Fındıkta Bakteriyel Yanıklık Hastalığı

Fındık bitkisinin önemli hastalıklarından olan fındık bakteriyel yanıklığı hastalığına neden olan bakteri; yaralar ve yapraklar üzerindeki açık stomalar (gözenekler) yoluyla bitkiye girer. Kanserli dokularda ve enfekteli tomurcuklarda canlılığını sürdürür. Bakteri bitkiden bitkiye yağmur, rüzgar ve budama aletleri ile yayılır. Genç ağaçlar uygun olmayan çevre koşullarında, yüksek taban suyu, elverişsiz toprak yapısı, topraklardaki besin maddesi noksanlığı ve yapılan kültürel işlemlerin eksikliği sonucu bakteriyel yanıklığa karşı duyarlı olurlar.

​Hastalık fındık bitkisinde tomurcuk, yaprak, dal, gövde ve bazen de zuruf ve meyvede zarar yapar. Özellikle yaprak ve çiçek tomurcukları hassastır. Önce en dıştaki tomurcuk pulları enfekte olur, daha sonra bakteri tomurcuğun içine hareket eder. Enfekteli tomurcuklar ya tamamen ölür ya da kısmen zarar görür. Bakteri ile bulaşık olan tomurcuklar yazın kısmen veya tamamen açılabilir. Bu tomurcuklardan gelişen sürgünler enfekteli olarak çıkarlar.     

Yapraklar üzerindeki lekeler, yuvarlak veya düzensiz bir şekilde görülürler. Lekelerin çapları genellikle 1-2 mm'dir. Yeni oluşan lekeler donuk, sarımsı yeşil renkte olup, zamanla kırmızımsı kahverengine dönüşebilir.         

Enfekteli dallar ise dışarıdan kurumuş gibi görünür. Yapraklar bu dallar üzerinde kıvrılarak kurur. Dallardaki lezyonları tespit etmek güç olabilir, fakat yakından kontrol edildiğinde, kabuğun hafifçe çökük ve kırmızımsı mor bir renk aldığı görülür. Kabuk kaldırılırsa iç kısmındaki dokuların küçük lekeler şeklinde kırmızımsı kahverengine dönüştüğü görülür.          

Gövde de yaraların oluşumu, hastalığın en önemli evresi olup; genellikle 4 yaşına kadar olan ağaç gövdelerini kuşatır ve onların ölümlerine neden olur.           

Zuruf üzerindeki lekeler 1-2 mm çapında yuvarlak veya çeşitli şekillerde, koyu kahverengi veya siyah renkte görülür. Lekeler başlangıçta yüzeysel olup zamanla çukurlaşır ve sertleşir. Meyve kabuğu üzerindeki lekeler 1 mm çapında, yüzeysel, genellikle yuvarlak veya değişik şekillerde ve koyu kahverengidir.           

Tomurcukları, sürgünleri, dalları ve hatta ocakları kurutmakta olan bu hastalık  ekonomik ürün kaybına neden olmaktadır. 

MÜCADELESİ          

 Kültürel Önlemler 

 *Fındık bahçesi tesis edilecek yerlerde toprak normal derinlikte ve bitki besin maddelerince zengin olmalıdır.

 *Taban suyu yüksek ve su tutan toprakların bulunduğu yerlerde bahçe tesis edilmemelidir.

*Gübreleme ve toprak işlemesi zamanında ve tekniğine uygun yapılmalıdır.

*Bahçe tesis edilirken sağlıklı fidanlar seçilmeli ve sonbaharda dikimi yapılmalıdır.

*Enfekteli dallar kesilip imha edilmelidir.

*Budama sırasında bir ocaktan diğerine geçerken budama aletleri sık sık % 3'lük lizol eriyiği veya % 10'luk çamaşır suyuna batırılarak dezenfekte edilmelidir.

*Hastalıklı bahçelerde budama, bakterinin aktif olmadığı yaz ve kış aylarında yapılmalıdır.

*Budama artıkları bahçeden uzaklaştırılıp yakılarak imha edilmelidir.           

 Kimyasal Mücadele

Fındık bitkisinin hastalığa en hassas olduğu dönemler olan hasat sonu, yaprakların döküldüğü sonbahar ayları ve ilkbaharda olmak üzere her yıl Bakanlık tarafından ruhsatlandırılmış % 25 metalik bakıra eşdeğer % 98 bakır sülfat etken maddeli suda çözünen kristaller % 1'lik bordo bulamacı ( (% 0,3 oranında karaboya yapıştırıcı olarak ilave edilerek, üç ilaçlama önerilmektedir.

1. İlaçlama: Hasattan sonra sonbahar yağmurları başlamadan önce ağustos sonu veya eylül başında,

 2. İlaçlama: Sonbahar sonlarında yaprakların % 75'inin döküldüğü bir devrede,

3. İlaçlama: İlkbaharda yaprak tomurcukları patlamaya başladığı bir dönemde, rüzgarsız havalarda ve ağacın her tarafına ilaç gelecek şekilde yapılmalıdır.