Sarıbal: Pamuk Ekim Alanları Yüzde 40 Azaldı

CHP Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, AKP iktidarı döneminde pamuk ekim alanlarının yüzde 40 oranında daraldığını söyledi.
Sarıbal, Mecliste düzenlediği basın toplantısında, Türkiye’de 2016 yılında, tarım sektöründe son 20 yılın en kötü döneminin yaşandığını ifade etti.

Pamuk üretimi konusunda dünya ve Türkiye’den çarpıcı veriler paylaşan Sarıbal’ın açıklamalarını şu şekilde sürdürdü;

• AKP döneminde pamuk ekim alanları 721 bin hektardan 434 bin hektara düştü, yani yüzde 40 oranında daraldı.
• Lif pamuk üretimi ise 988 bin tondan 738 bin tona düştü, yani yüzde 25 oranında azaldı.
• AKP döneminde ithal edilen 10 milyon ton lif pamuk için toplam 17 milyar dolar ödendi.
• 2003-2016 döneminde tüketici fiyatları yüzde 181 artarken; kütlü pamuk alım fiyatları yüzde 125 arttı.

Pamuk; çırçır, tekstil, yağ, yem ve kâğıt sanayilerinin hammaddesi durumundadır. Çekirdeğinden elde edilen yağ giderek artan miktarda biyodizel üretiminde hammadde olarak kullanılmaktadır.

Son beş yılın ortalamasına göre; dünyada 33,4 milyon hektar alanda pamuk ekimi yapılmakta ve 25,8 milyon ton lif pamuk elde edilmektedir.

Uzun yıllardır dünyada en geniş pamuk alanına sahip olan ülke olan Çin’i son yıllardaki üretim artışıyla Hindistan geride bırakmıştır. Halen dünyada en fazla pamuk üreten ülkeler sırasıyla Hindistan, Çin, ABD, Pakistan ve Brezilya’dır.

Tüketimde ise ilk beş sıra Çin, Hindistan, Pakistan, Türkiye ve Brezilya şeklindedir. En fazla pamuk ithalatı yapan ilk beş ülke ise Çin, Bangladeş, Vietnam, Endonezya ve Türkiye’dir.

TÜRKİYE’DE PAMUK EKİM ALANLARI DARALIYOR, ÜRETİM DÜŞÜYOR

Ülkemizde uygulanan tarım politikaları nedeniyle üretim maliyetlerinin yüksek olması, üretim yapılan Ege ve Çukurova bölgelerinde alternatif ürün çeşitliliğinin fazla olması ve ABD gibi ülkelerin uyguladığı politikalar sonucunda pamuk ekim alanları zaman içerisinde daralmıştır.

2002 yılında 721 bin hektar olan pamuk ekim alanları 2015 yılında 434 bin hektara düşmüştür. Yani AKP iktidarı döneminde pamuk ekim alanları yüzde 40 oranında daralmıştır.

Buna karşılık 2002 yılında 988 bin ton olan lif pamuk üretimi 2015 yılında 738 bin tona düştü, yani yüzde 25 oranında geriledi.

PAMUĞUN YÜZDE 58’İ GÜNEYDOĞU ANADOLU’DA ÜRETİLİYOR

2015 yılında 434 bin hektar olan pamuk ekim alanlarının yüzde 61’i Güneydoğu Anadolu bölgesinde, yüzde 21’i Ege bölgesinde, yüzde 18’i ise Akdeniz bölgesinde yer almıştır. Pamuğun yüzde 58’i Güneydoğu Anadolu bölgesinde, yüzde 22’si Ege Bölgesinde yüzde 18’i Akdeniz bölgesinde üretilmiştir.

PAMUĞUN YÜZDE 45’İ ŞANLIURFA’DAN

2015 yılında üretilen 738 bin tonluk lif pamuğun yüzde 45’i (330 bin ton) Şanlıurfa’da, yüzde 14’ü (103 bin ton) Aydın’da, yüzde 10’u (75 bin ton) ise Hatay’da üretilmiştir. Bu üç ilin lif pamuk üretimindeki payı yaklaşık yüzde 70 civarındadır.

TÜRKİYE NET PAMUK İTHALATÇISI BİR ÜLKE KONUMUNDA

Ülkemizde pamuk üretimindeki azalışa ve tekstil sektöründeki genişlemeye bağlı olarak tüketimdeki artış üretimle karşılanamadığından, pamuk ithalat miktarı artmış; Türkiye 1990’lı yıllarla birlikte net pamuk ithalatçısı ülkelerden biri haline gelmiştir.

