Küresel gıda fiyatları Mart ayında düştü

Küresel gıda fiyatları çoğunlukla COVID-19 salgının etkilerine bağlı talep tarafı daralmaları, hükümetlerin sağlık krizine cevap vermek yürürlüğe koydukları kısıtlamalardan oluşan ekonomik yavaşlama beklentileri ve küresel petrol fiyatlarındaki gerileme ile Mart ayında keskin bir düşüş yaşadı.

Yaygın olarak işlem gören gıda ürünlerinin uluslararası fiyatlarındaki aylık değişiklikleri izleyen FAO Gıda Fiyat Endeksi, Şubat ayına göre yüzde 4.3 düşüşle ay boyunca 172.2 puanda seyretti.

FAO kıdemli ekonomisti Abdolreza Abbassian, "Fiyat düşüşleri büyük ölçüde arz değil, talep faktörlerinden kaynaklanıyor ve talep faktörleri giderek kötüleşen ekonomik beklentilerden etkileniyor." dedi.

FAO Şeker Fiyat Endeksi, bir önceki aya göre yüzde 19.1'lik düşüşle en büyük düşüşü kaydetti. Bunun nedenleri arasında, pek çok ülkenin uyguladığı tecrit önlemlerine bağlı olarak ev dışı tüketimdeki talebin azalması ve ham petrol fiyatlarındaki ani düşüş nedeniyle etanol üreticilerinden gelen talebin azalması yer alıyor.

FAO Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi, özellikle ham mineral yağ fiyatlarının düşüşü ve salgının küresel çaptaki bitkisel yağ piyasaları üzerindeki etkisiyle artan belirsizliklerden kaynaklanan palm yağı fiyatlarının düşüşüyle bir ayda yüzde 12 gerileme kaydetti. Soya ve kolza yağı fiyatları bu trendi takip etti.

FAO analisti Peter Thoenes, "Petrol fiyatları son bir ay içinde yarıdan fazla düştü ve bu da şeker ve bitkisel yağlar için piyasalarda önemli bir talep kaynağı olan biyoyakıtlar üzerinde aşağı yönlü etkiyi hızlandırıyor." dedi.

FAO Süt Ürünleri Fiyat Endeksi, COVID-19'un yayılmasını kontrol etmeyi amaçlayan sınırlayıcı önlemler nedeniyle ağırlıklı süt tedarik zincirlerindeki aksamalar ile azalan kotasyonlar ve yağsız ve tam yağlı süt tozu için küresel ithalat talebinin etkisiyle yüzde 3 azaldı.

FAO Tahıl Fiyat Endeksi Mart ayında Şubat ayına göre yüzde 1.9 geriledi ve Mart 2019'daki seviyesine yakın seyretti. Büyük küresel arzın ve geniş ölçüde elverişli mahsul beklentilerinin etkileri, Kuzey Afrika'nın artan ithalat talebi ve Rusya Federasyonu’nun yürürlüğe koyduğu bazı küçük ihracat kısıtlamalarının ağır basmasıyla, uluslararası buğday fiyatları düştü. Mısır fiyatları da biyoyakıt sektöründen gelen büyük arz ve zayıf talep nedeniyle düştü.

Buna karşın, uluslararası pirinç fiyatları salgına ilişkin endişelerden artan Indica kotasyonlarla birbirini izleyen üç ay boyunca yükseldi. Vietnam’ın şu zamana kadar pek dikkate almadığı ihracat yasaklarını uygulamaya koyabileceği tahmin ediliyor.

FAO Genel Direktörü QU Dongyu geçen haftaki G20 Zirvesi’nde liderlere tarımsal ticaretin devamının küresel gıda güvenliği için önemli bir rol oynadığının altını çizerek,  gıda tedarik sistemlerini ve ticaret akışını engelleyecek politikalardan kaçınmaları gerektiğini bildirdi. FAO, salgın sırasında gıda arzındaki olası aksaklıkları arttırabilecek sorunlar hakkında ülkeleri uyarmak üzere gıda emtiaları için fiyat ve lojistik konularını yakından takip ediyor.

FAO Et Fiyat Endeksi yüzde 0,6 oranında düşerek, ihracat olanaklarının büyük olduğu ve ticaret kapasitesinin lojistik darboğazlarla azaldığı büyükbaş hayvanlar için uluslararası kotasyonlarda düşüşler yaşandı. Ancak küresel talebin arttığı bir dönemde domuz eti teklifleri yükseldi ve işleme tesisleri işçilerin hareketine getirilen kısıtlamalar yüzünden aksadı.

Tahıl arzı rahat seviyede

FAO'nun 2020 küresel buğday üretimi tahmini, geçen yılın rekor seviyesine yakın olarak bir önceki aya göre aynı kaldı. Bu, yeterli stoklarla birlikte, gıda pazarlarını koronavirüs fırtınasından kaynaklanan karışıklıktan korumaya yardımcı olacak.

Yine bugün yayınlanan bu ayki Tahıl Arz ve Talep Özeti'nde, FAO's 2019'da küresel tahıl üretimi tahminini 2.721 milyon tona yükseltti ve bu da 2018'e göre yüzde 2.4'lük bir artış kaydetti. Türüne göre, FAO'nun 2019 tahminleri iri taneli tahıllar için 1445 milyon ton, buğday için 763 milyon ton ve (öğütülmüş bazda) pirinç için 512 milyon ton olarak tahmin ediliyor.

FAO, çoğunlukla lojistik sorunlar nedeniyle meydana gelen yerel aksaklıklar bazı pazarlarda gıda tedarik zincirleri için sorun teşkil etmekle birlikte, tahmini süresi ve büyüklüğünün küresel gıda pazarları üzerinde önemli bir etki yaratma olasılığının düşük olduğunu açıkladı.

FAO'nun küresel buğday üretimine yönelik 2020 tahmini 763 milyon ton ile geçen aya göre aynı kaldı. Bunun en büyük sebebi olarak Avrupa Birliği, Ukrayna ve Amerika Birleşik Devletleri'nde düşük üretim beklentilerinin Rusya Federasyonu, Hindistan ve Pakistan'da beklenen üretim kazançlarıyla telafi etmesi gösteriliyor. Son iki ülkedeki çekirge istilalar öngörülen artışı azaltabilir.

Önde gelen iri taneli tahıllardan olan mısır için, Brezilya ve Arjantin'de bereketli bir hasat beklenirken, Güney Afrika'nın mısır üretiminin geçen yılki kuraklıktan sonra güçlü bir şekilde iyileşeceği tahmin ediliyor. Başka yerlerde, ekim kararları uluslararası mısır fiyatlarındaki düşüşten etkilenebilir.

FAO'nun 2019/20 küresel tahıl kullanımı tahmini, yıllık yüzde 1.2'lik bir artışla 2.722 milyon tona çıktı. 2020 sezonunun kapanışında küresel tahıl stoklarının açılış seviyelerinden 8 milyon ton küçülerek küresel tahıl stok-kullanım oranını yüzde 30.7'ye düşürmesi bekleniyor. Küresel tahıl ticaretinin bir önceki yıla göre yüzde 2.3 artarak 420 milyon tona ulaşması bekleniyor.