülü, Prof. Dr. Mehmet Serdar Öztekin, Dr. Tunahan Erdem ve Yrd. Doç. Dr. Uğur Serbester araştırmacı, Prof. Dr. Ebru Kafkas ise danışman olarak görev alacak" dedi.
Narenciye posalarının ülkemizde mevsime bağlı olarak elde edilen bir gıda endüstrisi atığı olduğunu ifade eden Şahan, "Gıda endüstrisinde işlenerek değerlendirilen narenciye ürünleri; turunç portakal, greyfurt, mandarin ve limon olup, yıllık toplam üretim yaklaşık 4 milyon ton civarında. Narenciye meyvelerinin meyve suyuna işlenmesinden sonra yaklaşık olarak yüzde 35-40 oranında posa açığa çıkmakta. Bu rakam narenciye posalarının ülkemizde önemli bir ekonomik potansiyele sahip olduğunu gösterir" dedi.
Yrd. Doç. Dr. Zeynep Şahan, narenciye posalarının içerikleri meyvelerin çeşidine, toplandığı bölgeye bağlı olarak değişmekle birlikte genel olarak karbonhidrat ve selülozca zengin, proteince fakir yem kaynağı olduğunu kaydederek, şunkları söyledi:
"Bu nedenle ruminant beslemede enerjice zengin yem kaynağı olarak kabul görürler. Ancak suda çözünür karbonhidrat içeriklerinin yüksek olması depolanmaları sırasında hızla bozulmalara ve besin değerinde kayıplara yol açabilmekte. Ülkemizde ciddi düzeyde yem açığı bulunmakta. Bu açığı kapatacak alternatif yem kaynaklarının bulunması büyük önem arz etmektedir. Narenciye posalarının yaş olarak kullanımı mümkün olmakla birlikte, suca zengin olmaları bu atığın taze olarak kullanımını sınırlandırmakta. Ayrıca 2872 nolu Çevre Kanunu’nda yer alan atıkların taşınması ile ilgili prosedür ve ceza hükümleri posaların yaş olarak kullanımını elverişsiz hale getirmekte. Meyve suyu üretiminden elde edilen posaların kurutularak ekonomiye yem katkı maddesi olarak geri kazandırılması uygun bir atık değerlendirme stratejisi olarak kabul edilebilir. Kurutma işlemiyle narenciye posalarının hayvanlarda yem katkı maddesi olarak değerlendirilmesi ve ekonomiye geri kazandırılması sağlanarak hem atık değerlendirilmiş olacak, hem de bu atığın çöp olarak getirdiği ekonomik ve çevresel maliyet ortadan kaldırılmış olacak. Bu projede narenciye posaları kızılötesi ışınım enerjisi, sıcak hava ve bu iki yöntemin kombinasyonu ile kurutulacak. Kurutma sonrasında elde edilen ürünlerde besin madde, aroma maddeleri, uçucu yağ asidi ve in vitro sindirilebilirlilik analizleri yapılacak. Bu analiz sonuçları ve kurutma maliyeti dikkate alınarak en uygun kurutma yöntemi belirlenecek. Belirlenen kurutma yöntemi ile kurutulan ve 2mm elek kullanılarak öğütülen narenciye posaları süt sığırı ve buzağı denemelerinde kullanılacak. Süt sığırı denemesinde kurutulmuş narenciye posası belirli düzeylerinde kullanılacak ve yem tüketimi, süt verimi ve kompozisyonu, sütün yağ asiti, vitamin, mineral ve aroma içeriği ile hayvanın kan parametreleri üzerine etkisi incelenecek. Buzağı denemesinde ise buzağı alıştırma yemlerine belirli düzeylerde eklenerek buzağılarda yem tüketimi ve canlı ağırlık üzerine etkileri belirlenecektir."