Orhan Sarıbal: Zeytinyağı İhracatındaki Yasaklar Üreticiyi Zor Duruma Sürüklüyor

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Bursa Milletvekili ve PM Üyesi Orhan Sarıbal, Gemlik’te gerçekleştirdiği basın toplantısında zeytin ve zeytinyağı sektörüne ilişkin önemli açıklamalarda bulundu. Sarıbal, zeytinin Türkiye’nin hem ekonomik hem de kültürel mirası açısından büyük öneme sahip olduğunu vurgularken, ihracatta yaşanan kısıtlamaların üreticiyi zor duruma soktuğunu belirtti.

Zeytin Üretimi ve Zeytinyağının Önemi

Sarıbal, zeytinin sofralık ve yağlık olarak iki ana üretim dalına ayrıldığını ifade ederek, zeytinin besin değeri açısından çok önemli bir gıda olduğunu söyledi. Zeytinyağı ve zeytin tanesinin kimyasal işlem görmeden tüketilebilen doğal ürünler olduğunu belirten Sarıbal, bu ürünlerin kanser başta olmak üzere sindirim sistemi hastalıklarına karşı koruyucu etkisinin bulunduğuna dikkat çekti. Ayrıca, zeytin ağacının binlerce yıllık geçmişiyle hem tarihi hem de inançsal açıdan kutsal bir ağaç olarak kabul edildiğini belirtti.

İhracat Kısıtlamalarının Üreticiye Etkisi

Zeytin ve zeytinyağının Türkiye’nin ihracat ürünleri arasında önemli bir yer tuttuğunu vurgulayan Sarıbal, ABD, İspanya ve Suudi Arabistan gibi ülkelere ihracat yapıldığını kaydetti. Ancak son üç yılda dört kez zeytinyağı ihracatına yasak getirildiğini, bir kez de fon uygulandığını ifade eden Sarıbal, iç piyasadaki fiyat artışı bahanesiyle getirilen bu kısıtlamaların çiftçiyi olumsuz etkilediğini söyledi. Fiyat kısıtlamalarına rağmen üretici fiyatlarında düşüş yaşandığını dile getiren Sarıbal, bu durumun ihracat gelirlerinde ciddi bir azalmaya yol açtığını ekledi. Zeytinyağı fiyatlarının kısıtlama sonrası hızla artarak 350 TL’ye kadar çıktığını belirtti.

İhracat Kaybı ve Zeytin Stokları

Sarıbal, Avrupa Birliği’nde zeytinyağına olan talebin yüksek olmasına rağmen, Türkiye’nin gerekli ihracatı gerçekleştiremediğini söyledi. 2023 yılı Ocak-Temmuz döneminde 53 bin ton tane zeytin ve 103 bin ton zeytinyağı ihraç edildiğini hatırlatan Sarıbal, 2024’ün aynı döneminde bu rakamların sırasıyla 41 bin ton ve 47 bin tona düştüğünü vurguladı. Ayrıca, Türkiye’nin 2024 yılına 150 bin ton zeytinyağı stoğuyla girdiğini belirtti.

Zeytin Üretim Maliyetleri ve İklim Etkileri

2024 hasat dönemine ilişkin de değerlendirmelerde bulunan Sarıbal, Bursa’nın zeytin üretiminde ülkenin %10’unu karşıladığını ifade etti. Bu yıl Gemlik, Mudanya, Orhangazi ve İznik ilçelerinde 250 bin tonun üzerinde bir rekolte beklendiğini açıkladı. Ancak kuraklık ve su eksikliği nedeniyle yağlık zeytin oranının daha yüksek olmasının beklendiğini belirten Sarıbal, üretim maliyetlerinde yaşanan artışlara da dikkat çekti. Zeytin üretiminde işçilik, sulama, tarım ilaçları ve diğer girdilerde %30 ile %100 arasında maliyet artışları yaşandığını söyledi.

Sarıbal’ın Talepleri

Orhan Sarıbal, merkezi hükümetten ve Tarım Bakanlığı’ndan şu taleplerde bulundu:

- Tane desteğinin hızla artırılması,

- Zeytinyağı desteğinin daha gerçekçi bir seviyeye yükseltilmesi,

- İhracatta kaybedilen pazarların geri kazanılması için kısıtlamaların kaldırılması,

- Zeytinyağı ihracatçısına özel teşviklerin sağlanması,

- Zeytin ve zeytinyağı tüketiminin kamu kurumlarında teşvik edilmesi.

Son olarak, Marmarabirlik ve Tarım Kredi Kooperatifleri'nin çiftçinin refahını gözeten fiyat politikaları geliştirmesi gerektiğini belirten Sarıbal, piyasadaki fiyat belirsizliğinin bir an önce giderilmesi gerektiğini söyledi.