Çeltik Yanıklığı Hastalığı ve Mücadelesi

Çeltiğin, ekimi hasadı kadar hastalık ve zararlılardan korunması da önemlidir.

Fungus, çeltik bitkisinin yaprak, yakacık, kulakçık, sap, boğum, başak sapı ve kavuzlar üzerinde lekeler oluşturur. Yapraktaki ilk belirtiler küçük, yuvarlak noktalar halinde ve kahverengi lekeler şeklinde olup, sonraki günlerde bu lekeler damarlar boyunca uzayarak tipik baklava dilimi şeklini almaktadır. Lekelerin ortası gri-bej veya saman sarısı renkte olup etrafı kahverengi bir hale ile çevrilidir. Duyarlı çeşitlerde kolaylıkla gelişir ve yaprak ayasını tamamen kaplayarak yaprağın kurumasına neden olabilir.

Yakacık enfeksiyonlarında, hastalıklı kısım iple sıkılmış gibi bir görünüm alır ve yakacıktaki leke yaprak kınına doğru uzanabilir. Kın üzerindeki lekeler ise, uzunlamasına gelişirler. Sap üzerinde yağ lekesine benzer belirtiler oluşur ve bu lekenin üzerinde petrol yeşili renkte küf gelişir. Bitki üst kısmından çekilirse boğumdan kopar.

Salkımın altındaki boğumda yanıklık enfeksiyonu; “salkım boğum yanıklığı” olarak isimlendirilir. Bu durumda salkım normal yeşil renk yerine mavi-yeşil renk alır. Boğum enfeksiyonunda; tane oluşturmayan boş kavuzlar meydana gelir veya cılız, çimlenme yeteneği düşük, pazar değeri olmayan tebeşirimsi taneler oluşur. Epidemi olan yıllarda zarar çok yüksektir.

Ülkemizde Temmuz ve Ağustos aylarında düşen yağışlar, günlük oluşan çiğ veya sis gibi faktörlerin yaratmış olduğu rutubet ortamının, yaprak üzerinde günün geç saatlerine kadar devam etmesi, hastalık oluşumunu artırmaktadır.

Mücadele için;

• Hastalıktan ari sertifikalı tohumluk kullanılmalıdır.
• Hastalığa toleranslı veya dayanıklı çeşitler ekilmelidir.
• Hasat sonrası tarladaki hastalıklı bitki artıkları yok edilmelidir.
• Analiz sonuçlarına göre dengeli gübreleme yapılmalı ve aşırı azotlu gübre kullanımından kaçınılmalıdır.
• Tarlada su seviyesi derin tutulmamalıdır.
• Gereksiz yere   su   kesimi   yapılarak, mahsul   susuzluk   stresine sokulmamalıdır.
• Sulama suyunun soğuk olmamasına özen gösterilmelidir.
• Ekim zamanında yapılmalıdır.
• Sık ekim yapılmamalıdır.

Çeltik yanıklığına karşı, tohum ve yeşil aksam ilaçlaması şeklinde kimyasal mücadele yapılır. Tohum ilaçlaması mutlaka koruyucu olarak yapılmalıdır. Yeşil aksam ilaçlama­sında, hastalık belirtileri bölgede görülür görülmez veya hava koşulları hastalık gelişmesine uygun şekilde gidiyorsa, hemen ilaçlama başlatılmalıdır. Gerekirse ilacın etki süresine ve hava koşullarına bağlı olarak ikinci veya üçüncü ilaçlama uygulanmalıdır.

Çeltik Yanıklık Hastalığına Karşı, Yeşil Aksam İlaçlamasında Ruhsatlı Bitki Koruma Ürünleri