Tıbbi aromatik bitkiler MEVKA desteği ile katma değer kazanacak

T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü koordinasyonunda TR-52 Karaman-Konya Bölgesi'nde çalışmalarını sürdüren Mevlana Kalkınma Ajansı Teknik Destek Programı kapsamında desteklenen ve Konya İl Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından yürütülen Çevre Dostu Tarımsal Ürünlerin Üretim, İşleme, Pazarlama Potansiyellerinin Araştırılması Projesi'nin kapanış toplantısı gerçekleştirildi.

MEVKA Hizmet Binası toplantı salonunda düzenlenen programa MEVKA Genel Sekreteri Dr. İhsan Bostancı, Konya İl Tarım ve Orman Müdürü Ali Ergin, kamu kurum ve kuruluş ve özel sektör temsilcileri ile proje paydaşları katılım sağladı.

Toplantının açılışında konuşan Konya İl Tarım ve Orman Müdürü Ali Ergin, “Konya ili tarıma elverişli arazi miktarı, girişimci ve nitelikli insan kaynağı, uygun ekoloji ve güçlü tarım kültürü, stratejik coğrafi konumu, tarımsal sanayi ve destekçi kurumları ile ''Tarımın Başkenti'' durumundadır. Konya ili 1,87 milyon ha tarım alanı ile Türkiye'nin %7,84'ünün oluşturmakta, on üç tane üründe üretim miktarı bakımından Türkiye'de ilk sırada yer almaktadır. Ayrıca tarımsal üretim değeri 32,78 milyar TL olup Türkiye tarımsal üretim değeri bakımından ilk sırada yer almaktadır. Dünya nüfusunun hızla arttığı günümüzde, bitkisel üretim ülkeler açısından oldukça önemli hale gelmiştir. İklim değişikliğinin etkisi ile su kaynakları olumsuz etkilenmektedir. Üretim deseni oluşturulurken fiyat, yeterlilik, su kaynakları ve çevresel şartlar ön plana çıkmaktadır.  Ülkemiz zengin bitki çeşitliliğine sahip farklı iklimsel özelliklere sahip bir üretim potansiyeline sahiptir. Bu üretim içinde endüstriyel kullanım potansiyeline sahip, katma değeri yüksek bitkilerin üretim imkânı sunduğu ülkemizde tıbbi aromatik bitki üretimi yaygınlaştırılması büyük önem arz etmektedir. Tıbbi aromatik bitkilerin kullanımının MÖ 3000 yılına dayandığı bilinmektedir. Gıda tüketimi başta olmak üzere ilaç ve kişisel bakım ürünü olarak kullanımı olan tıbbi aromatik bitkilerin önemi özellikle Covid-19 pandemisi ile daha da artmıştır. Dünyada bitkisel ürün çeşidi bakımından elli binin üzerinde tıbbi aromatik bitkinin üç binden fazla çeşidinin ülkemizde yetiştiği bilinmektedir.

Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ın tarımsal üretime verdiği destekler kapsamında Sayın Bakanımız İbrahim Yumaklı'nın talimatları ile; ilimizde faaliyet gösteren Tıbbi Aromatik Bitkiler Sektörünün değer zincirinde yer alan firmaların, destekleyici kuruluşların, eğitim ve araştırma kurumlarının ortak akıl ile belirledikleri hedeflere ulaşması ve dünya rekabet güçlerini artırmaları için Bakanlığımızca İlimizde “Tıbbi Aromatik Bitkilerde Kümelenme" çalışması devam etmektedir. İl Müdürlüğümüz Kümelenmeye yönelik çalışmalarımızı etkin hale getirmek ve ilimiz tıbbi aromatik bitkiler potansiyelini aktif hale getirmek amacıyla projeler uygulamaktadır. Bakanlığımızca yürütülen kümelenme çalışmasının alt projesi olarak “Çevre Dostu Tarımsal Ürünlerin Üretim, İşleme ve Pazarlama Potansiyellerinin Araştırılması Projesi" kapsamında; Konya ilinde ve Türkiye'de tıbbi aromatik bitki üreten, pazarlayan, araştırmacılara ve nihai yararlanıcı olan tüketicilere katkı yapacaktır. Ayrıca üretimi, katma değerli ürüne dönüştürülmesi ve pazarlama stratejilerinin oluşturulması bakımından önemli bir kaynak olacaktır. Bilgiye dayalı akılcı yaklaşımlar ve iyi bir stratejiyle yapılan çalışmalar ve üretimler dünya ölçeğinde değer kazanmaktadır. Tıbbi aromatik bitkiler sektörümüzün tüm soruları ve problemleri akademik çevrelerce ele alınıp, geleceğe dönük stratejileri göz önünde bulundurarak Ar-Ge faaliyetleriyle birlikte inovatif ve araştırma yönlerinin yansıtılması sektör açısından büyük önem arz etmektedir.  “Çevre Dostu Tarımsal Ürünlerin Üretim, İşleme, Pazarlama Potansiyellerinin Araştırılması"  projesi ile Dünyada, Türkiye'de ve Konya'da yetiştirilen tıbbi aromatik bitkilerin üretim alanı miktarı ve ticareti incelenmiş ve trend analizi ile gelecek beklentileri araştırılmıştır. Çalışma sonucunda Konya ili mevcut potansiyeli ortaya konularak tıbbi aromatik bitkilerin üretim miktarının artırılması öne çıkan ürünlerin belirlenmesi ve yatırım yapılacak konular üzerinde değerlendirmeler yapılmıştır. Projemize destek sağlayan Mevlana Kalkınma Ajansına, Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesine, Proje Koordinatörü Prof. Dr. Cennet Oğuz hocama, katılımcılarımıza,  faaliyetlerin sürdürülebilir olmasını sağlayan kurumlarımıza teşekkür ediyorum" dedi.

Akabinde destekledikleri proje hakkında ayrıntılı açıklamalarda bulunan MEVKA Genel Sekreteri Dr. İhsan Bostancı, “Sizlerin de malumu olduğu üzere kalkınma ajansları, sanayi ve teknoloji bakanlığı çatısı altında, kendine özgü mali ve teknik destek mekanizmalarına sahip, kamu, özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarını bir araya getiren, destekleyici, koordinatör ve katalizör olarak faaliyet gösteren kalkınma birimleridir.

