Türk Somonu İhracatında Hedef 1 Milyar Dolar: Sektörden Rekor Artış!

Türkiye Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçı Birlikleri Sektör Kurulu Başkanı Sinan Kızıltan, Türk somonunda hasatların temmuz ayında tamamlandığını ve hasat edilen ürünlerin yıl sonuna kadar taze ve dondurulmuş olarak tamamen satılmasını öngördüklerini bildirdi. Kızıltan, Türk somonu ihracatının 2025 yılı sonunda 500 milyon doları aşacağını ve en geç 2035 yılına kadar Türkiye'nin 1 milyar doların üzerinde bir Türk somonu geliri elde edeceğini belirtti.

Ege Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği'nin Ocak-Haziran 2025 verilerine göre, Türkiye'nin su ürünleri ihracatı yılın ilk yarısında bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 4 artışla 974 milyon dolara yükseldi. Miktar bazında ise ihracat yüzde 13 düşüşle 132 bin 500 ton olarak gerçekleşti.

İhracatın Lideri Levrek, Artış Rekortmeni Türk Somonu Oldu

Su ürünleri ihracatının lideri konumundaki levrekte yılın ilk yarısında yüzde 10 artışla 303 milyon dolar, çipurada yüzde 8 artışla 273,7 milyon dolar ihracat kaydedildi. Türk somonu ise aynı dönemde yüzde 17 artışla 217 milyon dolar döviz getirisi sağlayarak 2025 yılının ilk yarısında sektörün ihracat artış rekortmeni oldu. Türk somonunu 65 milyon dolarla alabalık, 18,5 milyon dolarla orkinos ve 12,7 milyon dolarla kaya levreği ihracatı takip etti.

Yılın ilk yarısında 78 ülkeye su ürünleri gönderen sektörün ihracatında Rusya Federasyonu ilk sırada yer alırken, bu ülkeyi İtalya, Hollanda, Yunanistan ve İngiltere izledi.

Sektör 2 Milyar Dolar İhracat Hedefine Odaklandı

Sektörün ihracat performansını değerlendiren Sinan Kızıltan, tonaj açısından bir gerileme olmasına rağmen fiyatların ortalama yüzde 20 artması nedeniyle döviz girdisinin yükselmeye devam ettiğini belirtti. İhracat fiyatlarının artmasında rakip ülkelerdeki üretimin gerilemesi ve Türk su ürünleri sektörünün katma değeri yüksek, işlenmiş ürünlere yönelmesinin etkili olduğunu ifade eden Kızıltan, sektörün 2025 sonu için hedeflenen 2 milyar dolarlık ihracat rakamına ulaşacağına inandıklarını söyledi.

Türkiye'de yaklaşık 2000 balık çiftliği bulunduğunu ve binlerce ailenin geçimini sağladığı bu sektörün sürdürülebilirliği için çaba gösterdiklerini dile getiren Kızıltan, Akdeniz balıklarının lezzetleri nedeniyle dünya genelinde talebinin arttığına dikkat çekti.

Karadeniz'in Katkısı ve Türk Somonu Rekorları Devam Ediyor

Tarım ve Orman Bakanlığı'nın verdiği desteklerin ihracat performansında etkili olduğunu kaydeden Kızıltan, yatırımcıların önünün açılmasının ve yeni potansiyel alanların tahsis edilmesinin önemini vurguladı. Ege'de yeni potansiyel alanların açılmaması nedeniyle bazı levrek üretimlerinin Karadeniz'e kaydığını belirten Kızıltan, Karadeniz'de hala büyük bir potansiyel olduğunu düşündüklerini ifade etti.

Karadeniz'in Türkiye'nin su ürünleri ihracatına katkısının hızla arttığını ve bunda Türk somonunun önemli bir etkisi olduğunu belirten Kızıltan, 2019 yılında 29 milyon dolar olan Türk somonu ihracatının geçen yıl yaklaşık 17 kat artışla 498 milyon dolara yükseldiğini vurguladı.

Sinop, Samsun, Giresun, Trabzon, Rize ve Artvin'deki sahil bandında kurulan çiftliklerde yılın ilk yarısında 32 bin ton Türk somonu üretildiğini aktaran Kızıltan, "Türk somonunda hasatlar temmuz ayında bitti. Bu balığın ve dondurulmuş ürünlerin yıl sonuna kadar tamamının satılacağını öngörüyoruz. Bunun da yaklaşık 500-600 milyon dolar Karadeniz'deki üreticilerimize ihracat geliri olarak yansıyacağını öngörüyoruz" dedi. Kızıltan, Türk somonunun aslında alabalığın bir türü olduğunu ve belli bir süre iç sularda yetiştirilerek Karadeniz'e indirilip 3-4 kiloya kadar büyütüldüğünü açıkladı. Balığın fileto yapılması veya işlenmesi sonucunda birçok yeni pazara ulaşılabileceğini öngören Kızıltan, Karadeniz'deki yatırımlarla 2032 yılına, en geç 2035 yılına kadar 1 milyar doların üzerinde bir Türk somonu geliri olacağını yineledi.

Yılın ilk yarısında toplam 217 milyon dolarlık Türk somonu ihracatının yaklaşık 151 milyon dolarlık kısmının Rusya Federasyonu'na yapıldığını belirten Kızıltan, bu ülkeyi Belarus ve Japonya'nın izlediğini sözlerine ekledi.