Süt Veren İnekler Kesildi, Fiyatlar Fırladı

Kaymağın zam rekoru kırmasına şaşıran üretici, kışın gelmesiyle birlikte süt üretiminin düştüğünü fiyatların buna bağlı olarak yükseldiğini söyledi. Marketlerde satılan kaymak ile doğal kaymak arasında çok fark olduğunu söyleyen Balıkesir Manda Yetiştiricileri Birliği Başkanı Hakkı Peltek, "İki farklı kaymak var, marketlerde satılan kaymak fabrikasyon kaymak, yöresel kaymak raflara giremiyor, üretim problemimiz var" dedi. Uzmanlar ise et fiyatlarındaki artışın ardından ciddi miktarda aktif süt veren ineğin etleri için kesilmesinin dengeyi bozduğunu iddia etti.

Süt ürünlerinde son iki ayda yüzde 16'lık zam oranı ile kaymak şampiyon olurken, yüzde 14 ile taze kaşar ikinci, yüzde 11 ile tam yağlı süt üçüncü oldu. Tahlilde Türkiye'deki ulusal, indirim, yerel, toptan market kanallarının insert ve gazete reklamlarında yer alan kampanyalar ele alındı. Süt ürünleri kategorisinde fiyatı en çok artan ürün, yüzde 16,3'lük zam oranıyla 200 gram kaymak oldu. Ağustos ayında kaymağın ortalama fiyatı 7 TL iken bu fiyat Ekim ayında ortalama 8,2 TL'ye yükseldi.

Fiyatı en çok artan ikinci ürün ise yüzde 14,7'lik zam oranıyla 700 g taze kaşar oldu. Ağustos ayında ortalama 13,6 TL olan taze kaşarın fiyatı, Ekim ayında ise ortalama 15,6 TL'ye yükseldi. Fiyatı en çok artan üçüncü ürün yüzde 11,1'lik zam oranıyla 1 litre tam yağlı süt oldu. Ağustos ayında ortalama 2,5 TL olan tam yağlı sütün fiyatı, Ekim ayında ortalama 2.7 TL'ye yükseldi. Süt ürünlerindeki bu artışın sebepleri hakkında farklı görüşler ortaya atıldı.

Üretici şaşkın

Kaymağın kırdığı zam rekoru kaymak üreticisinden şaşkınlığa sebep oldu. Balıkesir Manda Yetiştiricileri Birliği Başkanı Hakkı Peltek, üretici ile ilgili bir zam uygulaması olmadığını söyledi. Başkan Peltek, "Yaz aylarında üretici kaynaklı bir zamlanma olmadı. Ancak kış aylarında az da olsa bir fiyat artışı olur, bu mevsimseldir. Özellikle kışın manda sütü üretimi düştüğü için tüketicimiz aynı ama üretimimiz düşük olur. Balıkesir'de kaymak fiyatının kilosu 50 ile 60 TL arasındadır. Üreticimizden 50 TL'ye alınan kaymak sanayicinin de farkını koyması ile satılıyor. Aradaki fark ise sanayicinin farkıdır. Marketlerde satılan kaymak fabrikasyon kaymaktır. Yöresel üretilen kaymak raflara giremiyor, üretim izin problemi var bu konu. Yani iki farklı kaymak var bunu da ayırt etmek lazım" dedi.

Balıkesir'de tatlı sektöründe iş yeri sahibi olan Mert Göker de, kaymak fiyatlarının tüketiciyi üzdüğünü söyledi. Göker, "Kaymağı müşterilerimizi hoş tutmak için bulunduruyoruz. Kaymağı tatlı ile servis ediyoruz. Bizim kaymaktan bir karımızı olmuyor. Daha önce 40-45 TL'ye aldığımız kaymak, bugün 75 TL oldu. Allah yardımcımız olsun" şeklinde konuştu.

Süt veren ineklerin et için kesilmesi dengeyi bozdu

Süt ürünleri pazarlama uzmanı Merih Ayder ise 2-3 yılda bu durumun yaşandığına dikkat çekerek, "Şimdi süt fiyatları yükseldi diye gebe hayvanların yavruları süt için ayrılır ve kesilmez. Dolayısıyla da inek sayısı artınca süt miktarı da artar önümüzdeki yıl fiyatlar bu kadar yüksek olmaz veya aynı kalır. Sütte arz en önemli konudur. Zira süt fazla olunca ve ucuzladığında süt tozu yapabilirsiniz. Ama süt arzı az olunca durum değişiyor. Büyük firmalar süt tozunu tekrar süte çeviriyor ama küçük imalatçılar bulamadıkları süt ve krema için fiyatları yüksek tutmak zorunda kalıyorlar. Diğer bir deyişle de, öncelikle süt hayvancılığı için elzem olan suni yemin büyük oranla dışa (dövize) bağımlılığından kaynaklı ithalat ve yem fiyat artışları; 2017 başlarına kadar yem süt fiyat paritesinin efektif olmamasından dolayı ciddi miktarda süt veren ineklerin et fiyatlarının yükselmesi nedeniyle kesilmesi, azalan arza karşılık devletin uygulamış olduğu süt tozu destek primlerinin belirli bir kesimin dışına çıkmaması, beraberinde artan talebe karşılık verilebilmesi için en az 1 yıllık süreye ihtiyaç duyulmasından ötürü süt ve dolayısıyla da krema fiyatları artış göstermiştir. Küçük imalatçıların da talebinin karşılanamaması nedeniyle süt fiyatları dolayısıyla da süt mamul fiyatları yükselmiştir" dedi.