Mevlana Kalkınma Ajansı olarak bizler de, Konya-Karaman Bölgesi'nde bölgesel gelişiminin sağlanması, bölgeler arası ve bölge içi gelişmişlik farklarının azaltılması ve bölgeye ulusal ve uluslararası yatırımcı çekilmesi amacıyla çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Ajansımız tarafından yürütülen bu çalışmalar neticesinde kurulduğumuz günden bugüne kadar uyguladığımız çeşitli destek programları ile bölgemize 1,5 Milyar TL'nin üzerinde kaynak aktarıldığını ve eş finansmanlarla birlikte 2.8 Milyar TL'lik bir yatırımın harekete geçirildiğini de bu vesile ile dile getirmek istiyorum. Tabi, kalkınma ajansları yapıları itibari ile sorumlu oldukları bölgelerde sadece mali destek sağlayan kuruluşlar değil, aynı zamanda o bölgede faaliyet gösteren firmaların altyapılarının güçlendirilmesi, rekabet güçlerinin artırılması ve sektörel gelişmelerin takibinin sağlanması doğrultusunda bölgedeki paydaşlara teknik açıdan da destek sağlayan kuruluşlardır. Bu minvalde ajansımız tarafından 2010-2023 yılları arasında yürütülen teknik destek programı kapsamında, Konya'da ise 680, Karaman'da ise 150, olmak üzere toplamda 830 projeye 32 Milyon TL kaynak aktarılmış, bu sayede 17.130 kişiye eğitim verilmiş, 232 adet analiz ve raporlama çalışmaları yapılmıştır. Bununla birlikte 2019 yılından itibaren KOBİ'lere açılan program kapsamında; 19 aile anayasası oluşturulmuş, dijital dönüşüm ve kaynak verimliliği ile ilgili 6 adet rapor hazırlanmış, 20 firmanın enerji etütleri yapılmış, 30 firmaya ihracat koçluğu eğitimleri verilmiş ve 9 firmaya yalın üretim çalışması yürütülmüştür. Ajansımız tarafından Tarım ve Orman İl Müdürlüğümüz özelinde verilen desteklere baktığımızda ise, Çoban Yetiştirme Projesi, Proje Hazırlama Eğitimi, Arazi Toplulaştırma ve Coğrafi Bilgi Sistemi Eğitimi, Gıda Güvenliği Temel Standartları Eğitimi, Turizm Sektöründeki Gıda İşletmelerini Denetleyen Kontrol Görevlilerine Yönelik ISO 22000 Gıda Güvenliği Eğitimi ve son olarak da istişare etme fırsatı bulduğumuz Çevre Dostu Tarımsal Ürünlerin Üretim, İşleme, Pazarlama Potansiyellerinin Araştırılması gibi projelere eğitim, altyapı ve araştırma projelerine toplamda 450 Bin TL'lik bir destek sağlandığını görüyoruz. Bugün de, ilimizde üretilen tıbbi aromatik bitkilerden; kimyon, anason, çörekotu, çemen, rezene, kişniş, karabuğday gibi tek yıllık tıbbi aromatik bitkilerimizin yanında üretimleri açısından gelecekte ön plana çıkacak tıbbi nane, adaçayı, melisa, kekik, lavanta, sumak, kantaron, aronya gibi çok yıllık tıbbi aromatik bitkilerin kalite standartlarında üretimlerinin ve verimlerinin artırılması amacıyla Tarım ve Orman İl Müdürlüğümüz tarafından yürütülen projemiz için bir araya gelmiş bulunuyoruz. Ajansımız desteği ile hayata geçirilen bu proje kapsamında, çevre dostu tarımsal üretimin ilk sıralarında gelen ve dünya ticaretinde önemli bir paya sahip olan tıbbi aromatik bitkilerin üretiminin ilimizdeki üretim, toplama, işleme-paketleme, markalaşma ve pazarlama potansiyeli bilimsel ve teknolojik açıdan araştırılarak trend analizinin yapılması ve raporlanması hedeflenmişti. Bugün sonuçlarının kamuoyuyla paylaşılacağı projemiz böylece nihayete ermiş olacak. Hedefleri ve sonuçları açısından büyük önem verdiğimiz bu projenin takipçisi olacağımızı ve bu konudaki desteklerimizin süreceğini de belirtmek istiyorum. Tıbbi ve aromatik ürünlerin yakın tarihsel gelişimine baktığımızda özellikle 90'lı yıllarda sonra, doğal ve sağlıklı yaşam ürünlerine ilginin arttığını, bu ürünlerin tedavi amaçlı kullanımının yanı sıra kozmetik ürünlerde, uçucu bitkisel yağlarda, bitkisel sağlık ürünlerinde,  renklendirici boyalarda ve bitki koruma alanlarında kullanıldığını görüyoruz. Bunun bir sonucu olarak da bahsi geçen bitkilerin kullanım hacmi gün geçtikçe artmış ve yeni bir pazar meydana gelmiştir. Kısacası tıbbi ve aromatik bitkiler ekonomik anlamda da son derece önemli hale gelmiştir. Dünya genelinde 80 Milyar Dolarlık ticaret hacmine sahip olan tıbbi aromatik bitkiler konusunda ülkemizin ihracatı ise sadece 585 Milyon Dolar seviyesindedir. Kurum olarak, bu ihracat rakamlarını, uygun coğrafi konumu, bitki örtüsü ve florasıyla bünyesinde şu ana kadar tespit edilen 9 bin 222 bitki türünü barındıran ülkemiz açısından yeterli görmediğimizi ve bu pastadan daha fazla pay almamız gerektiğini özellikle vurgulayarak bu konuda üzerimize düşeni yapmaya hazır olduğumuzu sizlerin huzurunda bir kez daha dile getirmek istiyorum. Bu duygu ve düşüncelerle, kurum olarak şehrimiz ve bölgemiz için son derece önemli gördüğümüz bu projeye destek vermekten duyduğumuz memnuniyeti özellikle ifade ederek, projenin hayata geçirilmesinde büyük emek harcayan Tarım ve Orman Müdürümüz Sayın Ali Ergin nezdinde tüm ekibine, projenin yürütülmesi ve raporlaştırılması aşamasında büyük katkılar sunan Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cennet Oğuz Hocamıza ve kıymetli vakitlerini ayırarak bizleri yalnız bırakmayan siz değerli katılımcılarımıza teşekkür ediyor, düzenlenecek olan toplantının, şehrimiz, bölgemiz ve ülkemiz adına hayırlar getirmesini temenni ediyorum" ifadelerini kullandı.

Toplantı, soru cevap kısmı ve Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cennet Oğuz'un proje ile ilgili sunumunun ardından son buldu.