Kayısının belalısı 'şarka'ya darbe

MKÜ Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kadriye Çağlayan, AA muhabirine, "şarka"nın sert çekirdekli meyvelerde görülen bir virüs olduğunu belirterek, bu hastalığın olduğu meyvelerde tat ve görüntü kaybı yaşandığını, ürünlerin ticari değerinin de düştüğünü söyledi.

"Şarka"nın Türkiye'de 1968 yılından beri çekirdekli meyvelerde görüldüğünü ifade eden Çağlayan, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Şarka virüsü hastalığı sert çekirdekli meyve türlerinden özellikle de kayısı, erik, şeftali, nektari, badem ve kirazda daha sık görülüyor. Bu virüs dünyada bilinen en tehlikeli hastalıklardan bir tanesinin kaynağını oluşturuyor. Hastalık bölgesel olarak Marmara ve İç Anadolu'da ev bahçelerindeki kayısı ağaçlarında görülüyordu ancak 2000'li yıllardan sonra bu hastalık hızla ülkemizde yayılmaya başladı. Özellikle Akdeniz ve Ege Bölgesi'nde hastalık artınca biz de üniversite olarak bununla ilgili çalışmalara başladık."

Çağlayan, proje kapsamında hastalığın yaygınlık durumunu, nasıl taşındığını, bitkilerin dayanıklılığını, nasıl korunması gerektiğini Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile ortak bir çalışma yaparak ortaya koymaya çalıştıklarını kaydetti.

Virüsün ülkeye yurtdışından kontrolsüz ithal edilen fidanlarla girdiğini tespit ettiklerini anlatan Çağlayan, şöyle konuştu:

"Hastalığın yöremizde ve ülkenin değişik bölgelerinde 'afit' adı verdiğimiz yaprak bitleriyle de taşındığını tespit ettik. MKÜ olarak İnönü Üniversitesi'yle hastalığın önlenebilmesi için iş birliğine girdik. Malatya'daki yerli kayısı çeşitlerinin şarka virüsüne karşı dayanıklı olup olmadığı araştırıldı. Ama sonuç çok umutlu değildi. Hepsi hastalığa karşı dayanıksız çıktı. Bunun üzerine yeni bir arayışa girdik. Malatya da yetiştirilen 'Hacı Haliloğlu', 'Şekerpare', 'Kabaaşı' gibi yerli kayısı çeşitlerinin, yurtdışından getirilen ve şarka hastalığına dayanıklı olduğu bilinen kayısı polenleriyle döllendirdik. Bu ağaçlarda olumlu sonuçlar aldık. Hastalığın etkilerinin en aza indirildiğini tespit ettik."

Elde edilen melez bitkilerde gerekli tüm kontrollerin yapıldığını ifade eden Çağlayan, bütün melezlemelerin açık arazide doğal ortamda yapıldığını söyledi.

Çağlayan, devam eden çalışmaların sonunda virüsün etkisinin tamamen kaldırılması ve kayısı dışındaki türlerde de ortadan kaldırılmasını amaçladıklarını sözlerine ekledi.