Dünya pamuk fiyatlarının seyrine bağlı olarak pamuk ithalatımız 1,9 milyar dolar gibi yüksek rakamlara ulaşabilmektedir. Ülkemizde pamuk üretimi yeterli seviyeye getirilemediği için tüketim artışı ithalat artışını da birlikte getirmektedir.

GÜMRÜK BİRLİĞİ PAMUK İTHALATINI ARTIRDI

1996 yılında bir yandan DTÖ Tarım Anlaşması, öte yandan Türkiye ile AB arasında Gümrük Birliği yürürlüğe girmiştir. Bu tarihten itibaren pamukta gümrük vergisinin sıfıra indirilmesi ile pamuk ithalatı oldukça hızlı bir artış sürecine girmiştir.

Öte yandan üretim maliyetlerinin çok yüksek olması nedeniyle yurtiçi fiyatların dünya fiyatlarının üstünde olması da ithalatın ivme kazanmasında önemli rol oynamaktadır.

EN FAZLA PAMUK İTHALATI ABD’DEN YAPILIYOR

2015 yılında Türkiye’nin 1,2 milyar dolarlık pamuk ithalatında ilk sırayı yüzde 42’lik payla ABD almaktadır. İthalatın yüzde 75’lik kısmı ABD, Türkmenistan ve Yunanistan’ın oluşturduğu üç ülkeden yapılmaktadır. Bu ülkeleri, Brezilya, Burkina Faso, Tacikistan gibi ülkeler takip etmektedir. Öte yandan, başlıca pamuk tedarikçilerimizin üretimleri büyük ölçüde sübvansiyonlarla desteklenmektedir ve ABD’den yapılan pamuk ithalatında GSM kredileri oldukça etkili olmaktadır.

AKP DÖNEMİNDE PAMUK İTHALATINA 17 MİLYAR DOLAR ÖDENDİ

Türkiye’nin lif pamuk ithalatı 2000-2016 yılları arasında 500 milyon - 1,9 milyar dolar arasında değişmiştir. Pamuk ithalatı miktar bazında 2007 yılında, değer bazında ise 2011 yılında zirve yapmıştır.

2003-2016 yılları arasındaki AKP’nin iktidar döneminde 10 milyon tonu aşkın lif pamuk ithal edilmiş; karşılığında 17 milyar dolar ödenmiştir.

2016 yılında ise 821 bin ton lif pamuk ithal edilerek, karşılığında 1,2 milyar dolar (3,7 milyar TL) ödeme yapılmıştır.

MALİYET VE ALIM FİYATLARI ARASINDAKİ DENGESİZLİK

Pamuk üretiminde maliyet sorunu vardır. Pamuk üretiminde ülkemiz verimliliği oldukça yüksek olmasına rağmen, girdi fiyatlarının artışı üretimi azaltmakta, sürdürülebilirliğini tehdit etmektedir.

AKP’nin iktidar döneminde mazot ve gübre fiyatları yüzde 250 oranında artış göstermiştir. Bu dönemde tüketici fiyatları genelde yüzde 181 artarken; kütlü pamuk alım fiyatları yalnızca yüzde 125 artmıştır. Bu rakamlar pamuk üreticisinin uğradığı mağduriyeti açık şekilde gözler önüne sermektedir.

Sıfır gümrük vergisi ile istenildiği kadar pamuk ithal edilebilen, ancak alternatif ürünlerin gümrük vergileri ile korunduğu bir ortamda pamuk üreticisinin daha ne kadar üretime devam etmesi beklenebilir?

Üretici örgütlerinin zayıflaması, pamuk üretimindeki azalma ve istikrarsızlığın önemli bir nedenidir. Pamukta uzmanlaşmış kooperatif birlikleri olan Tariş Pamuk Birliği, Çukobirlik ve Antbirlik’in pamuk piyasasındaki etkinlikleri, finansman imkânlarında yaşanan sorunlardan dolayı azalmıştır.

Pamuğa ilişkin veriler incelendiğinde; ülkemizde pamuğa yeterince ilginin olmadığı ve bununla ilgili politikaların yanlış olduğu, pamuk çiftçisinin piyasanın koşullarına terk edildiği sonucu ortaya çıkmaktadır. Yüksek girdi maliyetleri ve düşük ürün fiyatı pamuk çiftçisini üretimden uzaklaştırmaktadır.

Türkiye’nin dünya piyasalarında özellikle de sübvanse edilmiş pamuklarla rekabet edebilmesi, pamuk üretiminde sürdürülebilirliğin sağlanması ve pamuk kalitesinin artırılabilmesi için pamuk üreticisi desteklenmelidir.