Hayvancılığımıza büyük darbe...

Türkiye Ziraatçılar Derneği (TZD) Genel Başkanı İbrahim Yetkin son günlerde yaşanan et ithalatı ve et fiyatları üzerine açıklama yaptı. Yapılan açıklamada;

Bilindiği gibi geçtiğimiz günlerde Bakanlar Kurulu kararı uyarınca, Et ve Süt Kurumu (ESK) tarafından ithal edilecek Avrupa Birliği (AB) menşeli canlı büyükbaş hayvan ve karkas et ithalatına uygulanmakta olan gümrük vergisi bu yıl için sıfırlanmıştır.

Bu karar, son yıllarda verilen teşviklerle üretimini artırmakta olan hayvancılığımız açısından büyük bir darbe olmuştur.

5 yıl önce de (2010 Nisan ayında) kırmızı et fiyatlarının çok yükselmesi gerekçe gösterilerek ithalat kapılarını açılmış, ilk olarak kasaplık canlı hayvan, daha sonra besilik hayvan, kurbanlık ve küçükbaş hayvan ithal edilmişti. Buna rağmen et fiyatında istenen oranda düşüş sağlanamayınca karkas et ithalatına da izin verilmişti. Bu kararı izleyen 3 yılda et ithalatına toplam 3 milyar dolar harcanmış, ithal edilen sübvansiyonlu etler nedeniyle rekabet imkanlarını kaybeden küçük üreticiler rekabet edemedikleri için iflasa sürüklenmişti. Zarar eden birçok işletme kapanmış veya el değiştirmişti. Koç-Ata Çiftliği gibi büyük işletmeler de sektörden çekilmişti.

Sorun yalnız burada kalmamış, maliyetlerin yükselmesinin esas nedeni olan yem fiyatlarındaki yükselme devam ettiği ve bugün olduğu gibi çiğ süt fiyatları da düştüğü için süt inekleri de kesime gönderilmişti.

Sonunda, bu yolun çıkışının olmadığı görülerek et ithalatını fiilen durduracak önlemler alınmış ve hayvancılığa verilen teşviklerle hayvan ve kırmızı et üretimi yeniden artışa geçirilmişti.

Bu önlem sonucu et üretimi yıllar itibariyle şu şekilde artmıştı:

Yıl Toplam (Yıllık)

2011 776 915

2012 915 845

2013 996 125

2014 1.008.272

Ağustos ayında TÜİK tarafından yayınlanan 2015 yılı ikinci çeyrek kırmızı et üretimi rakamları halen bu yükselişin devam ettiğini göstermektedir.

Bu rakamlara göre, toplam kırmızı et üretimi II.Çeyrek döneminde, bir önceki döneme göre %24,4, bir önceki yılın aynı dönemine göre %19,9 oranında artarak 261 871 ton olmuştur.

Sığır eti üretimi, 229 549 tona ulaşmış, bir önceki döneme göre %24,4, bir önceki yılın aynı dönemine göre %20,9 oranında artmıştır.

Koyun eti üretimi de, bir önceki döneme göre %36,3, bir önceki yılın aynı dönemine göre %5,1 oranında artarak 24 653 ton olarak gerçekleşmiştir.

İTHALAT, ET FİYATLARINDAKİ ARTIŞI UZUN VADEDE HIZLANDIRIR

Sıfır gümrüklü et ithalatına yeniden başlanma kararının gerekçesi fiyat artışları olarak gösterilmektedir. Et fiyatlarındaki artışın iki kaynağı vardır. Birincisi yem fiyatlarının yüksekliğidir. Hayvancılıkta maliyetin yaklaşık yüzde 70'ini oluşturan yem fiyatları düşürülmediği sürece, yerli hayvancılığımızın dışarıdan getirilen sübvansiyonlu et fiyatlarıyla rekabet edebilmesi mümkün değildir. Dolayısıyla ithalat belki ilk anda yerli hayvanların kesime gönderilmesi dolayısıyla düşecek, ancak bu düşüş kısa zamanda çok daha büyük bir artış olarak geri dönecektir.

Et fiyatlarının artmasının ikinci nedeni spekülasyondur. Yaklaşan kurban bayramının da bu spekülatif artışta önemli bir rolü olmuştur. Sıfır gümrüklü ithalatın ESK eliyle yapılacağı, dolayısıyla söz konusu ithal etlerin spekülatif hareketleri önlemek amacıyla piyasaya daha ucuz fiyatlarla satılacağı ileri sürülebilir. Bu konuda gerçek şudur: Türkiye Ziraatçılar Derneği (TZD), en başından beri Et Balık Kurumu'nun tasfiye edilmesine karşı çıkmış, daha Et ve Süt Kurumu yeniden organize edildiğinde bu kurumun güçlendirilmesinin en büyük savunucusu olmuştur. Ancak bu kurumun işlevini yerine getirmesi için üreticiyi destekleyen, yerli üreticinin ürettiği eti değer fiyattan alan, ve spekülasyon durumunda stoklarındaki eti uygun fiyatla satışa sunarak piyasayı düzenleyen bir kurum olması gerekir.

Mevcut haliyle Et ve Süt Kurumu, piyasayı düzenleyebilecek güce ve yapıya sahip değildir. Bugün itibariyle sıfır gümrüklü ithalat kapısı bir kere açılınca, bir süre sonra Et ve Süt Kurumu'nun yetersiz kalması nedeniyle ithalat yetkisinin genişletilmesi kaçınılmaz hale gelecektir. Neticede, dışarıdan sübvansiyonlu olduğu için ucuz olan etin gümrüksüz ithal yetkisi genişletilecektir.

TZD olarak bir süredir sıfır gümrüklü et ithalatının başlatılması için yapılan lobi faaliyetlerine dikkat çekiyor ve uyarılarda bulunuyorduk. Ne yazık ki yaşadığımız tecrübeden kaynaklanan bu uyarılar dikkate alınmamış kolay gibi görünen ancak canlanmaya başlayan hayvancılık sektörü açısından yanlış bir karar verilmiştir.

Bu durumda "zararın neresinden dönülse kârdır" diyor ve bu yanlıştan en kısa zamanda dönülmesini bekliyoruz.