Yaban hayvanları GPS vericili tasma ve fotokapanlarla doğasında izleniyor

Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar (DKMP) Genel Müdürlüğü, ülke genelindeki yaban hayvanı çeşitliliğini kurduğu 3 bin 180 fotokapanla izlerken 10 yılda 260 yaban hayvanına taktığı GPS vericili tasmayla da bu hayvanların yaşam döngülerini takip ediyor.

Türkiye'deki yaban hayatına yönelik çalışmalar yakın zamana kadar daha çok doğrudan gözleme dayalı olarak gerçekleştiriliyordu.

Son dönemde ise tabiatla mücadele ve yapısal zorlukların aşılmasına yönelik geliştirilen teknolojiler etkin olarak kullanılıyor. Yaban hayatını gözlemede canlıların hareketini algılayarak çekim yapabilen fotokapanlarla gerçekleştirilen çalışmalar, insan faktörünün çalışma sahasına etkisini mümkün olduğunca aza indiriyor.

Fotokapan çalışmalarıyla türlerin yayılış alanları, popülasyon dinamikleri, popülasyon yoğunlukları, bireylerinin teşhisi gibi bilgiler kesin verilerle ortaya konulabiliyor. Tür eylem planı, yönetim ve gelişme planı çalışmaları ile türlerin korunması faaliyetlerinde bu verilerden faydalanılıyor.

Ülke genelinde doğaya yerleştirilen yaklaşık 3 bin 180 fotokapan ile Anadolu yaban koyunu, ayı, sırtlan, kızılgeyik, karaca ve kurt gibi yaban hayvanları izleniyor.

Bakanlığın üretme istasyonlarında üretilen ya da yaban hayvanı rehabilitasyon merkezinde tedavi edilerek tabii alanlarına bırakılan ve bilimsel araştırma amacıyla doğal yaşam alanlarında yakalanan yaban hayvanları, hayatta kalma oranları ve yayılış alanlarının tespit edilebilmesi için uydu vericili ya da GPS'li tasmalar takılarak izleniyor. Yapılan izlemeler, yaban hayvanlarının üreme, konaklama ve kışlama alanlarının tespitine imkan verdiğinden, bu alanların yöntemine dair de alınacak kararlara altlık oluşturuyor.

Bu kapsamda son 10 yılda, 24 türden 260 yaban hayvanına GPS vericili tasma takılarak izleme çalışmaları yapıldı.

Bu verici uygulamasıyla 2013'te Adıyaman'daki bir çizgili sırtlanın 10 ayda yaklaşık 2 bin 894 kilometrelik alanda, 1518 kilometre yürüyerek Kahramanmaraş'a gittiği tespit edildi. Yine bu çalışmayla 2016'da Aksaray Ekecik Dağı'nda doğaya bırakılan ve 2 yıl izlenen bir Anadolu yaban koyununun yaklaşık 2 bin 300 hektarlık alanı kullandığı kayıtlara geçti.

KAÇAK AVCILARLA MÜCADELE

Ayrıca fotokapanlar yasa dışı avcılık ile mücadelede faaliyetin başarısını artırmak amacıyla Genel Müdürlük tarafından av koruma ve kontrol çalışmalarında ülke çapında yoğun şekilde kullanılmaya başlandı.

Kara Avcılığı Kanunu kapsamında av ve yaban hayvanı kaynaklarını yaşama alanlarıyla birlikte koruyarak bu kaynakları gelecek kuşaklara aktarmak için Bakanlık birimleri tarafından av koruma ve kontrolü faaliyetleri yürütülüyor. Söz konusu çalışmalar 15 bölge müdürlüğü, 81 il şube müdürlüğünce 2 bin 94 av koruma görevlisi, 400 arazi aracı, 3 bin 180 fotokapan ve 25 dron ile ülke genelinde yıl boyunca sürüyor. DKMP ekipleri tarafından 2012 yılından bugüne kadar yasadışı avlanan 72 bin 297 kişi hakkında işlem yapıldı ve 79 milyon 714 bin 542 lira idari para cezası kesildi.

Bakanlık, nesli tehlike altındaki yaban hayvanları ve bunların türevlerine ilişkin Birleşmiş Milletler Nesli Tehlike Altındaki Türlerin Ticaretine İlişkin Sözleşmesi'nin (CITES) paydaşı durumunda bulunuyor. Bu kapsamda gümrüklerden Türkiye'ye giriş ve çıkış yapacak nesli tehlike altındaki yaban hayvanları ve bunlardan elde edilen ürünlerin ticaretiyle ilgili iş ve işlemler yaparak kontrol altında tutup, denetleme yapılıyor. Kanun gereği bugüne kadar 44 bin 808 evrak düzenlendi.